محسن رضایی؛ از فرماندهی سپاه تا دبیری مجمع تشخیص مصلحت نظام

_ روزنامه رسالت نوشت: قرار است در کمتر از ۳۰ روز دیگر، یعنی در تاریخ ۲۸ خرداد ۱۴۰۰ سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری برگزار شود. انتخابات این دوره مهم‌ترین اتفاق سیاسی امسال و یکی از بااهمیت‌ترین انتخابات در تاریخ کشور است. طی ماه‌های اخیر خصوصا بعد از آغاز سال جدید، که فضای سیاسی و انتخاباتی کشور سرد و بی‌روح بود حالا کم‌کم کارزار انتخاباتی دارد گرم می‌شود و هرچه که به‌روز انتخابات نزدیک‌تر می‌شویم هیجان آن نیز افزایش پیدا می‌کند.

 

روز ۲۵ اردیبهشت‌ماه ثبت‌نام نامزد‌های انتخاباتی پایان یافت و پس از چند روز گمانه‌زنی درباره تأیید صلاحیت‌های نامزد‌های انتخابات ریاست جمهوری، سرانجام شورای نگهبان در روز سه‌شنبه ۴ خردادماه لیست نهایی نامزد‌های تأییدشده را منتشر کرد. بر این اساس آقایان سعید جلیلی، محسن رضایی میرقائد، سید ابراهیم رئیسی، علیرضا زاکانی، سید امیرحسین قاضی­‌زاده هاشمی، محسن مهرعلیزاده و عبدالناصر همتی به‌عنوان نامزد‌های انتخابات سیزدهمین دوره ریاست جمهوری معرفی شدند.

 

هرکدام از این چهره‌ها سوابق سیاسی و اجرایی متفاوتی دارند که در هر شماره روزنامه سابقه یک‌نفر از آن‌ها موردبررسی قرارگرفته و مرور می‌شود.  

 

محسن سبزوار رضایی میرقائد مشهور به محسن رضایی در شهریورماه سال ۱۳۳۳ به دنیا آمد. وی تحصیلات ابتدایی و بخشی از تحصیلات متوسطه را در مسجدسلیمان سپری کرد و بعد وارد هنرستان صنعتی شرکت ملی نفت ایران در اهواز شد. بعد‌ها رضایی در سال ۱۳۵۳ در رشته مهندسی مکانیک دانشگاه علم و صنعت تهران پذیرفته شد. او در همان سال در بخش مهندسی طراحی پایه کارخانجات ارج و ایران‌تایر، مشغول به کار شد. اما رضایی همزمان با تحصیل، مبارزات خود را علیه رژیم پهلوی نیز آغاز کرد و در همان سال‌ها به‌وسیله ساواک بازداشت هم شد. وی حتی پنج ماه زندان انفرادی و یک ماه حبس در بند عمومی زندان اهواز را نیز در سوابق مبارزاتی خود دارد. طی سال‌های بعد و با تشدید مبارزات علیه حکومت شاه، رضایی دانشگاه و کار را رها کرد و به زندگی مخفیانه روی آورد. او در فاصله سال‌های ۱۳۵۳ تا ۱۳۵۷ برای کادرسازی و گسترش تشکیلات جمعیت منصورون کوشید و شاخه‌های تشکیلات را در هفت استان و ۱۷ شهرستان مهم کشور راه‌اندازی کرد. در سال ۱۳۵۸ بود که به پیشنهاد شهید مرتضی مطهری، هفت گروه مسلح مسلمان با یکدیگر ادغام شدند و دراین‌بین محسن رضایی از طرف گروه

منصورون به عضویت شورای مرکزی سازمان مجاهدین انقلاب اسلامی درآمد.

 

پس از پیروزی انقلاب اسلامی، محسن رضایی در بهار سال ۱۳۵۸ با حمایت حضرت امام خمینی (ره) واحد اطلاعات و بررسی‌های سیاسی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را ایجاد کرد و همچنین به عضویت شورای فرماندهی سپاه درآمد. وی دو سال بعد یعنی در شهریورماه ۱۳۶۰ به فرماندهی کل سپاه پاسداران منصوب شد و تا سال ۱۳۷۶ در این مسئولیت باقی ماند. رضایی در دوره جنگ تحمیلی به‌عنوان فرمانده سپاه، خدمات ارزنده‌ای از خود نشان داد و عملیات‌های بسیاری را مدیریت کرد. ازجمله آن عملیات‌های بزرگ، می‌توان به سال دوم جنگ تحمیلی اشاره کرد. در آن زمان، ایران در چهار عملیات پی‌درپی در عملیات‌های طریق‌القدس، ثامن‌الائمه، فتح‌المبین و بیت‌المقدس توانست بخش قابل‌توجهی از اراضی اشغال‌شده را آزاد و به مرز‌های بین‌المللی برسد. اما در سویی دیگر یکی از چالش‌های مدیریتی محسن رضایی در دوران فرماندهی جنگ، عملیات کربلای ۴ و ۵ است. جایی که برخی تحلیلگران و صاحب‌نظران این دو عملیات را شکستی بزرگ می‌دانند و تفکرات رضایی را عامل آن قلمداد می‌کنند؛ اما محسن رضایی و اکثر فرماندهان نظامی دوران دفاع مقدس و همچنین تحلیلگران نظامی، عملیات کربلای ۴ و ۵ را به‌هم‌پیوسته و درمجموع آن را نسبتا موفق می‌دانند چراکه این دو عملیات به آزادسازی ۱۵۰ کیلومترمربع خاک کشور، تصرف جزایر مهم بوآرین، فیاض، ام‌الطویل، تصرف شهرک دوعیجی، رودخانه دوعیجی، نهر جاسم و قسمتی از جاده شلمچه بصره منجر شد. همچنین رضایی در دوران فرماندهی خود در سپاه پاسداران، دانشگاه امام حسین (ع)، دانشگاه بقیه‌الله (عج) و قرارگاه سازندگی خاتم‌الانبیاء را تأسیس نمود. از سویی دیگر شکل‌گیری نیروی زمینی، هوایی و دریایی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی نیز توسط وی پی‌ریزی شد.

