ویرایش رای شورای عالی معادن به سود بهره‌برداران معادن کرکس
- این روزها دامنه‌های کوه کرکس در استان اصفهان، جولانگاه معدنکاوان است. در این منطقه برای فعالیت ۶۹ معدن مجوز صادر شده که ۲۴ واحد از آنها در منطقه حفاظت شده کرکس قرار دارند و با بر هم زدن امنیت و آرامش حیات وحش و از آن مهمتر، با تخریب این زیستگاه به تهدیدی علیه جمعیت‌های وحوش منطقه تبدیل شده‌اند.
مابقی معادن هم به دلیل عدم رعایت فاصله قانونی با شهرها، روستاها، باغات، چشمه سارها و قنوات برای اهالی منطقه خواب و خوراک نگذاشته‌اند. شدت تخریب به گونه‌ای است که شهرهای طرق‌رود و نطنز یا روستاهای کمجان و اوره به مناطقی جنگ‌زده شباهت دارند. حریم شهری و روستایی در این مناطق معنایی ندارد و روز و ساعتی نیست که تریلرهای حامل سنگ در این مناطق در حال تردد نباشند.
رضا اقتدار، مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان محیط زیست در این باره به میزان گفت: اغلب این معادنِ سنگ تزئینی در نزدیکی روستاها و شهرها و باغات قرار دارند که با اثراتی که بر زندگی ساکنان منطقه به جا می‌گذارند سبب نارضایتی مردم محلی شده و از طرف دیگر با خسارت‌هایی که به زیستگاههای حیات وحش وارد می‌کنند اعتراضات فعالان محیط زیست را در پی دارند.
وی افزود: به منظور تمدید پروانه بهرهبرداری از این معادن، بنا شد مصوبات پیشین شورای عالی معادن درباره تناژ و ظرفیت بهرهبرداری و ضوابط محیط زیستی در تمدید پروانه‌های بهرهبرداری از این معادن لحاظ شده و معادنی که زمان بهرهبرداری از آنها به پایان رسیده بدون تمدید پروانه جدید با رای شورا تعطیل شوند.
اقتدار ادامه داد: موضوع در کارگروه تخصصی شورای عالی معادن مورد بررسی قرار گرفت و توافق اعضا بر این شد که پروانه بهرهبرداری، مشروط بر اعمال اصلاحاتی شود. یعنی پروانه بهرهبرداری در صورتی تمدید شود که بخش‌هایی از این معادن که با جوامع انسانی یا زیستگاههای حیات وحش تداخل دارند از محدوده فعالیت معدن حذف شوند. اما متاسفانه رای شورا به شکلی دیگر و بر خلاف توافق اعضا ویرایش و به استان‌ها ابلاغ شد.
وی تصریح کرد سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری نسبت به ویراش و تغییر رای شورای عالی معادن کتبا معترض شده و توضیح دادند که شرط تمدید پروانه بهرهبرداری از این معادن این است که مجوز جدید اصلاح شده و در آن، بخش‌هایی از محدوده این معادن که با جوامع انسانی یا زیستگاههای حیات وحش تداخل دارند حذف شوند؛ اصلاحی که قاطعانی پیگیر اعمال آن هستیم.
مدیرکل دفتر زیستگاه‌ها و امور مناطق سازمان محیط زیست یادآور شد: نکته حائز اهمیت دیگر آنکه محدوده‌ای که سال‌ها پیش وزارت صمت در پروانه بهرهبرداری این معادن تعیین کرد چند برابر مساحتی است که سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری با فعالیت معدنی در آن موافقت کرده بود.
فرزاد علی‌زاده، فعال محیط زیست در این باره به میزان گفت: اعتراضات اهالی منطقه کرکس در سالهای ۱۳۹۴ و ۱۳۹۷ سبب شد شورای عالی معادن آرائی صادر کند که هر چند به نفع معدن‌داران بودند اما از صدور مجوز جدید و همچنین از تمدید پروانه‌های بهرهبرداری برخی از معادن ممانعت می‌کردند.
وی افزود: با صدور رای اول که روی معادن شهر طرق تمرکز داشت اهالی این شهر طی نامه‌ای به دفتر مقام معظم رهبری مشکلات ناشی از این معدن‌کاوی‌ها را منعکس کردند که به پیگیری دفتر مقام معظم رهبری از وزارت صمت انجامید و این وزارتخانه در پاسخ، با استناد به رای شورای عالی معادن اعلام کرد که تصمیمات اخذ شده در این شورا اجرا خواهد شد اما در کمال شگفتی حالا ۶ سال بعد از صدور آرای شورای عالی معادن، نه تنها آرای مذکور اجرا نشد بلکه امروز شاهد تمدید تعدادی از پروانه‌های بهرهبرداری هستیم.
این فعال محیط زیست یادآور شد: این درحالی است که به گفته مدیران منابع طبیعی استان اصفهان مجوزهای صادره از سوی اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان برای مساحت‌هایی در حدود ۷۰۰ هکتار صادر شده بودند اما تخریب و برداشت این معادن تا ۱۰ برابر رقم مذکور یعنی ۷ هزار برآورد شده است. نکته جالب آنکه به جز روستای اوره در هیچ قسمت دیگری از منطقه کرکس باسکولی وجود ندارد که تناژ برداشت از این معادن را به منظور تطبیق با تناژ مورد تایید اداره کل منابع طبیعی استان اصفهان مشخص کند.
وی با ابراز تاسف از اینکه کوهستان کرکس و دامنه‌های آن تنیجه سوء نظارت و بی‌تدبیری مسئولان دستگاه‌های متولی امر قربانی تخریب‌هایی غیرقابل جبران شده گفت: این تخریب‌ها در حالی کوهستان و دامنه‌های کرکس را به منطقه‌ای معدن‌زده تبدیل کرده که سازمان حفاظت محیط زیست و سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخیزداری سال‌هاست که به جای استفاده از اختیارات قانونی خود در برابر این حجم از تخریب و تخلف سکوت کرده و نهایتا به ارسال نامه اکتفا کرده‌اند.
منطقه حفاظت‌شده کرکس با مساحت ۱۱۴۵۸۰ هکتار در غرب شهر نطنز و در شهرستانهای نطنز و شاهین شهر و میمه واقع شده است. وجود کوههای بلند نظیر رشته کوه کرکس و قله بلند آن،عامل تغییرات پردامنه آب و هوایی در این منطقه هستند. منطقه کرکس یکی از بهترین زیستگاههای طبیعی فلات مرکزی ایران محسوب می‌شود که شامل مجموعه ارتفاعات سنگلاخی و بسیار مرتفع و همچنین تپه ماهورها است؛ ارتفاعاتی که در قسمتهای مختلف، دشتهای جلگه‌ای کوچکی را احاطه کرده‌اند.
در این منطقه تحت نظارت سازمان حفاظت محیط زیست، ۱۳ گونه پستاندار، ۶۲ گونه پرنده، ۱۲ گونه خزنده و یک گونه دوزیست شناسایی و ثبت شده است.