پیش قدم شدن ترکیه برای بهبود روابط با عربستان؛ تداوم تناقض‌ها و اختلاف نظر‌ها

– پیش قدم شدن ترکیه برای بهبود روابط با عربستان از منظر تحلیلگران و کارشناسان روابط بین الملل، تلاشی است که تاثیری در چشم انداز روابط «آنکارا» و «ریاض» نخواهد داشت.

 

دلیل این پیش بینی، گستردگی و تعدد موارد اختلاف میان طرفین است.

روابط ترکیه با عربستان و امارات در پی حمایت ریاض و ابوظبی از کودتای ۲۰۱۳ در مصر با تیرگی مواجه شد.

 

این حادثه در مصر، عربستان و امارات را در مقابل ترکیه قرار داد که از دولت سرنگون شده مصر حمایت می‌کرد.

 

اما این اختلاف در سال ۲۰۱۷ با حمایت آشکار ترکیه از قطر در جریان محاصره این کشور توسط کشور‌های عربی به سرکردگی عربستان و تصمیم ترکیه برای ساخت پایگاه نظامی در قطر تیره‌تر شد.

 

ضربه آخر به روابط عربستان و ترکیه را باید در سال ۲۰۱۸ و در پی قتل «جمال خاشقجی»، روزنامه نگار منتقد سعودی در کنسولگری عربستان در «استانبول» مشاهده کرد.

 

ترکیه با اعلام خبر این قتل هولناک، برای مجازات عاملان آن نیز پیشگام شد.

ترکیه پس از آغاز تلاش برای بهبود روابط با مصر، هفته گذشته، با نشان دادن شاخه زیتون به «ریاض» و «ابوظبی»، در جهت اصلاح روابط خود با عربستان و امارات گام برداشت.

 

ترکیه برای این اقدام انگیزه‌های مختلفی دارد که از حوزه اقتصادی تا حوزه سیاسی گسترده شده‎اند.

اقدام‌های ترکیه برای بهبود روابط با عربستان تاکنون با استقبال ریاض مواجه نشده و عربستان را از اقدام‌های مخالف ترکیه مانند تعطیلی مدارس این کشور در «تبوک»، «ریاض»، «طائف»، «جده»، «دمام» و «ابها» با ۲ هزار و ۲۵۰ دانش آموز، بازنداشته است.

 

مقام‌های ترکیه اعلام کردند، تماس‌های مداومشان با مقام‌های عربستان برای لغو تعطیلی این مدارس شکست خورده است.

«رجب طیب اردوغان»، رییس جمهور ترکیه، در سال‌های اخیر به موازات حفظ رویکرد سنتی خود در مورد عربستان به عنوان میزبان مقدس‌ترین اماکن اسلامی، سبب نشد تا وی مخالفتش با «محمد بن سلمان»، ولیعهد سعودی را پنهان کند؛ مخالفتی که اکنون نتایج خود را نشان می‌دهد.

 

به نظر می‌رسد ترکیه با مشاهده روند ادامه دار تحریم کالاهایش توسط عربستان و کاهش قابل ملاحظه تجارت میان دو کشور، دریافته که رویکرد سنتی اش پاسخگوی حفظ منافعش در رابطه با عربستان نیست و باید تن به امتیاز دادن بدهد.

 

اما آنچه که عربستان از ترکیه می‌خواهد فراتر از چشم پوشی از موضوع قتل خاشقجی است.

 

انتظار عربستان از ترکیه، پایان دادن به سیاست‌های مداخله جویانه آنکارا در جهان عرب و اسلام مانند حضور نظامی در سومالی، لیبی، سوریه، عراق، جنگ رسانه با عربستان، تقویت روابط با پاکستان است؛ رویکردی که ترکیه تاکنون هزینه‌های زیادی برای آن پرداخته و به احتمال زیاد قابل بازگشت نیست.

 

عربستان همچنین از سیاست‌های ترکیه در زمینه قدرت نرم آشفته شده و با نگرانی به تجارب تاریخی خود با امپراتوری عثمانی می‌نگرد.