بسترسازی دستگاه قضایی برای بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی در مبارزه با فساد/ ساماندهی هزار و ۲۸۰ گزارشگر فساد و دریافت ۳۵ هزار گزارش از فساد در سامانه سازمان بازرسی
- مردم‌محوری یکی از شاخصه‌های دستگاه قضایی در دوره تحول است؛ در همین راستا، عموم مردم و شهروندان در بخش‌ها و صنف‌ها و محیط های مختلف می‌توانند به عنوان بازوان نظارتی قوه قضاییه، هرگونه تخلف و فساد و اقدام خلاف قانون را گزارش دهند؛ بسترهای این امر ، در دوره تحول در دستگاه قضایی ایجاد شده است.
نظارت‌ها و گزارش‌های مردمی؛ یکی از نکات مهم در زمینه مبارزه با فساد
رهبر معظم انقلاب، هفتم تیرماه ۹۹ در ارتباط تصویری با رییس و مسئولان عالی قضایی و همچنین رؤسای کل دادگستری‌های سراسر کشور که همزمان با هفته قوه قضاییه برگزار شد، در بخشی از بیاناتشان یکی از نکات مهم در زمینه مبارزه با فساد را «نظارت‌ها و گزارش‌های مردمی» خواندند و افزودند: باید برای این موضوع زیرساخت‌های حقوقی در قوه قضاییه فراهم شود تا امنیت مادی و معنوی گزارشگر حفظ شود و آمر به‌معروف و ناهی از منکر دلگرم باشد که دستگاه قضایی پشتیبان او است، و در مقابل زمینه تهمت‌زنی نیز فراهم نشود.
سامانه گزارشگری فساد؛ هر ایرانی یک ناظر
روز چهارشنبه ۲۹ مرداد ۹۹، طی مراسمی فاز نخست «سامانه گزارشگری فساد» با شعار «هر ایرانی یک ناظر» در سازمان بازرسی کل کشور افتتاح شد. این سامانه صرفاً مختص سازمان بازرسی کل کشور است و بگونه‌ای طراحی شده که در عین سادگی و سهولت کار، از امنیت بالایی نیز برخوردار است.
سه بخش تعبیه شده در سامانه گزارشگری فساد
سامانه مزبور با آدرس Gozaresh.bazresi.ir از سه بخش تعبیه شده است؛ بخش نخست مختص گزارشگرانی است که تمایل به درج و شناسایی مشخصات هویتی خود ندارند؛ در این حالت، گزارشگر پس از ثبت اطلاعات و مستندات مربوطه، از طریق لینک مخصوص، کد ثبت گزارش دریافت خواهد نمود.
بخش دوم «سامانه گزارشگری فساد» مشمول گزارشگرانی است که تمایل به همکاری مستمر با سازمان بازرسی در قالب ناظر افتخاری دارند؛ در این حالت گزارشگران (حقیقی و حقوقی) ابتدا وارد لینک ثبت‌نام شده و پس از بارگذاری اطلاعات شخصی و هویتی، نسبت به ثبت‌نام و درخواست عضویت اقدام می‌نمایند. سازمان پس از بررسی اصالت مدارک ارسالی، نتیجه را از طریق پیامک با ارسال کدشناسه و رمز عبور به گزارشگران ارسال خواهد کرد.
بخش سوم سامانه مزبور نیز مختص گزارشگرانی است که کد شخصی و رمز عبور جهت همکاری دریافت نموده‌اند؛ این افراد می‌توانند با مراجعه به سامانه، نسبت به بارگزاری گزارش‌های فساد و اخبار مربوطه اقدام نمایند.
اهداف سازمان بازرسی کل کشور در راه‌اندازی «سامانه گزارشگران فساد»
«جلب مشارکت عمومی در پذیرش مسئولیت اجتماعی و فعال کردن ظرفیت مطالبه‌گری مردمی در مقابله با سوء جریانات، تخلفات و جرایم در دستگاه‌های اجرایی» ؛ «بهره‌گیری از ظرفیت و توان خبری ، علمی ، تجربی و تخصصی اشخاص حقیقی و حقوقی در ارائه تحلیل محیطی و آسیب‌شناسی از عملکرد دستگاه‌های اجرایی»؛ «ایجاد شبکه ساختار یافته از گزارشگران (سوت‌زنان) و افشاکنندگان فساد» در زمره اهم اهداف سازمان بازرسی کل کشور در راه‌اندازی «سامانه گزارشگران فساد» است.
