قطعی برق تولید گندم را کاهش داد
- روزنامه خراسان نوشت: در روز‌های گذشته صحبت‌هایی مبنی بر تاثیر قطعی برق بر کاهش تولید گندم و دیگر محصولات کشاورزی منتشر شد که نگرانی‌هایی را برای آینده خودکفایی گندم به همراه داشت. البته پیش از این هم ویدئو‌هایی از چرای گوسفندان در مزارع گندم کشاورزان منتشر شده بود که پیگیری‌ها حکایت از فروش محصول به دامداران به دلیل پایین بودن نرخ خرید تضمینی گندم داشت.
پایین بودن قیمت خرید تضمینی گندم باعث شد کشاورزان پیش از موعد و قبل از رسیدن زمان برداشت، محصولشان را به دامداران بفروشند تا کمتر متضرر شوند و از آن طرف هم دامدار با توجه به گران بودن نرخ نهاده‌های دامی به دنبال خرید محصول مزارع گندم کشاورزان بود تا بتواند مشکلات کمبود علوفه را جبران کند. از آن جا که پیش از این هم نظام صنفی کشاورزی قبلا گفته بود طی امسال به دلیل خشکسالی، تولید گندم به نصف کاهش پیدا کرده و با توجه به مسائل دیگری که گفته شد، به نظر می‌رسد طی امسال یکی از مشکلات کشور بخش نان مردم است که باعث می‌شود کشور به واردات این کالای استراتژیک وابستگی پیدا کند. در ادامه به مشکلات کشاورزان طی امسال اشاره کرده و از خطرات این وابستگی نوشته ایم.
قطعی برق و کاهش ۲۰ درصدی تولید
در هفته‌های اخیر شاهد قطعی برق بودیم و این قطعی برق مشکلاتی را برای بخش‌های مختلف از جمله مردم در مصارف خانگی، صنعت گران، تولید کنندگان و... ایجاد کرده است. به تازگی مشاور ارشد نظام صنفی کشاورزی و منابع طبیعی در گفت و گویی با باشگاه خبرنگاران قطعی برق را در کاهش تولید گندم تاثیر گذار دانسته و گفته: «بخش محصولاتی که از آب‌های سطحی تولید می‌شوند، منبع تامین انرژی برق یا گازوئیل است و عمده محصولات آبی که از آب‌های زیرزمینی است، با قطعی چهار ساعته در طول روز در کاهش تولید تاثیر بسزایی دارد.»
سید جعفر حسینی از کاهش ۱۵ تا ۲۰ درصدی تولید محصولات اساسی خبر داده و اظهار کرده: «امسال قطعی برق زودتر از سال‌های قبل شروع شده که همین موضوع به کاهش تولید محصولات اساسی همچون ذرت دانه‌ای، ذرت علوفه، برنج و گندم منجر شده است. قطعی برق نه تنها به تولید گندم که آسیب جدی به تجهیزات برق چاه‌های کشاورزی هم وارد کرده است.»
این مقام مسئول با اشاره به این که قانون حمایت از بخش کشاورزی کم نیست، بیان کرد: «ماده واحده برقی کردن چاه‌های کشاورزی، اصرار به تامین ۲۴ ساعته برق چاه‌های کشاورزی دارد، همچنین ماده ۲۵ قانون فضای بهبود کسب و کار اصرار دارد که کشاورزی در اولویت خاموشی‌ها نباشد، این در حالی است که امسال زودتر از سال‌های گذشته خاموشی داریم که انتظار می‌رود، وزارت نیرو مشکل خاموشی بخش کشاورزی را حل کند.»
تازیانه خشکسالی بر گندمزار‌ها
کاهش بارش و خشکسالی در سال زراعی جاری زنگ خطر سالی پردردسر را برای کشاورزان و صنعت کشاورزی کشور به صدا درآورد. بر اساس گزارش ها، حدود ۴۰ درصد بارش‌ها نسبت به مدت مشابه سال قبل کاهش داشته که باعث شده کشت دیم گندم با مشکلاتی همراه شود.
محمد شفیع ملک زاده، رئیس نظام صنفی کشاورزی هم در این خصوص گفت: «بنابر آمار، بیش از چهار میلیون تن تولید گندم کشور دیم است که کاهش بارش در عملکرد گندمزار‌های دیم تاثیر گذاشته است.»
