زاکانی: مخالف مذاکره نیستم/ تنش‌زدایی در روابط ایران و عربستان را مدنظر قرار دادم
- «علیرضا زاکانی» در نشست خبری خود با اصحاب رسانه‌های خارجی اظهار داشت: دولت اقدام و اصلاح در موقعیتی پا به عرصه رقابت گذاشته که چند ویژگی ممتاز در جهان و داخل کشور وجود دارد. از زمان بعد از جنگ دوم جهانی تا امروز جهان آماده نظم پذیری جدید و چند قطبی نبود و این امکان جدید به تازگی فراهم شده که بازیابی جدید در عرصه بین‌الملل رخ بدهد. همچنین منطقه شمال آفریقا و غرب آسیا آماده پذیرش حاکمیت ملت‌ها هستند. این در شرایطی است که ایران در گام دوم خود قرار گرفته و در آن شعار‌های انقلاب تبدیل به نمود شود. اساس حرکت دولت «اقدام و اصلاح» بر حول چهار محور است که سه محور داخلی و یک محور خارجی است.
نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری افزود: محور‌های داخلی عبارت است از محور تحولی «اقتصاد و مدیریت» آن با عطف به جهش تولید و ایجاد زمینه کارآمدی و خدمت، محور «فرهنگ و اجتماع» با توجه به تعلیم و تربیت خانواده و جمعیت، محیط زیست و صیانت از آن و توجه به سلامت و نشاط اجتماعی. همچنین محور سوم ناظر به حوزه «سیاست و امنیت» است که مردم سالاری دینی و بسط آزادی‌های مدنی و ایجاد زمینه حق نظارت بر مسئولین و پذیرش اعتراض مطابق قانون اساسی مورد توجه قرار گرفته است. رویکرد چهارم در رابطه با «سیاست خارجی» است همچنانکه به عرصه سیاست خارجی هم از بعد جهانی و منطقه‌ای به عنوان فرصت بی‌نظیر نگاه می‌کنیم و از این بابت به این فرصت بزرگ توجه می‌کنیم. خاستگاه اصلی حرکت ما در مسیر دیپلماسی فعال و هوشمند است. به این صورت که هوشمندی و دقت را به جای سرگردانی انتخاب کردیم و تلاش می‌کنیم در منطقه و بین‌الملل اثرگذاری مثبت داشته باشیم.
زاکانی با تاکید بر نگاه به شرق در سیاست خارجی تصریح کرد: در سیاست خارجی دولت اقدام و اصلاح، توجه به همسایگان اولویت جدی و قطعی است. در روابط با همسایگان به دنبال کاهش تنش و افزایش مشارکت برای ایجاد مشارکت در منطقه و روابط درون زا و تعاملات اقتصادی هستیم. همچنین در بحث ارتباط با جهان اسلام و به ویژه محور مقاومت، تعامل اساسی را مدنظر قرار دادیم. کما اینکه حاضر هستیم ۴۲ سال تجربه خود را تقدیم به جهان اسلام و مستضعفین کنیم.
وی با اشاره به نوع تعامل دولت «اقدام و اصلاح» با غرب اظهار کرد: در رابطه با غرب و شرق رویکرد نوینی را در نظر داریم که توجه به قدرت‌های نوظهور شرق و انعقاد پیمان‌های دراز مدت با چین و روسیه به عنوان یک اصل اساسی مدنظر است. تعامل با اروپا همراه با احترام متقابل و در نظر گرفتن منافع ایران اسلامی است تا از طریق این ارتباط دوطرفه، بتوانیم چارچوب جدیدی در روابط خود با اروپا داشته باشیم. البته همه اروپا یکپارچه نیست و سلایق متفاوت است. در رابطه با اروپا نه به دنبال سلطه‌گری هستیم نه سلطه می‌پذیریم؛ بلکه به دنبال استقلال هستیم. ما از رویکرد تک‌جانبه‌گرایی به غرب دوری می‌کنیم. علاوه بر این، برای ما تعامل با آمریکای جنوبی، کشور‌های آفریقای و شرق آسیا موضوعیت جدی دارد، لذا بر روی این روابط نیز هدف گذاری کردیم.
