در برنامه ریزی‌های کلان کشور اهمیتی به موزه‌ها داده نمی‌شود

احسان آقایی رئیس موزه هنر‌های معاصر تهران درخصوص لزوم بازاندیشی در شیوه اداره موزه‌ها با توجه به وضعیت فعلی و شرایط شیوع بیماری کرونا به میزان گفت: من تصور می‌کنم ما به طور کلی در مورد موزه‌ها نیاز به بازنگری در سطح کلان داریم. چون وقتی که نگاه به مقوله موزه و موزه داری درست باشد قاعدتا برنامه ریزی برای شیوه اداره موزه‌ها هم به مسیر صحیحی خواهد افتاد. واقعیت این است که در برنامه ریزی‌های کلان کشور در حوزه فرهنگی چندان اهمیتی به موزه‌ها داده نمی‌شود.

 

وی ادامه داد: اگر قرار باشد در برنامه ریزی‌های کلان کشوری موزه‌ها اهمیت پیدا بکنند قاعدتا مشکلات مربوط به اداره آن‌ها هم اصلاح خواهد شد. امروز شاهدیم همه موزه‌های ما با کمبود اعتبار، تجهیزات و نیروی انسانی مواجه هستند. این درحالی است که در کشور‌های گردشگرپذیر موزه‌ها منبع مهم درآمدزایی محسوب می‌شوند. برای همین بنا به تصوری که من دارم بیش از اینکه نیاز به بازنگری در سازماندهی درونی موزه‌ها داشته باشیم نیاز به سازماندهی مجدد و بازنگری در سطح کلان کشور وجود دارد.

آقایی در واکنش به اینکه شیوه عادی به نمایش گذاشتن آثار در موزه‌ها به روش گذشته کارایی لازم برای جذب مخاطب را ندارد گفت: اگر موزه‌های ما صرفا به دنبال نمایش دادن آثار تاریخی موجود خود باشند در این صورت بدیهی است در جذب مخاطب موفق نباشند و اقبالی نداشته باشند. چون فردی که یک بار از آثار موجود در یک موزه بازدید کرده دیگر نیازی ندارد دوباره برای دیدن این آثار به آن موزه مراجعه کند؛ بنابراین شمار بازدیدکنندگان موزه‌ها چندان بالا نخواهد بود.

 

 

وی افزود: اما موزه‌ها این امکان را دارند تا دست به فعالیت‌هایی بزنند که مخاطب را به سمت خودشان جذب کنند. آن هم به نحوی که مخاطب مستمر در حال رفتن به موزه باشد. برای این کار باید موزه‌ها نمایشگاه‌های تعاملی برگزار کنند. خیلی از موزه‌ها در دنیا در سال‌های اخیر نمونه‌های از این نمایشگاه‌ها را برگزار کرده اند. کاری که ما هم می‌توانیم بکنیم این است که مثلا با موزه‌ای از کشور هلند یا اسپانیا چنین تعاملی را سامان بدهیم و نمایشگاهی از آثار آن موزه‌ها را در کشورمان برگزار کنیم یا آثار یکی از موزه هایمان را در نمایشگاهی در آن کشور‌ها در معرض دید گردشگران بگذاریم. با چنین شیوه‌هایی می‌توان مخاطب علاقه‌مند را به سوی موزه‌ها جذب کرد. اما متاسفانه موزه‌های ما در این زمینه عملکرد ضعیفی داشته اند. البته موزه هنر‌های معاصر وضع متفاوتی دارد. چون این موزه یک موزه پویا به حساب می‌آید و از اساس نمی‌تواند آثار ثابتی را به نمایش بگذارد.

رئیس موزه هنر‌های معاصر تهران در پاسخ به اینکه جا به جایی آثار تاریخی برای برپایی نمایشگاه در خارج از کشور با نگرانی برای آسیب دیدن این آثار یا سرقت و مخاطرات امنیتی همراه است گفت: برای جابه جایی و انتقال آثار تاریخی شیوه نامه‌هایی وجود دارد که اگر به درستی رعایت شود محلی برای نگرانی باقی نمی‌ماند. در دنیا چنین اتفاقی یک روال معمول محسوب می‌شود. بار‌ها اتفاق افتاده که برای برپایی نمایشگاه‌های مختلف ده‌ها و صد‌ها شی تاریخی میان آمریکا و اروپا جا به جا شده و می‌شود که به دلیل رعایت دقیق شیوه نامه‌ها چنین نگرانی‌هایی بروز نمی‌کند؛ بنابراین اگر شیوه نامه‌ها چه در بحث بسته بندی و حمل و نقل آثار و چه از نظر بیمه آثار هنری و تاریخی و چه به لحاظ لاین حمل و نقل به درستی رعایت شود نگرانی از مخاطرات امنیتی یا آسیب دیدن اشیای تاریخی بی معنا خواهد بود.

 

آقایی با بیان اینکه متاسفانه در ایران در زمینه لاین حمل و نقل آثار تاریخی دچار کمبود هستیم افزود: در بسیاری از کشور‌ها آثار هنری و تاریخی به گمرک برده نمی‌شود بلکه مستقیم به فرودگاه برده می‌شود و در هواپیما جاگذاری و به مقصد فرستاده می‌شود. اما متاسفانه در کشور ما این موارد انجام نمی‌شود و شیوه نامه‌ها تا حدودی سخت است. ولی بار‌ها موزه‌های ما از جمله موزه ملی و موزه هنر‌های معاصر اشیای تاریخی و هنری را برای برپایی نمایشگاه به خارج از کشور انتقال داده اند و آسیبی به این اشیا وارد نشده است. چون استاندارد‌های حمل و نقل رعایت شده است. از این به بعد هم اگر این استاندارد‌ها به درستی رعایت شود مشکلی نخواهیم داشت.