مناظره اقتصادی زیر ذره‌بین روزنامه‌ها؛ از بحث و جدال نامزد‌ها تا عدم تبیین مناسب برنامه‌ها
- اولین مناظره هفت نامزد انتخابات ۱۴۰۰ با محوریت مسائل اقتصادی در محل معاونت سیمای رسانه ملی برگزار شد. روزنامه‌های امروز در اولین شماره خود که پس از مناظره نخست نامزد‌ها منتشر شد به بررسی نقاط ضعف و قدرت این مناظره پرداختند، روزنامه‌ها با انتقاد از برخی رفتار‌ها به ضرورت پرهیز از تنش و ارائه منسجم برنامه‌ها تاکید کردند. در ادامه برخی از مطالب منتشر شده در روزنامه‌های امروز پیرامون اولین مناظره سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری را مرور خواهیم کرد.
بحث سیاسی جایگزین برنامه اقتصادی شد
روزنامه کیهان در بررسی نخستین مناظره انتخاباتی نوشت: برنامه، انتظار مردم و کارشناسان از نامزدهاست و قرار بود در روز مناظره درباره مشکلات و برنامه‌های اقتصادی سخن گفته شود، اما برخی نامزد‌ها از همان آغاز کوشیدند بحث را سیاسی و مجادله‌ای کنند.
از سوی دیگر کارنامه، ابزار مهم راستی‌آزمایی دعاوی نامزدهاست. نامزد‌هایی که خود و ائتلاف متبوع آنها به‌عنوان ائتلاف حاکم بر دولت، بخش اصلی صورت مسئله و گرفتاری مردم هستند، چگونه وعده جدید بدهند و چه کسی از آنها، چک‌های برگشت خورده را دوباره و سه باره قبول می‌کند؟
برنامه نامزد‌ها برای رشد و توسعه صنعتی چیست؟
آفتاب یزد از عدم ارائه برنامه اجرایی برای حل مشکلات اقتصادی از طرف نامزد‌ها انتقاد کرد و نوشت: در اولین مناظره انتخاباتی کاندیدای سیزدهمین انتخابات ریاست جمهوری در حوزه تولید و صنعت کشور به موضوعاتی مثل موانع تولید و آسیب‌های مافیای واردات قاچاق برای تولید اشاره کردند، اما هیچ یک برنامه خود را برای رسیدن به اهداف مورد نظر مثل مبارزه با قاچاق، هدایت نقدینگی به سمت تولیدَ، جذب سرمایه و روش‌های دیگر خصوصی‌سازی اعلام نکردند. هفت نامزد انتخابات ریاست جمهوری در اولین مناظره انتخاباتی به پرسش‌های اقتصادی مطرح شده پاسخ دادند. در حوزه تولید و صنعت کشور کاندیدا به موانع تولید و سرمایه گذاری، آسیب‌های خصوصی سازی، مافیای واردات و مالیات بر تولید اشاره کردند، اما در مجموع از صحبت‌های این هفت نفر به نظر می‌رسد هیچ یک برنامه مشخصی برای رشد و توسعه صنعتی ندارند.
آفتاب یزد در به نقل از میثم مهرپور، کارشناس اقتصادی بر این نکته تاکید کرد که در این موضوع که شالکه‌ی نامزد‌ها با دست خالی قدم به عرصه‌ی انتخابات گذاشته‌اند حرفی نیست، اما این که تمامی نامزد‌ها بدون برنامه هستند سخن درستی نمی‌تواند باشد. این که حاضر نباشیم به دوران مدیریتی ما پرداخته شود، اما از زمین و زمان ایراد بگیریم یعنی برای مناظره نیامده‌ایم بلکه آمده‌ایم دعوا کنیم!
راهکار‌ها و برنامه‌های مطرح شده چه حد به واقعیت اقتصاد نزدیک است؟
ابتکار با مطرح کردن این پرسش که راهکار‌ها و برنامه‌های مطرح شده از سوی کاندید‌های ریاست جمهوری تا چه حد موثر و به واقعیت اقتصاد نزدیک است؟ به نقل از علی مزیکی، کارشناس مسائل اقتصادی نوشت: در مناظره‌های انتخاباتی در هر دوره‌ای طبیعی است که کاندید‌ها با وعده‌هایی به دنبال جلب نظر جامعه باشند این روند گاهی ممکن است همراه با وارد کردن اطلاعات غلط در برخی مسائل اقتصادی باشد. اما در مناظره شنبه‌شب در برنامه‌ها و راهکار‌ها اثری از کار کارشناسی نبود و بیشتر مسائل شخصی و سیاسی شده بود؛ بنابراین نمی‌توان انتظار داشت که راهکاری مناسب برای مسائل اقتصادی در مناظره روز شنبه به میان بیاید.
