چرا پرونده جاسوسی آمریکا از اروپا بسته نمی‌شود؟

– موضوع جاسوسی آمریکا از متحدان اروپایی اش در پی انتشار گزارش اخیر در مورد همکاری دانمارک با واشنگتن برای اجرایی کردن پروژه جاسوسی از کشور‌های اروپایی، بار دیگر به مرکز بحث در مورد رابطه اروپا و آمریکا تبدیل شد.

 

با وجود بررسی ابعاد مختلف این پرونده، چند سوال بنیادی و اساسی در این باره بی جواب مانده‎اند.

 

چرا آمریکا از متحدان اروپایی خود جاسوسی می‌کند؟ چگونه دانمارک به پایگاه جاسوسی آمریکا از کشور‌های اروپایی تبدیل شد؟ چرا اروپا و آمریکا با وجود جاسوسی از هم، همچنان روابط دوستانه‌ای دارند؟

در سال‌های اخیر در مورد جاسوسی آژانس امنیت ملی آمریکا «NSA» از سران ارشد اتحادیه اروپا، افشاگری‌های زیادی منتشر شده و زخم‌های قدیمی بی اعتمادی بین متحدان سنتی نظامی و دیپلماتیک را باز کرده است.

 

تفاوت رسوایی اخیر آمریکا در زمینه جاسوسی از سران اروپایی با موارد مشابه قبلی همکاری یک کشور اروپایی با واشنگتن در این مسیر است اما مهم‌ترین دلایلی که می‌توان برای تداوم روند جاسوسی آمریکا از کشور‌های اروپایی مطرح کرد، عبارتند از:

 

- بی اعتمادی به مبادلات عادی دیپلماتیک با کشور‌های اروپایی
- نگرانی آمریکا از اختلاف موضع با کشور‌های کلیدی اروپا به ویژه در مورد روسیه و چین
- عادت به جاسوسی حتی جاسوسی از شهروندان آمریکایی در داخل یا خارج از کشور
- انفعال اروپا در برابر افشای جاسوسی آمریکا

افشاگری اخیر در مورد جاسوسی آمریکا از متحدان اروپایی‎اش، نقش یک کشور اروپایی در منطقه اسکاندیناوی را در تسهیل این روند آشکار کرد.

 

دانمارک عضو غیر رسمی باشگاه «۵ چشم» (گروه بندی سرویس‌های اطلاعاتی ۵ کشور اصلی انگلیسی زبان) است و سرویس اطلاعات خارجی دانمارک دهه هاست که با جاسوسان آمریکایی رابطه نزدیکی دارد.

 

این کشور حتی در سال‌های اخیر به این جاسوسان اجازه شنود از مقام‌های برجسته و صنایع دانمارکی را داده است.

 

ضمن اینکه دانمارک، تحت سیاست حمایت نظامی آمریکا قرار دارد.

 

چنین همکاری‌های نظامی به افزایش تبادل اطلاعات میان دو کشور منجر شده است.

 

این افزایش تبادل اطلاعات سبب شد تا NSA در پایان دهه ۲۰۰۰، دانمارک را به عنوان میزبان مرکز داده در شمال اروپا انتخاب کند.

 

آنچه دانمارک از این مبادله به دست آورد، حمایت آمریکا در رقابت‌های آتی بر سر منابع طبیعی در شمال اروپاست.

 

در همین حال، دانمارک باید هزینه خصومت با کشور‌های قاره اروپا را بپردازد.

افشاگری اخیر در مورد جاسوسی آمریکا از اروپا شاید جنجالی مهم در سطح جهان را رقم زده باشد، اما قطعا بیش از چند روز موضوع بحث نخواهد بود؛ چرا که این موضوع اصلا جدید نیست و جاسوسی اروپا و آمریکا از یکدیگر در سال ۲۰۱۳ توسط «ادوارد اسنودن»، افسر سابق سیا و NSA، در سال ۲۰۱۵ در اسناد «ویکی لیکس» و در اسناد متعدد دیگری مطرح شده بود.

 

حتی طرفین درگیر در این افشاگری، عضو باشگاه جاسوسی «۵ چشم» هستند که توافق جامع جاسوسی بین ۵ کشور آمریکا، استرالیا، انگلیس، کانادا و نیوزیلند است.

 

کارشناسان بر این باورند که دلایلی برای جاسوسی متحدان از یکدیگر وجود دارد که سبب می‌شود آن‌ها با علم به هدف قرار گرفتن از طرف متحدان روابط دوستانه خود را حفظ کنند. این دلایل عبارتند از:

 

- جاسوسی امکان حفاظت از متحدان را در برابر دوستی که کار اشتباهی انجام داده، مهیا می‌کند.
- جاسوسی، اطلاعات حیاتی در مورد متحدان فراهم می‌کند که در تصمیم گیری‌ها در موقعیت‌های واقعی کمک کننده هستند.
- پذیرش استدلال آمریکا توسط اروپا مبنی بر اهمیت آگاهی واشنگتن از سرنوشت نهایی تسلیحات آمریکایی فروخته شده
- نگرانی مشترک از پدیده‌هایی مانند تروریسم، تخریب محیط زیست و قاچاق مواد مخدر
- مقابله با روند رو به افزایش تروریسم در ۲ دهه گذشته در اروپا و آمریکا

 

بنابراین اگرچه ممکن است واکنش‌های مخالفی به صورت جسته و گریخته در برابر موضوع جاسوسی آمریکا از اروپا مشاهده شود، بعید است که اروپایی‌ها خیلی زیاد در این پرونده سختگیرانه عمل کنند؛ زیرا نگران تضعیف همکاری‌های اطلاعاتی خود هستند.