زاکانی ادامه داد: یکی از نکات مهم در مورد روابط خارجی، مسئله توجه به ایرانیان خارج از کشور است؛ در حال حاضر ۷ میلیون ایرانی خارج از کشور داریم که فرصت بی‌نظیری محسوب می‌شوند. تجارب علمی و اقتصادی آن‌ها و حضور پر دقت آن‌ها برای ما اهمیت دارد. لذا در تعامل متقابل با ایرانیان خارج از کشور، کار خود را دنبال می‌کنیم. همچنین شرایطی را فراهم می‌کنیم که ایرانیان خارج از کشور خود را متعلق به ایران بدانند و باور کنند که تنها نیستند، بلکه مورد حمایت دولت «اقدام و اصلاح» هستند. وقتی مواضع برخی کشور‌ها را نسبت به شهروندانشان مشاهده می‌کنیم، بی‌دقتی برخی در مورد ایرانیان خارج از کشور بیشتر خودنمایی می‌کند و این قابل پذیرش نیست؛ بنابراین شرایط را مهیا می‌کنیم که ایرانیان خارج از کشور راحت به ایران رفت و آمد داشته باشند و تلاش می‌کنیم مشکلات آن‌ها برطرف شود. در مجموع با عقلانیت در عرصه سیاست خارجی، تعامل فعال با سایر کشور‌ها را پیگیری می‌کنیم.
نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در مورد ادامه مذاکرات پیرامون برجام ابراز کرد: ابایی از دنبال کردن مسیر به وجود آمده از قِبل برجام، نداریم. ما در برجام وظایف خود عمل کردیم و حالا نوبت اروپا و سایر کشور‌ها است که به وظایف خود عمل کنند. البته در مورد برجام مطابق قانون اقدام راهبردی مصوب ۱۲ آذر ماه سال ۱۳۹۹ عمل می‌کنیم و طبق آن منافع خود را دنبال می‌کنیم. در مورد تعامل با آمریکا وضع مشخص است. آمریکا از ابتدای انقلاب دشمنی خود را با انقلاب مشهود کرد. آمریکا باید در تعاملات خود با ایران تغییر ایجاد کند و با برداشت تحریم‌ها و فشار زمینه مراودات جدید را فراهم کند. در حال حاضر در معرض تهدید، تحریم و تنش‌های مختلف قرار داریم هیچ عقل سلیمی نباید رابطه با آمریکا را بپذیرد، اما اگر آمریکا در تعاملات خود با ایران تغییر ایجاد کند، این کشور هم در رده کشور‌هایی قرار می‌گیرد که با ایران در تعامل هستند.
زاکانی در ادامه خاطرنشان کرد: سران آمریکا ملت این کشور را از تعامل جدی با ملت ایران محروم کردند، بین ملت و دولت آمریکا تفاوت قائل هستیم و ملت آمریکا تحت سلطه عده‌ای هستند که آن‌ها را از تعامل با سایر ملت‌ها محروم می‌کنند. در عرصه جهان و منطقه به دنبال یک فرصت جدی هستیم و پیگیر هستیم که در شرایط نوین منطقه آرام و جهان با صلح و صفا داشته باشیم و جهان آینده را بهتر از شرایط امروز بسازیم.
وی در مورد مذاکره با کشور‌های غربی در قالب برجام افزود: بنده اصل مذاکره را نفی نکردم و با هر چه که به منافع ملی اضافه کند، موافق هستم. ما در مورد برجام یک سلسله خاستگاه‌ها و مطالباتی داریم، البته با ماهیت برجام کار نداریم، ما به عنوان مسلمان به تعهدات خود پایبند بودیم، اما اروپا و آمریکا به تعهدات خود پایبند نبودند، همچنان که ترامپ در اردیبهشت ۹۷ از برجام خارج شد؛ لذا مذاکره برای استیفای حقوق خود ضروری است. نکنه حائز اهمیت این است، آمریکا زمانی می‌تواند به برجام برگردد که دست از تحریم و شرارت‌های اقتصادی بردارد، تضمین حقوقی بدهد و راستی آزمایی کنیم در این شرایط بازگشت آمریکا به برجام مشکلی ندارد. اما در حال حاضر آمریکایی‌ها هم می‌خواهند ساختار تحریم را نگه دارند هم موضوعات جدیدی را مد نظر قرار دهند، که همه آن‌ها خط قرمز است.