 

محسن رضایی بعد از پایان جنگ تحمیلی، تحصیلات خود را ادامه داد و مقطع کارشناسی اقتصاد را در دانشگاه تهران گذراند. رضایی در مقطع کارشناسی ارشد اقتصاد، مطالعات خود را بر روی سیاست‌های پولی و بانکی متمرکز کرد. وی کارشناسی ارشد اقتصاد و دکتری اقتصاد را در سال ۱۳۷۹ از دانشگاه تهران اخذ نمود. رضایی همچنین مدرس دانشگاه امام حسین (ع) نیز می‌باشد. در سویی دیگر، محسن رضایی فرمانده سپاه پاسداران در شهریور ۱۳۷۶ از مقام خود استعفا داد. همان زمان وی از طرف رهبر معظم انقلاب اسلامی به‌عنوان «دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام» منصوب شد. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای در حکم دبیری او نوشتند: «شما حقا در این مدت همه استعداد‌های خود را به کار انداختید تا سازمانی را که عظمت و کارایی و فداکاری و نشاط انقلابی آن، چشم تحلیل‌گران جهان را هم به خود متوجه ساخته است، از مجموعه‌ای از جوانان ایثارگر و عاشق اسلام و انقلاب و امام پدیدآورید و به رشد و بالندگی برسانید.»  رضایی پس از انتصاب به‌عنوان دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام، مطالعات اولیه برای تنظیم سند چشم‌انداز ۲۰ ساله ایران را آغاز کرد. او همچنین در این دوران عهده‌دار مسئولیت اداره کمیسیون اقتصاد کلان مجمع تشخیص مصلحت نظام هم شد.

 

اما حضور محسن رضایی در انتخابات‌ها به سال ۱۳۷۸ برمی‌گردد. رضایی در آن سال خود را نامزد نمایندگی مجلس شورای اسلامی در تهران کرد لیکن موفق به کسب آرای لازم نشد. پس‌ازآن وی در انتخابات ریاست جمهوری ۱۳۸۴ با شعار انتخاباتی «دولت عشق» حضور یافت، اما دو روز قبل از برگزاری انتخابات کناره‌گیری کرد. در بیانیه‌ای که او در آن زمان منتشر کرد، دلیل کناره‌گیری‌اش را جلوگیری از پراکندگی آرای مردم در اثر کثرت نامزد‌ها عنوان کرد. وی در سال ۱۳۸۸ نیز با ایده «دولت ائتلافی» وارد کارزار انتخابات ریاست جمهوری شد، اما پس از احمدی‌نژاد و موسوی، نفر سوم دوره دهم انتخابات شد. رضایی بار دیگر و در سال ۱۳۹۲ نیز کاندید یازدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ایران شد. در آن دوره که حسن روحانی رئیس‌جمهور منتخب ملت شد، محسن رضایی توانست ۳/۸۸۴/۴۱۲ رأی کسب کند و نفر چهارم شود.

 

حالا و در سال ۱۴۰۰ محسن رضایی مجددا در سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری ثبت نام کرده است. رضایی در روز ثبت‌نام اظهار داشت: «امروز روز وعده دادن نیست روز عمل کردن است. امروز لیلة‌القدر ملت ایران است. امروز روزی است که باید از سعی و خطا جلوگیری کنیم. ما نیاز به یک‌راه نو داریم. دولتی که مردمی و قوی باشد. امروز باید هر چیزی سر جای خودش باشد. اقتصاد نه پادگان است و نه دادگاه، ولی محل فلسفه‌بافی نیست! اقتصاد یک دانش و علم است. ما آمده‌ایم که ضمن اعلام شرمندگی به ملت ایران بگوییم که تغییر را از خودمان و خانواده‌های خودمان آغاز می‌کنیم. ما آماده‌ایم که دوباره خوشی را به چهره مردم ایران برگردانیم. این وضعیت نباید ادامه پیدا کند. ما برنامه‌هایی را ترتیب دادیم که جلوی این روند‌های منفی را بگیریم. ما باید ثبات اقتصادی را برگردانیم و پیشرفت کشور را جهش بدهیم. معیشت برای ما اولین نگرانی است. ما به سیاست همسایگی توجه خواهیم کرد. کسانی آمده‌اند در انتخابات ثبت‌نام کرده‌اند که خودشان مسبب مشکلات کشور بودند، این‌ها چه تراژدی راه انداختند. یک عده زدند زیر گریه و یک عده آمدند و گفتند «نه چکش و نه کلید». شما‌ها عامل بدبختی مردم ایران بودید. اگر دولت‌ها و مجلس‌های گذشته درست عمل کرده بودند، این‌گونه گرفتار نبودیم. آدم اینجا یک تراژدی دید، گویی که اصلا آقایان هیچ دخالتی نداشتند. ما امیدوار هستیم یک‌بار دیگر ملت ایران به خروش بیاید. ما نیاز به یک بسیج عمومی داریم.»