اهتمام سازمان بازرسی به بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی در امر مبارزه با فساد
حجت‌الاسلام و المسلمین درویشیان، رییس سازمان بازرسی کل کشور، در مراسم راه‌اندازی «سامانه گزارشگران فساد»، گفت: بهره‌گیری از ظرفیت‌های مردمی و تشکل‌های مردمی در امر مبارزه با فساد یک تکلیف قانونی است و بر همین مبنا در سازمان بازرسی کل کشور اداره‌ای ذیل یکی از معاونت‌ها تعبیه شده تا از ظرفیت بازرسان افتخاری و تشکل‌های مردم نهاد در همه مراحل مقابله با فساد بهره گرفته شود و سازمان بازرسی در تحقق این موضوع مصمم است.
رییس سازمان بازرسی کل کشور این را هم گفت که گزارش اعلام شده توسط گزارشگران پس از ثبت در سامانه گزارشگران فساد و بررسی مستندات مرتبط با آن به لحاظ اینکه از قابلیت پیگیری برخوردار می‌باشد یا خیر، به فرد گزارش‌دهنده اعلام می‌شود و فرد گزارش دهنده مطمئن باشد اگر تحقق فساد احراز شود، پیگیری‌های مقتضی از سوی سازمان بازرسی انجام می‌گیرد.
البته به گفته حجت‌الاسلام و المسلمین درویشیان، آن دسته از گزارش‌هایی که ناظر بر کشف فساد اشخاص است، بر اساس قانون آیین دادرسی کیفری تا زمان رسیدگی نهایی، امکان اعلام عمومی آنها وجود ندارد؛ البته در این دسته از گزارش‌ها نیز فرد گزارش‌دهنده از پیگیری‌های صورت گرفته توسط سازمان بازرسی مطلع می‌شود.
بکارگیری ظرفیت‌های قانونی برای حمایت از افشاگران فساد
رییس سازمان بازرسی کل کشور در مراسم راه‌اندازی «سامانه گزارشگران فساد» این اطمینان را نیز به گزارشگران فساد داد که نام آنها به هیچ وجه فاش نخواهد شد و چنانچه مشکلی برای آنها از سوی دستگاه‌های اداری یا اجرایی ایجاد شود سازمان بازرسی کل کشور از تمام ظرفیت‌های خود برای حمایت از فرد گزارشگر استفاده خواهد کرد و چنانچه لازم باشد پیشنهاداتی را برای ایجاد اصلاح در قوانین حمایت از گزارشگران فساد ارائه می‌دهد.
ساماندهی هزار و ۲۸۰ گزارشگر فساد و دریافت ۳۵ هزار گزارش از فساد
اما غلامحسین اسماعیلی سخنگوی قوه قضاییه، روز سه‌شنبه، ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۰ در جریان چهل و سومین نشست خبری خود، به ارائه گزارشی پیرامون کارکرد سامانه گزارشگری فساد سازمان بازرسی کل کشور پرداخت و گفت: طی حدود شش ماه، در سامانه گزارشگران فساد در سازمان بازرسی کل کشور، هزار و ۲۸۰ گزارشگر ساماندهی شدند و طی همین مدت ۳۵ هزار گزارش از مجموعه گزارشگران فساد به سامانه گزارشگران فساد سازمان بازرسی کل کشور واصل شد.
بنا به گفته اسماعیلی، در سال ۱۳۹۹ بیش از ۱۲۰ هزار گزارش مردمی نیز توسط سازمان بازرسی کل کشور دریافت شده و ۹۶ درصد این گزارش‌ها مورد رسیدگی قرار گرفته است.
سخنگوی دستگاه قضا همچنین عنوان کرد: اهم نتایجی که در حوزه بیت‌المال سازمان بازرسی کل کشور به آن دست یافته، عبارتست از وصول مطالبات دولتی از بدهکاران به میزان ۱۵۷ هزار میلیارد ریال و به علاوه سه میلیون یورو؛ استرداد اموال دولتی به میزان ۵۵ هزار میلیارد ریال و به علاوه ۱۰۵ میلیون دلار؛ جلوگیری از تضییع اموال دولتی معادل ۱۴ هزار میلیارد ریال؛ جلوگیری از فرار مالیاتی بیش از ۱۲۰ هزار میلیارد ریال؛ پیگیری در جهت افزایش درآمد دولت و یا کاهش هزینه‌ها به میزان ۹۶ هزار میلیارد ریال و ۸۴۱ میلیون یورو ؛ جلوگیری از تصرف و تخریب اموال دولتی، اراضی ملی و کشاورزی به میزان ۴۸ هزار هکتار.