زاکانی در مورد تعامل جمهوری اسلامی ایران با کشور‌های همسایه نظیر عراق گفت: سیاست حسن همجواری با ۱۵ کشور همسایه یک اصل اساسی است و به دنبال روابط دقیق اقتصادی و فرهنگی هستیم لذا تلاش می‌کنیم که در قالب احترام متقابل بتوانیم از کنار هم بودن سود ببریم. ایران و عراق دو هویت قابل تفکیک از هم نیستند، پیوستگی عاطفی و مذهبی برگرفته از عمق عواطف انسانی شرایطی را فراهم کرده که این دو کشور به بهترین نحو با یکدیگر در ارتباط باشند. عراق امن و پیشرفته برای دولت اقدام و اصلاح موضوعیت دارد و در این راستا هر کمکی از ما بربیاید، انجام می‌دهیم. با وجود اینکه رژیم بعث عراق ۸ سال به کشور ما تعرض و تجاوز کرد، اما ما صدام را جزو ملت عراق به حساب نمی‌آوریم چرا که ملت عراق هم تحت سلطه او بودند. در نهایت سعی می‌کنیم روابط خود را با عراق در سطح اعلا و بالاترین سطح نگه داریم.
وی درباره نوع تعامل دولت اقدام و اصلاح با کشور‌های حاشیه خلیج فارس تصریح کرد: در تعامل با کشور‌های حاشیه خلیج فارس، اساس بر روی احترام متقابل و حرکت در مسیر تنش زدایی و حاکمیت شرایط منطقی در منطقه قرار دارد، بسیاری از تنش‌های منطقه برگرفته از سیاست‌های غلط برخی از این کشور‌ها است همچنان که یمن بر اثر سیاست‌های غلط یک کشور می‌سوزد. در نهایت در مورد رابطه یا کشور‌های حاشیه خلیج فارس به تعامل توأم با احترام می‌اندیشیم.
زاکانی در واکنش به اینکه گفته می‌شود به نفع رئیسی عقب نشینی می‌کنید، اظهار کرد: اساس کار ما این است که رویکرد جدیدی در کشور حاکم شود و این رویکرد بتواند اهداف مذکور را محقق کند، بنده در صحنه هستم و بنای جدی برای ادامه دادن دارم، اما رای و نظر ملت نتیجه را رقم خواهد زد. از این نظر بنده بسیار جدی هستم که ایده و شرایط نو و امکان جدیدی را فراهم کنم. در ادوار گذشته جناح‌های مختلف سنگ بنای رویه‌ای را گذاشتند، اما بنده همانطور که در سال‌های ۹۲ و۹۶ آمدم، در این دوره هم با اولی دانستن خود نسبت به دیگران وارد عرصه رقابت انتخابات ریاست‌جمهوری شدم و حاضر هستم که سرمایه خود را تقدیم ملت ایران کنم.
وی ادامه داد: در کشور یک چارچوب قانونی برگرفته از قانون اساسی داریم که اختیاراتی را برای ارکان و اجزای نظام طراحی کرده است اگر فردی داوطلب بود و در مسیر انتخابات صلاحیت او احراز نشد، این عدم احراز دلیل بر بی صلاحیتی آن فرد نیست. کما اینکه در سال ۹۶ شورای نگهبان صلاحیت بنده را به واسطه پرونده‌ای که در مورد مفاسد اقتصادی وزارت نفت و آقای فریدون داشتم و با وجود رأی هیئت منصفه به نفع بنده، قاضی ۱ سال زندان به بنده داد و حکم بدوی بود، را احراز نکرد. البته در نهایت حکم به نفع بنده صادر شد. در حال حاضر هفت نفر حاضر در مناظرات سلایق مختلفی وجود دارد و نمایندگان جریان‌های اصلاح‌طلبان، اعتدالیون و اصولگرایان حضور دارند البته اعتدالیون و اصلاح‌طلبان پیوستگی عمیق و ریشه‌ای با هم دارند و با هم همکاری می‌کنند، همچنانکه بخش عمده وزاری خاتمی در کابینه روحانی هستند و حتی بسیاری از آن‌ها در دوره هاشمی هم وزیر بودند.
این نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری اضافه کرد: از این رو نمایندگان سلایق مختلف در مناظرات حضور دارند و به این ترتیب نیست که سلایق جامعه حذف شده باشد البته امر نسبی است و صد در صد نیست. در مناظرات مباحث جدی را مطرح می‌کنیم لذا این نیست که مناظره بی‌حاصل داشته باشیم. بنده معتقدم که باید مناظرات دو به دو برگزار شود تا عیار هر نامزد مشخص شود و مردم با شناخت از نامزد‌ها به آن‌ها رأی بدهند.
زاکانی در پاسخ به اینکه تعامل با عراق برای تعامل با امارات و سایر کشور‌ها استفاده می‌کنید؟ خاطرنشان کرد: ما به کشور عراق برای تامین منافع ملت این کشور کمک می‌کنیم و انتظار داریم آن‌ها هم به ما کمک کنند که تعاملات خود را برقرار کنیم، علاوه بر اینکه خودمان هم با کشور‌ها ارتباط برقرار می‌کنیم.
وی در مورد سیاست‌های دولت اقدام و اصلاح برای برگزاری مراسم اربعین ابراز کرد: اربعین یک نماد، حادثه بزرگ و معجزه اساسی است، این مراسم نمایانگر پیوستگی بین ملت‌های مسلمان و پیروان سایر ادیانی است که در این مراسم شرکت می‌کنند لذا موقعیت استثنایی است. بنده هر سال به عنوان نماینده مجلس سعی کردم در این راهپیمایی شرکت کنم چرا که برکت مافوق تصور برای جهان اسلام دارد.
زاکانی در مورد ایران و عربستان در دولت اقدام و اصلاح خاطرنشان کرد: موضع جدی در جهت تعامل با عربستان وجود دارد. عربستان در منطقه خطا‌های داشته که یکی از آن‌ها جنگ با یمن است، البته عربستان در حال حاضر بسیار پشیمان است، چرا که این اقدام را تحت راهنمایی‌های آمریکا و رژیم صهیونسیتی این کار را انجام داده است، در مجموع در چارچوب کاهش تنش و رفع سیاست‌های غلط با عربستان تعامل می‌کنیم.
نامزد سیزدهمین دوره انتخابات ریاست‌جمهوری در مورد سیاست دولت اقدام و اصلاح در قبال روسیه افزود:: در دولت اقدام و اصلاح به روسیه به عنوان کشور قدرتمند و همسایه بزرگ نگاه می‌کنیم، در حال حاضر ارتباطات و مراودات با این کشور در سطح مطلوب نیست که باید در حوزه‌هایی نظیر حوزه اقتصادی روابط خود را با روسیه ارتقا دهیم. در حال حاضر میزان تعاملات تجاری کشور‌های اوراسیا ۱۹۰۰ میلیارد دلار است، که سهم ایران ۲ و نیم میلیارد دلار است، ما قانع به این نیستیم و به دنبال ایجاد منطقه با ثبات هستیم.
وی ادامه داد: در دولت اقدام و اصلاح توجه خود را به خطوط ریلی و کریدور جنوب- شمال به عنوان کار ویژه اساسی معطوف و آن را تکمیل می‌کنیم. راه‌اندازی این کریدور منجر به کاهش ۴۰ درصد زمان و ۳۰ درصد هزینه‌ها می‌شود و سهم بزرگی از اقتصاد منطقه را به دنبال خواهد داشت. در نهایت در دولت اقدام و اصلاح نگاه به چین و روسیه و همسایگان، مثبت است. عربستان جایگاه ویژه در جهاد اسلام دارد چراکه حرمین مقدس در آنجا قرار دارد لذا در تعامل با این کشور له دنبال کاهش تنش‌های منطقه‌ای هستیم و نسبت به برخی رفتار‌های آن اعتراض داریم.