ملک زاده با بیان این که شرایط کمبود بارش در عملکرد گندم آبی هم تاثیر گذار بوده است، اظهار کرد: «کاهش بارش در کنار اعلام قیمت ناعادلانه و غیرمنطقی تا قبل از فصل کشت موجب شد بسیاری از کشاورزان اقدام به کشت نکنند.» کمبود بارش‌ها و خشکسالی در برخی از استان‌ها مانند فارس، خوزستان، چهار محال و بختیاری و... باعث کاهش ۵۰ درصدی تولید گندم طی امسال شده است.
پایین بودن قیمت خرید تضمینی
یکی دیگر از مشکلاتی که باعث شده کشاورزان رغبتی برای کشت گندم نداشته باشند پایین بودن قیمت تضمینی گندم است که در سال‌های اخیر این پایین بودن قیمت باعث شده در حالی که در تولید گندم به خودکفایی رسیده بودیم، رفته رفته به واردات وابسته شویم. هر چند برخی کارشناسان ادعای پایین‌تر بودن قیمت گندم وارداتی نسبت به قیمت گندم داخل را مطرح کرده اند، اما نگاهی به قیمت جهانی گندم مشخص می‌کند که با توجه به قیمت ۲۴ هزار تومانی دلار، هر کیلو گندم بیش از هفت هزار و ۲۰۰ تومان تمام می‌شود که باید به این مبلغ هزینه بیمه و حمل و نقل را هم اضافه کرد. البته پیش از این، رئیس نظام صنفی کشاورزی اهواز و کارون به خبرگزاری دانشجو گفته: «بر اساس اطلاعاتی که از گمرک بندر امام خمینی (ره) به دست آوردیم چند محموله کشتی گندم به تازگی وارد کشور شده که قیمت تمام شده آن‌ها کیلویی ۹ هزار تومان است.»
البته برخی مسئولان بر اساس ارز ۴۲۰۰ تومانی مدعی اند که قیمت گندم وارداتی نسبت به گندم داخل ارزان‌تر است، اما باید به آن‌ها یادآوری کنیم که دولت به ارز ۴۲۰۰ که متاسفانه زیان جبران ناپذیری به اقتصاد هم زده، یارانه پرداخت می‌کند و این اتفاق به این معناست که دولت دارد برای کشاورز خارجی کار ایجاد می‌کند در حالی که با پرداخت بخش کمتری از این یارانه به کشاورز داخلی می‌شود تولید را به مراتب افزایش داد که هم موجب اشتغال می‌شود و هم کشور را از خطر وابستگی یک کالای استراتژیک نجات می‌دهد.
گرانی نهاده‌های کشاورزی
یکی دیگر از مشکلاتی که کشاورزان با آن دست و پنجه نرم می‌کنند و باعث شده بسیاری از کشاورزان از کاشت گندم صرف نظر کنند گرانی نهاده‌ها و سموم کشاورزی است که با وجود تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی متاسفانه باید در بازار با قیمت ارز آزاد تهیه شود که باعث می‌شود قیمت تمام شده محصولات کشاورزی از جمله گندم بالا برود و با توجه به پایین بودن قیمت خرید تضمینی گندم کشاورزان رغبتی برای کاشت گندم نخواهند داشت.
خطرات وابستگی کشور به واردات گندم
همان طور که گفتیم، یکی از کالا‌های استراتژیک در کشور ما که در آن چند سال به خودکفایی رسیده بودیم گندم است که در زنجیره غذایی مردم نقش بسزایی دارد. تا همین چند سال پیش هم کشور در تولید گندم خودکفا بود تا این که از سال ۹۶ روند حمایت دولت کم شد و به همان نسبت هم تولید گندم رو به کاهش رفت، به طوری که کشورمان در سال ۹۸ سه میلیون تن و در سال ۹۹ هم حدود ۲.۵ میلیون تن گندم وارد کرده است.
البته با نگاهی به روند شروع امسال به نظر می‌رسد که این رقم نسبت به سال‌های قبل به مراتب بیشتر باشد. این نکته را هم باید دولتمردان در نظر بگیرند که شیوع کرونا در ۱۶ ماه گذشته صادر کنندگان محصولات استراتژیک از جمله گندم را بسیار کم کرده، بنابراین اگر دولت چشم به واردات دوخته چنین شرایطی مانند قبل فراهم نیست.