موزه هنر‌های معاصر؛ بازیابی یک گنجینه

- برای بسیاری ساختمان موزه هنر‌های معاصر تهران خود یکی از بنا‌های نمونه وار در معماری سده اخیر ایران قلمداد می‌شود. ترکیب سبک ساختمان سازی مدرن با اسلوب معماری سنت گرای ایرانی که امتزاج جوی آب و سبزه و درخت با بنایی که به بادگیری فانتزی می‌ماند را ممکن کرده خود کم اعجازی نیست.

 

هرچه هست اما پرواضح است سازندگان این موزه پشت گرم به درآمد‌های نفتی اواسط دهه پنجاه خورشیدی به فکر نمایاندن افقی نو از فضای شهری تهران بودند تا با نمایش مجموعه‌ای کمیاب از آثار هنری گرانقیمت دنیا در این موزه بدیع، راهی به سوی غربی کردن هر چه بیشتر پایتخت باز کنند. اما فرا رسیدن موسم انقلاب اسلامی و کنار رفتن برنامه‌های فرهنگی غربگرایانه از دستور کار مدیران انقلابی تازه وارد موزه هنر‌های معاصر را هم از زیر بار تکلیف سازمانی پیشین آزاد کرد.

 

فضای برساخته ناشی از انقلاب که با اراده‌ای برای فراروی از نگرش‌های غرب باورانه و موج انگیزه‌های هویت خواهانه همراه بود به نقش یابی جدیدی برای موزه هنر‌های معاصر دامن می‌زد. به خلاف سوء ظن‌ها و هراسی که گروه‌هایی از هنرمندان و فعالان فرهنگی برای از دست رفتن گنجینه آثار این موزه یا حتی از بین رفتن خود موزه داشتند سیاست فرهنگی پس از انقلاب بر تداوم و حفظ کامل این موزه و مجموعه آثارش متمرکز شد و علی رغم کم رونق ماندنش در برهه‌هایی از دهه‌های گذشته برگزاری نمایشگاه‌های متنوع و ارتباط گیری با دیگر موزه‌ها و به نمایش درآمدن بخش‌هایی از گنجینه آثار این موزه کاربری‌های متعددش تا به امروز را تداوم بخشیده است.

احسان آقایی مدیر فعلی این موزه وقتی در برابر این پرسش قرار می‌گیرد که چه چیزی به موزه هنر‌های معاصر خصوصیتی متمایز از دیگر موزه‌ها می‌بخشد به میزان می‌گوید: این موزه همانطور که از نام و عنوانش پیداست فعالیت هایش در حیطه هنر‌های معاصر متمرکز شده است. یعنی آن هنر‌هایی که متعلق به دوران مدرنیزم به بعد می‌شود. این موزه به آن دسته از هنر‌هایی که عموما در ردیف هنر‌های سنتی و باستانی مورد شناسایی قرار می‌گیرند کاری ندارد. این موزه به طور کلی با آن آثار هنری که جزو هنر‌های معاصر باشند و عموما هم جزو هنر‌های زیبا محسوب بشوند سر و کار دارد. حتی هنر‌های کاربردی هم چندان موضوع کار موزه هنر‌های معاصر به حساب نمی‌آید.