زاکانی در واکنش به اینکه برخی وقوع حوادث تروریستی در ایران را حمل بر ناامن دانتستن این کشور می‌کنند، گفت: جمهوری اسلامی ایران کشور امن است و کسی ما را به ناامنی نمی‌شناسد در منطقه‌ای که اطراف ما همه کشور‌ها در ناامنی به سر می‌برند، ایران امن است و اتفاقات تروریستی که رخ داده ناشی از نفوذ و خلل‌ها است. بنده با همه دقت جلوی استمرار این نفوذ و سواستفاده را از عناصر داخل کشور می‌گیرم و مانع وقوع حوادث تروریستی می‌شوم. در حقیقت تلاش می‌کنیم که امنیت خود را از درون رژیم صهیونسیتی و مرز‌های آن شروع و این را امری درست ارزیابی می‌کنیم. همچنان که قیام یک پارچه مردم فلسطین برای احقاق خود بود و به آن‌ها کمک کردیم چرا که معتقد هستم ملت فلسطین باید از جنایات رژیم صهیونسیتی آزاد شود.
وی در مورد همکاری ایران و روسیه در سوریه تصریح کرد: همکارای ایران روسیه در سوریه یک همکاری نوین برای کمک به ملت سوریه و به درخواست دولت بشار اسد شکل گرفت و این همکاری فصل جدیدی را باز کرد.
آن‌ها از ما کمک خواستند و با همه وجود به کمک آن‌ها رفتیم و دیداری که پوتین با شهید سردار سلیمانی داشت، باعث شد که باب باز شود و ثمرات آن را در سوریه و عراق دیدیم، این همکاری مشترک میان ایران و روسیه ادامه پیدا می‌کند.
زاکانی در واکنش به اینکه چگونه آمریکا را وادار به برداشتن تحریم‌ها می‌کند، اظهار کرد: اصل تحریم جنایتکارانه است که هیچ کس نباید آن را بپذیرد، اما اگر همچین کشوری از تحریم به عنوان ابزاری در رابطه خود با کشور‌ها استفاده کند، ین آسیب پذیری مربوط به خود همان کشور‌ها است، بنابراین همه تلاش خود را معطوف به خلق ظرفیت‌های جدید در داخل کشور می‌کنیم، در شرایط فعلی تحریم بین ۱۵ تا ۲۰ درصد بر اقتصاد کشور تأثیر دارد البته این مقدار در سال‌های قبل بیشتر بود، اما در حال حاضر رو به کاهش است همچنان که اوباما گفت کسی از تحریم‌ها تمکین نمی‌کند.
زاکانی افزود: در دولت اقدام و اصلاح خود را بند به تحریم نمی‌کنیم، کشور را از داخل تقویت می‌کنیم و با وجود تحریم‌ها برای پیشرفت ایران تلاش می‌کنیم. قرار بود در حوزه بنزین تحریم شویم و از طریق توانمندسازی داخلی در بخث بنزین خودکفا شدیم. سال ۸۶ آمریکا در پزشکی هسته‌ای ایران را تحریم کرد، به ازای آن ۱۳۰ مرکز پزشکی هسته‌ای در کشور تعطیل شدند و بیماران سرگردان شدند و آسیب دیدند لذا در داخل دانشمندان داخلی ژنراتور‌ها را تولید کردند.
وی خاطرنشان کرد: لذا در داخل مصون سازی کشور از فشار تحریم را پیگیری می‌کنیم و در خارج به دنبال شکستن ابزار تحریم هستیم. آمریکا در این مسیر راهی جز پذیرش شکست و استقلال ایران و پیشرفت آن ندارد بنابراین باید در داخل کشور زمینه رفع تحریم را فراهم کنیم چراکه تحریم‌ها قابل شکستن و خنثی شدن است.
زاکانی در پایان یادآور شد: دنیا در آستانه تجربه جدید است و نقش ایران قدرتمند و پیشرفته ممتاز است ما به شدت نیازمند خودباوری هستیم لذا پشتوانه اساسی ما پشتوانه منطقی و عقلانی است از این جهت امیدوارم که بتوانیم مسیری برای نهایت استفاده از این خودباوری را ببریم که بتوانیم جهانی صلح و ثبات، منطقه‌ای آرام و ایران سرشار از پیشرفت داشته باشیم. در گام دوم انقلاب فصل جدیدی برای ایران آغاز خواهد شد که می‌توانیم سیاست خارجی را برمبنای منطق دقیق پیگیری کنیم.