دوقطبی نقد و ستیز
روزنامه جوان با انتقاد از رفتار برخی از نامزد‌ها در اولین مناظره انتخاباتی برگزار شده به دوقطبی ایجاد شده در این مناظره اشاره کرد و نوشت: اولین مناظره انتخاباتی ۱۴۰۰ با قاب‌های متفاوتی از ارائه برنامه، آرامش و متانت از سویی و جدال و مرافعه و تخریب از سویی دیگر همراه شد؛ یک سو با ارائه برنامه و پاسخ به سؤالات آغاز کرد و سوی دیگر با بی اعتنایی به سؤال طرح شده، حملات علیه رقبا و بی اخلاقی را رقم زد. یک سو فخر کارنامه و سابقه فروخت، بی اعتنا به آنکه از قضا همان سابقه و کارنامه‌اش نقطه ضعف اوست، نه کمیت، بلکه کیفیت آن! اینگونه شد که دو فرم در مناظره ۱۵ خرداد به چشم آمد که دو قطب اصلی مناظره بود؛ دو قطبی که نوع رفتار کاندیدا‌ها آن را تعریف کرد؛ سویی که برای مشاجره و ستیز به مناظره آمده و سویی که هدفش رقابت و نقد رقیب و ارائه برنامه خود بود. در جدال میان این دو قطب، مردم باید تصمیم بگیرند کدام را می‌خواهند.
مناظره با طعم تهمت و بداخلاقی
روزنامه خراسان از رویکرد برخی از نامزد‌ها در مناظره نخست انتقاد کرد و ضمن نقد فضای هیجانی حاکم بر مناظره نوشت: اولین مناظره انتخاباتی ۱۴۰۰ با محوریت موضوعات اقتصادی برگزار شد؛ مناظره‌ای که با توفان محسن رضایی گُر گرفت و رفته رفته با چالش‌ها و پاسخ‌های دیگر کاندیدا‌ها به یکدیگر تنور آن داغ و داغ‌تر شد. مناظره‌ای که البته با واکنش‌های زیادی همراه شد، نگاه هیجانی در آن به اوج خود رسید و به باور بعضی نه تنها مسائل تخصصی که باید در آن مطرح می‌شد به حاشیه رفت بلکه پای اهانت، تهمت و بداخلاقی را نیز به مناظره نیمه خرداد باز کرد.
نامزد‌ها ناتوان در اثر گذاری
شرق در گزارشی اثرگذاری نامزد‌ها را ناچیز توصیف کرد و نوشت: برداشت مخاطبان و تحلیلگران از جمع‌بندی مناظره نخست این بود که نامزد‌ها بیش از همه به کلی‌گویی و باید‌ها و بدیهیات پرداختند تا ارائه برنامه و راهکار‌های بدیع و متفاوت، اگرچه با‌هم بگومگوی تند هم کردند، دوقطبی‌سازی کردند و حتی سعی در روکردن دست یکدیگر داشتند و از تحصیلات و مدرک هم ایراد گرفتند و آن را ساختگی خواندند، اما نتوانستند اثرگذار ظاهر شوند.
مناظره ناتمام اقتصادی
دنیای اقتصاد ضمن اشاره به غفلت نامزد‌ها از مسائل کلیدی با طرح این پرسش که چرا تفاوت نگاه کاندید‌ها شفاف نشد نوشت: مناظره نخست نامزد‌های انتخابات ریاست‌جمهوری با موضوع اقتصاد، هفت عنصر مغفول داشت. از نگاه کارشناسان، بیشتر نامزد‌ها «پارادایم و چارچوب فکری» مشخصی برای حل ابرچالش‌های اقتصادی معرفی نکردند. همچنین اکثر نامزد‌ها به جای ارائه راهکار درمان، به «تشریح صورت مساله» پرداختند. در بررسی مشکلات اقتصادی نیز به جای تبیین علت‌ها، «لیست معلول‌ها» از سوی برخی نامزد‌ها مطرح شد. همچنین برخی نامزد‌ها از مفاهیمی استفاده می‌کردند که جایگاهی در ادبیات اقتصادی نداشت. «برجام»، «کرونا» و «FATF» که به‌عنوان عوامل برون‌زا نقش ویژه‌ای در چالش‌های اقتصادی داشتند، وزن مناسب خود را در مباحث نداشت. برای حل و اجرای سیاست‌های اقتصادی، نیاز به یک تیم هماهنگ و کارآمد وجود دارد؛ اما مخاطبان، از ترکیب تیم اقتصادی خبردار نشدند. علاوه‌بر عناصر مغفول در محتوای مناظره اقتصادی، نقد‌های جدی به فرم و شکل اجرا نیز وارد است. نبود این عناصر باعث شد که شفاف‌سازی درخصوص تفاوت نگاه کاندیدا‌ها صورت نگیرد. این مناظره در شبکه‌های اجتماعی نیز با واکنش کارشناسان مواجه شد.
