بیش از پنج میلیون تهرانی در بافت فرسوده زندگی می‌کنند

_ روزنامه حمایت نوشت: بر اساس برنامه‌های پنج ساله چهارم و پنجم توسعه کشور باید سالانه ۱۰ درصد بافت‌های فرسوده کشور نوسازی می‌شد که این مقوله در مورد استان تهران همچنین کلانشهر تهران نیز صدق باید می‌کرد. با این وجود، اما این اقدام محقق نشد تا همچنان درصد زیادی از مردم به ویژه ساکنان استان تهران در بافت‌های فرسوده سکونت داشته باشند.

 

۱۱ درصد مساحت بافت فرسوده کشور در تهران قرار دارد و علاوه براین ۲۴ درصد جمعیت شهرنشین بافت ناکارآمد هم در تهران سکونت دارند. آمار و ارقامی که پرویز فیروز، معاون مسکن و بازآفرینی اداره کل راه و شهرسازی استان تهران چندی قبل از آن‌ها خبر داده بود. البته وی این را هم گفته بود که ۱۵ هزار هکتار محدوده‌های ناکارآمد شهری در استان تهران واقع شده است.  

 

آنچه که اکنون نیز انوشیروان محسنی‌بندپی، استاندار تهران عنوان کرده است؛ با این توضیح که جمعیتی بالغ بر ۵/۴ میلیون نفر یعنی حدود ۳۶ درصد از جمعیت استان در این محدوده‌ها ساکن هستند.  

 

نکته مهم در این زمینه این است که در مجموع استان تهران یک درصد از مساحت کشور را دارد که از این میزان ۱۰ درصد مساحت استان در حوزه شهری در بافت فرسوده یا  کونتگاه‌های غیررسمی قرار دارد.

 

این در حالی بوده که براساس برنامه‌های پنج ساله چهارم و پنجم توسعه کشور باید سالانه ۱۰ درصدی بافت‌های فرسوده کشور نوسازی می‌شد که این مقوله در مورد استان تهران همچنین کلانشهر تهران نیز صدق باید می‌کرد. با این وجود، اما روند نوسازی در پایتخت در بالاترین میزان خود در سال‌های گذشته از پنج درصد فراتر نرفته است. آنچه که زهرا نژاد بهرام، عضو هیات رییسه شورای شهر تهران هم از آن سخن گفته است، با این توضیح که بیشترین نرخ نوسازی‌ها در بازه زمانی سال‌های ۱۳۹۰ تا ۱۳۹۲ صورت گرفته است.

 

جدا از این امر اگر بخواهیم به طور جزئی‌تر این موضوع را در خصوص پایتخت درنظر بگیریم، باید گفت که بنا‌های قدیمی یا همان فرسوده به‌طورعمده در مناطق جنوبی و مرکزی شهر واقع شده‌اند. آنگونه که کاوه حاجی علی اکبری، مدیرعامل سازمان نوسازی شهرداری تهران بیان کرده است؛ ۹۵درصد بافت فرسوده در مناطق هفت تا ۲۰ جای گرفته‌اند، ضمن اینکه باید گفت؛ ۸۵ درصد آن در جنوب خط خیابان انقلاب-آزادی، مناطق ۹ تا ۲۰ قرار دارد.  

 

براین اساس در یک جمع‌بندی، اما باید گفت که تا به امروز تدابیر مربوط به نوسازی بافت‌های فرسوده سرانجام قابل قبولی نداشته است و نتوانسته به هدفگذاری‌های تعیین شده خود دست‌یابد، بنابراین به تدریج در گذر زمان و قدیمی شدن بنا‌های موجود به بافت فرسوده در کشور افزوده شده است. این در حالی بوده که در اواخر سال گذشته، مصوبه‌ای از شورای‌عالی معماری و شهرسازی به شهرداری ابلاغ شد که براساس آن، ۸۰۰ هکتار به محدوده بافت‌های فرسوده تهران الحاق شده است.  

 

به هر حال روند کند و آهسته نوسازی بافت‌های فرسوده موجب شده تا وزارت راه و شهرسازی افزایش سقف تسهیلات نوسازی بافت فرسوده را به دولت بدهد تا شاید گره ازمشکل بافت فرسوده با افزایش سقف تسهیلات باز شود. براین اساس پنجم اردیبهشت‌ماه گذشته، هیات وزیران در جلسه‌ای طبق پیشنهاد ارائه شده، سقف تسهیلات یارانه‌ای با سود ۹ درصد را بررسی و موضوع نوسازی بافت‌های فرسوده را در کلانشهر‌ها از ۵۰۰ میلیون ریال به یک میلیون و ۲۰۰ هزار ریال و در سایر شهر‌ها از ۴۰۰ میلیون ریال به ۸۰۰ میلیون ریال افزایش داد.

 

همچنین مقرر شد که علاوه بر این تسهیلات، از محل منابع بانک مسکن به عنوان بانک عامل در کلانشهر‌ها مبالغی با نرخ ۱۸ درصد به متقاضیان نوسازی بافت‌های فرسوده پرداخت شود.

 

از سوی دیگر مدیریت شهری نیز تصمیم گرفت تا برای افزایش سرعت نوسازی در بافت‌های فرسوده پایتخت، بازآفرینی محله‌ها از سوی ساکنان باشد. در این راستا نیز سازمان نوسازی شهرداری اقدام به راه‌اندازی ۶۰ دفتر خدمات نوسازی با عنوان دفاتر توسعه محله‌ای کرد که ۱۸۰ محله دارای بافت فرسوده را تحت پوشش گرفتند.  

 

آنچه که شاید موجب شده تا متولیان امورات شهر بیان کنند که ۵۰ درصد نوسازی در بافت‌های فرسوده به دست خود مردم انجام شده است و شهرداری تهران در این زمینه مداخله مستقیم ندارد. اینکه به‌طور معمول شهروندان ساکن این مناطق از طریق تجمیع پلاک یا مشارکت با سرمایه‌گذار بخش خصوصی اقدام به نوسازی کرده‌اند. به هر حال باید گفت؛ طبق استاندارد‌های جهانی در این خصوص هر سال باید درصدی از آمار‌های مربوط به بافت فرسوده کاهش یابد، به عبارتی اصل بر این است که آمار نوسازی از آمار اضافه شدن به بافت فرسوده پیشی گیرد. هرچند که کارشناسان شهری تاکید دارند، بافت فرسوده و سکونتگاه‌های نا امن نه فقط در کشور ما بلکه در تمام کشور‌های جهان صفر شدنی نیست، زیرا که سالانه بخشی به فهرست بافت فرسوده اضافه خواهد شد. با این وجود، ولی باید روند نوسازی به شکلی محقق شود که سرعت قابل قبولی داشته باشد. آنچه که حداقل تا به امروز محقق نشده است و همچنان تعداد زیادی از مردم در بافت فرسوده زندگی می‌کنند.