روزگار سیاه اجاره نشینی/ کشور‌های مختلف چقدر مستاجر دارند؟
- روزنامه خراسان نوشت: این روز‌ها در حالی به فصل جابه‌جایی‌ها نزدیک می‌شویم که بسیاری از مستاجران از گرانی‌های افسار گسیخته گلایه دارند. طبق آمار بیش از ۴۰ درصد از خانواده‌های کشور مستاجر هستند و بیشتر آن‌ها باید بعد از یک یا دو سال به دلیل کاهش قدرت پرداخت اجاره در محلاتی پایین‌تر و با متراژی کمتر به دنبال خانه بگردند.
البته این زیاد شدن اجاره هر چه به بالای شهر نزدیک می‌شویم بیشتر می‌شود به طوری که در بالای شهر تهران برای اجاره خانه حداقل باید ۵۰۰ میلیون تومان رهن بدهی و ماهیانه هم بسته به متراژ خانه از یک میلیون تا ۱۵ میلیون تومان برای یک خانه ۱۵۰ متری اجاره پرداخت کنی این در حالی است که با پول رهن این خانه در سال ۹۵ می‌شد یک خانه بالای صد متر خرید، چون آن سال میانگین قیمت مسکن در تهران متری ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان بود. در این گزارش سعی کرده ایم به آمار تعداد مستاجران در استان‌های مختلف و میزان افزایش اجاره‌ها در یک سال گذشته بپردازیم. پس اگر شما هم مستاجرید و می‌خواهید از تغییر قیمت‌ها آگاه شوید با ما همراه باشید.
آمار اجاره نشین‌ها در استان‌های مختلف
طبق آمار مرکز آمار ایران، سهم ملک استیجاری خانوار‌های شهری در آخرین سرشماری مربوط به سال ۹۵ حدود ۳۱ درصد بوده که با توجه به افزایش قیمت و افزایش نرخ مسکن در سبد هزینه خانوار و همچنین گرانی مسکن به نظر می‌رسد مستاجران بیش از ۴۰ درصد خانوار شهری را تشکیل دهند.
با این حال بنا بر همین گزارش مرکز آمار ایران تهران با ۴۴ درصد بیشترین خانوار اجاره نشین را دارد و بعد از آن استان البرز با ۴۱ درصد، قم ۳۹.۳ درصد، کرمانشاه ۳۵.۲ و خراسان رضوی هم با ۳۴.۲ بیشترین مستاجران را دارند. اما استان اردبیل با ۱۹.۴ کمترین اجاره نشین را دارد و بعد از اردبیل استان‌های گلستان با ۲۱.۱ درصد، خراسان جنوبی با ۲۱.۴ درصد، آذربایجان شرقی ۲۱.۴ درصد و چهارمحال و بختیاری هم با ۲۱.۸ درصد کمترین مستاجران را دارند.
آمار خانوار‌های مستاجر در دهه‌های مختلف
طبق آمار‌هایی که با جست و جو در اینترنت از مرکز آمار گرفته تا خبرگزاری جمهوری اسلامی به دست آوردیم، می‌بینیم که از سال ۶۵ تا کنون جمعیت اجاره نشین بیش از ۳ برابر شده‌اند. سال ۶۵ که اولین سرشماری عمومی نفوس و مسکن در نظام جمهوری اسلامی ایران انجام شد، تنها ۱۳ درصد مردم در شهر‌ها مستاجر بودند. در آن سال جمعیت کشور حدود ۴۹ میلیون نفر بود.
سال ۷۵ در حالی که کشور به بیش از ۶۰ میلیون نفر رسیده بود حدود ۱۶ درصد مستاجر بودند. در سال ۸۵ هم کشور مرز ۷۰ میلیون نفر را رد کرد و حدود ۲۴ درصد از خانوار‌های شهرنشین اجاره نشینی را تجربه می‌کردند این میزان در سال ۹۵ به حدود ۳۱ درصد رسید در حالی که تعداد بیش از ۱۸ میلیون خانوار با جمعیت ۸۰ میلیون نفر داشتیم. اما امروز در حالی که به ۸۳ میلیون نفر رسیده ایم ۴۰ درصد از خانوار‌های شهری اجاره نشین هستند.
خانوار‌های مستاجر در ادوار مختلف
رشد ۳۰ درصدی اجاره بها در یک سال
هرچند اجاره بها در سال گذشته هم نسبت به سال‌های قبل جهش زیادی داشت، اما امسال هم نسبت به سال گذشته به طور متوسط اجاره بها ۳۰ درصد افزایش داشته است. البته به گزارش جام جم این عدد در برخی نقاط بسیار بالاتر است و حتی افزایش دو و سه برابری را هم شاهد بوده‌ایم، این در حالی است که ستاد ملی مبارزه با کرونا از سال گذشته تصویب کرده نرخ اجاره بها باید حداکثر ۲۵ درصد افزایش یابد، اما آمار‌ها نشان می‌دهد متوسط افزایش نرخ اجاره بهای امسال نسبت به سال گذشته ۳۰ درصد بوده است.
سهم مسکن از سبد هزینه خانوار
یکی از شاخص‌هایی که می‌تواند افزایش هزینه‌ها در بخش مسکن را نشان دهد، سهم مسکن در سبد خانوار است. در حالی که طبق بررسی‌ها مشخص شده است که سال ۷۵ کمتر از ۳۰ درصد هزینه خانوار را مسکن تشکیل می‌داده این رقم در سال ۹۵ به بیش از ۳۶ درصد از هزینه خانوار رسیده و متاسفانه امسال حدود ۴۵ درصد از هزینه‌های یک خانوار اجاره نشین را هزینه تامین مسکن و اجاره در بر می‌گیرد که اگر حقوق ۴ میلیون تومانی را در نظر بگیریم باید یک کارگر با حدود ۲ میلیون تومان در ماه هزینه‌های زندگی اعم از قبوض، خورد و خوراک، ایاب و ذهاب، تفریحات و ... را پوشش دهد که به نظر غیر ممکن می‌آید.
سهم مسکن از سبد خانوار در ادوار مختلف
آمار‌های متفاوت کشور‌های اروپایی
نحوه تصرف یا مالکیت واحد مسکونی در کشور‌های عضو اتحادیه اروپا بسیار متفاوت است. در رومانی، تنها ۳.۶ درصد جمعیت، مستأجر هستند. در آلمان، تقریباً نیمی از خانوارها، مالک و نیمی دیگر، مستأجر هستند، به‌صورتی که مستأجران ۴۸.۶ درصد و مالکان ۵۱.۴ درصد خانوارها را تشکیل می‌دهند. در سوئیس تعداد مستأجر‌ها از مالک‌ها بیشتر است و ۵۷.۵ درصد خانوارها در سوئیس، اجاره‌نشین هستند. به‌طور کلی آمار‌های ۵۰ کشور جهان نشان می‌دهد به غیر از هنگ‌کنگ و سوئیس، در دیگر کشورها، نسبت جمعیت مالک، بیشتر از مستأجر هاست. البته باید به این نکته هم توجه داشت که بازار اجاره در کشور‌هایی مثل سوئیس و آلمان، به‌خوبی توسعه پیدا کرده واجاره ملک به‌صورت بلندمدت در این کشورها امکان‌پذیر است و واژه «بلندمدت» در بازار اجاره این کشورها، نه دو سال و نه سه سال، بلکه به معنای ۱۰ سال و بیشتر است. با این حال در کشور‌هایی مثل سوئیس هزینه اجاره مسکن حدود ۲۰ تا ۲۵ درصد از حقوق دریافتی افراد را شامل می‌شود.