مناظره اول انتخابات را داغ کرد
روزنامه رسالت از تاثیر مناظره نخست بر افزایش شور انتخاباتی در میان مردم گفت و اینگونه نوشت:
جریان سیاسی اصلاح‌طلب و جریانات سیاسی منتقد نظام در خارج از کشور قبل و بعد از اعلام خبر احراز صلاحیت‌ها مدام بر طبل رأی بی رأی می‌کوبیدند و صدای گوش‌خراش طبلشان بعد از اعلام احراز صلاحیت‌ها شدت گرفته است. این در حالی است که طبق آخرین نظرسنجی‌های صورت گرفته، بحث‌ها و درگیری ذهنی مردم نسبت به کاندیدا‌های ریاست جمهوری بعد از مناظره روز شنبه افزایش‌یافته و حتی آراء مردد نیز در مورد رأی دادن به گزینه بهتر وارد بحث شده‌اند؛ بنابراین آن‌طور که برخی از جریانات سیاسی داخل و اپوزیسیون‌های خارج نشین اعلام می‌کنند نیست و به‌تدریج نظر مردمی که قصد رأی نداشتند درحال تغییر است.
خبری از برنامه نامزد‌ها برای مقابله با کرونا نشد
روزنامه صبح نو با انتقاد از نپرداختن نامزد‌ها به یکی از مسائل مهم کشور یعنی ویروس کرونا و عدم ارائه برنامه مناسب از طرف آنها در خصوص مقابله با این ویروس نوشت: سه ساعت حاشیه‌پردازی به جای پرداختن به موضوع اقتصادی دستاورد نخستین مناظره سیزدهمین دوره ریاست جمهوری بود. هفت نامزد تایید صلاحیت شده انتخابات ریاست جمهوری دور هم نشستند تا درباره حل مسائل اقتصادی مردم و کشور برنامه‌های‌شان را ارائه دهند، اما تعدادی از کاندیدا‌ها با اتهام‌زنی‌ها و مطرح کردن مسائل سیاسی و غیر‌منطقی محور مناظره را منحرف کردند. به این ترتیب برنامه‌های اقتصادی نامزد‌ها با ابهامات بسیاری باقی ماند. این در حالی است که در شرایط فعلی کشور که بیش از ۱۶ماه است کشور درگیر ویروس منحوس کرونا شده و بیش از ۸۱ هزار هموطن جان خود را از دست داده و بسیاری از مشاغل خسارت‌های اقتصادی دیده‌اند، انتظار می‌رفت نامزد‌های ریاست جمهوری درباره برنامه‌های خود برای مقابله با کرونا و نحوه مدیریت آن نیز صحبت کنند، اما جالب اینجاست که نه از سوی طراحان سوال و نه از سوی نامزد‌ها هیچ توجهی به معضل بزرگ زندگی این روز‌ها نشد. البته برخی فعالان سیاسی و رسانه‌ای کنار هم نشستن نامزد‌ها و پاسخگویی به پرسش‌های مشخص را از آن رو که امکان به چالش کشیدن هریک از آنها فراهم نبود، مورد انتقاد قرار دادند. برخی دیگر هم تفاوت در پرسش‌های هریک از هفت داوطلب ریاست جمهوری و پاسخ‌های متفاوت آنها به این سوالات را مانع مقایسه دیدگاه‌های نامزد‌ها دانستند. مطرح نشدن موضوعاتی بسیار مهم، چون کرونا و تحریم درحالی که هر دوی این ویروس‌ها ریشه بسیاری از مشکلات اقتصادی امروز کشور است؛ امکان ارزیابی جامعه از دیدگاه‌ها نامزد‌ها در این دو حوزه مهم را گرفت.