تقویم تاریخ؛ از پرواز اولین بالگرد تا فتح قله اورست

_ خبرگزاری صدا و سیما نوشت: مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (هشتم خرداد سال ۱۴۰۰) به شرح زیر است:

 

۵۶۸ سال پیش در چنین روزی، بیست و نهم می‌سال ۱۴۵۳ میلادی بندر قسطنطنیه، پایتخت امپراتوری روم شرقی توسط نیرو‌های سلطان محمد فاتح، امپراتور عثمانی فتح شد.

 

این شهر در سال ۳۳۰ میلادی توسط قسطنطین (کنستانتین) اول، روی هفت تپه در کنار تنگه بسفر بنا شد و دژی تسخیر ناپذیر بود که آثار تاریخی، ادبی و هنری گرانقدری در آن وجود داشت. اولین فرمانی که سلطان محمد فاتح پس از تصرف قسطنطنیه صادر کرد، تامین امنیت و آزادی ساکنان این شهر بود. وی به آبادانی و ترمیم خرابی‌های قسطنطنیه پرداخت و سپس مسجدی بنا کرد که تاکنون باقی است و به نام مسجد سلطان محمد مشهور است. قسطنطنیه در سال ۱۹۳۰ میلادی، استانبول نام گرفت و اکنون، مهمترین شهر ترکیه و در غرب این کشور واقع است.

 

 

۳۲۰ سال پیش در چنین روزی ۲۹ مه سال ۱۷۰۱ میلادی «آندره سِلِسیوس» (Anders Celsius) منجم، فیزیکدان و محقق سوئدی متولد شد.

 

سلسیوس در سال ۱۷۳۳ م مجموعه‏‌ای از نتایج ۳۱۶ رصد شفق شمالی را که توسط خود وی یا دیگران انجام شده بود در آلمان منتشر کرد. وی به عنوان عضو هیأت علمی فرانسه برای اندازه ‏گیری طول قوس نصف‌النهار به منطقه لاپلاند در شمال اروپا سفر کرد. اختراع میزان‌الحراره یا دماسنج معروف به سلسیوس، از جمله نتایج تحقیقات او است. آندره سلسیوس، فیزیکدان و محقق برجسته سوئدی در ۸ اکتبر ۱۷۴۴ م در سن ۴۳ سالگی درگذشت.

 

 

۱۹۲ سال پیش در چنین روزی ۲۹ مه سال ۱۸۲۹ میلادی "هَمْفْری دِیوی" (Humphry Davy)، شیمی‏دان و مخترع انگلیسی و پدر الکتروشیمی در ۵۱ سالگی درگذشت.

 

همفری در نوجوانی، برنامه خودآموزی شامل الهیات، جغرافیا، هفت زبان و تعدادی موضوع‏‌های علمی برای خود طرح‏ ریزی کرد و به مطالعه فلسفه پرداخت. وی در هفده سالگی، گاز نیترواکسید معروف به گاز خنده را روی خودش آزمایش کرد و به شهرت رسید. دیوی در ۲۴ سالگی با سمت استادی وارد انیستیتوی پادشاهی انگلستان شد. وی هم‏چنین لامپ بی ‏خطری اختراع کرد که بر شهرتش افزود. دیوی از آن پس مطالعات عمیقی را در شیمی آغاز کرد و توانست آب را به عناصر تشکیل دهنده‏ اش تجزیه کند و به دلیل این موفقیت بزرگ علمی، جایزه بزرگ آکادمی فرانسه را دریافت کرد. دیوی هم‏چنین عناصر سدیم، پتاسیم، کلسیم، منیزیم، باریم و استرانسیم را در ضمن تحقیقاتش، از سایر عناصر جدا ساخت. این اقدام در آن زمان در پیشرفت علم شیمی، موفقیتی بزرگ محسوب می‏ شد. وی نظریه‏‌ای مطرح کرد که بر اساس آن، هیدروژن، معرِّف و مشخِص اسید‌ها است. وی در سال ۱۸۲۰ به ریاست انجمن سلطنتی انگلیس برگزیده شد. دیوی به دلیل کشف شش عنصر مهم شیمیایی به پدر الکتروشیمی معروف است.

 

 

۱۱۲ سال پیش در چنین روزی ۲۹ مه سال ۱۹۰۸ میلادی اولین بالگرد جهان با موفقیت به پرواز درآمد.

 

مبتکر این بالگرد، سیکورسکی، مخترع لهستانی‏ تبار آمریکایى بود. با پرواز این بالگرد، فصل نوینی در تاریخ ارتباطات هوایى بشر آغاز شد. این وسیله که "هلی کوپتر" (بالگرد) نامیده شد دارای ویژگی‏‌های متعددی بود از جمله اینکه هم به جلو و هم به عقب حرکت می‌کرد و به طور عمودی نیز می‏ نشست و برمی‏ خاست. این بالگرد می‏ توانست در یک نقطه در فضا، بی ‏حرکت بماند.

 

 

۱۱۴ سال پیش در چنین روزی، هشتم خرداد ۱۲۸۶ هجری شمسی اولین شماره روزنامه "صور اسرافیل" پس از انقلاب مشروطه ایران منتشر شد.

 

این روزنامه با پیشنهاد و کوشش میرزا جهانگیرخان شیرازی معروف به صور اسرافیل و علی اکبر دهخدا، اداره و منتشر می‏ شد. جهانگیرخان این روزنامه را با هدف گسترش و ترویج مشروطیت و حمایتِ از مجلس شورای ملی و کمک به روستائیان، ضعفا، فقرا و مظلومین منتشر می‏ کرد. روزنامه صور اسرافیل در آغاز، هفته ‏ای یک بار منتشر می‏ شد. این روزنامه در طول انتشار خود، دچار مشکلاتی شد و چندین بار نویسندگان آن را تکفیر کردند. این روزنامه سرانجام پس از ۳۲ شماره انتشار، در پی به توپ بستن مجلس توسط محمد علی شاه قاجار و قتل میرزا جهانگیرخان، مدتی تعطیل شد تا این‏که دهخدا آن را چند شماره در اروپا منتشر کرد و سپس برای همیشه تعطیل شد.

 

 

۶۸ سال پیش، در روز بیست و نهم می‌سال ۱۹۵۳ میلادی قله اورست، بلندترین قله جهان توسط ادموند هیلاری (Edmund Hillary) از نیوزلند و تنزینگ نورگی (Tenzing Norgay) از هند، فتح شد.

 

قله اورست با نام نپالی ساگارماتا (به معنی سر آسمان) و نام تبتی کومولانگما، بلندترین کوه کره زمین است و ارتفاع قله آن از سطح دریا معادل ۸٬۸۴۸ متر (۲۹٬۰۲۹ پا) است. این کوه در رشته کوه‌های هیمالیا در مرز منطقه ساگارماتای نپال و تبت در کشور چین قرار گرفته دارد. بلندترین قله سلسله کوه‏‌های هیمالیا در سال ۱۸۵۶– که در آن زمان با نام قله ۱۵ شناخته می‌شد - در طرح نقشه‌برداری مثلثاتی بزرگ هند توسط انگلستان، با ارتفاع ۸۸۴۰ متر، شناسایی شد. در سال ۱۸۶۵، نام انگلیسی اورست توسط انجمن سلطنتی جغرافیا برای این قله انتخاب شد. این امر بر اساس توصیه اندرو واگ، رئیس وقت ممیزی بریتانیا در هند و به پاس قدردانی از «جورج اورست» نقشه ‏بردار انگلیسی، صورت گرفت.