مهمترین اعمال شب اول ماه شوال/نماز عید سعید فطر را چگونه بخوانیم؟
احمد اصغری در گفت‌وگو با پیرامون آداب ورود به ماه شوال و خروج از ماه مبارک رمضان گفت: پس از عبادت در ماه مبارک رمضان وارد ماه شوال می شویم ورود به ماه شوال مانند ورود به رجب است زیرا گناهان مومنان در این ماه مبارک توسط پروردگار بخشیده شده و اکنون با ورد به ماه شوال زندگی دوباره ای تجربه می شود، در کتاب المراقبات صفحه ۳۶۲حدیثی از پیامبر اکرم(ص)» وارد شده که ایشان پیرامون ماه شوال فرموده اند: «سُمِّی شَوَّالاً لأِنَّ فِیهِ شَالَت ذُنُوبُ المُؤمِنِینَ أی اِرتَفَعَت ؛ شوّال را از این جهت شوّال نامیدند که در آن ماه، گناهان مؤمنان مرتفع و برداشته می شود».
وی در همین راستا ادامه داد: ماه شوال از جمله ماه های حرام محسوب می شود و از جایگاه ویژه ای برخودار است پس بندگی کرده و با دعا و توسل به پروردگار در مسیر درست بندگی قدم بر داریم از سوی دیگر باید توجه داشت که بنده هنگامی می‌تواند ادعا کند که تمام آداب بندگی را رعایت کرده است که تمامی کارهای او مطابق با رضایت مالکش باشد.
***مهمترین اعمال شب اول ماه شوال
اصغری به اعمال شب اول ماه شوال اشاره و بیان کرد: شب اوّل ماه شوال، شب عید سعید فطر است و از جمله لیالى شریفه است و در فضیلت و ثواب عبادت و احیاى آن احادیث بسیار وارد شده و روایت شده است که آن شب کمتر از شب قدر نیست. ابتدا غسل؛ در وقتى که آفتاب غروب کرد غسل کند و سپس احیاء و شب زنده داری لذا باید در شب اول شوال به نماز و دعا و استغفار پرداخت، همچنین بیان تکبیر قبل از نماز مغرب و عشاء و نماز صبح ثواب فراوانی دارد، قبل از نماز عید سعید فطر همچنین سفارش شده است که بخوانید: «اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُ أَکْبَرُ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ* وَ اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ لِلَّهُ الْحَمْدُ الْحَمْدُ لِلَّهِ* عَلَى مَا هَدَانَا وَ لَهُ الشُّکْرُ عَلَى مَا أَوْلَانَا».
ویبه سایر اعمال شب اول ماه شوال اشاره و اظهار کرد: دعا در شب اول ماه شوال بسیار پر فضیلت است لذا مومنان می توانند پس از نماز مغرب به اقامه نافله شب اول شوال بپردازند و پس از آن دست ها را به سوى آسمان بلند کنند و بگوید: «یَا ذَا الْمَنِّ وَ الطَّوْلِ یَا ذَا الْجُودِ یَا مُصْطَفِیَ مُحَمَّدٍ وَ نَاصِرَهُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی کُلَّ ذَنْبٍ أَحْصَیْتَهُ وَ هُوَ عِنْدَکَ فِی کِتابٍ مُبِینٍ»؛ پس به سجده برود و صد مرتبه در سجده بگوید: «أَتُوبُ إِلَى اللَّهِ» ، پس هر حاجت که دارد از حق تعالى بخواهد که إن شاء الله تعالى بر آورده خواهد ش . در روایات آمده است که بعد از نماز مغرب به سجده برود و بگوید: «یَا ذَا الْحَوْلِ یَا ذَا الطَّوْلِ یَا مُصْطَفِیاً مُحَمَّداً وَ نَاصِرَهُ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ اغْفِرْ لِی کُلَّ ذَنْبٍ أَذْنَبْتُهُ وَ نَسِیتُهُ أَنَا وَ هُوَ عِنْدَکَ فِی کِتابٍ مُبِینٍ»، با این دعا می تواند به ثواب بسیاری دست یابد.
این کارشناس علوم قرآنی ذکرهای شب اول ماه شوال را برشمرد و ابراز کرد: ذکر «أَتُوبُ إِلَى اللَّهِ» و خواندن زیارت «امام حسین (ع)» بسیار توصیه شده، همچنین ذکر «یا دآئِمَ الفَضلِ عَلَی البَرِیهِ یا بَاسِطَ الیدَینِ بِالعَطِیهِ یا صَاحِبَ المَوَاهِبِ السَّنِیهِ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِهِ خَیرِ الوَرَی سَجِیهً وَاغفِلَنَا یا ذَاالعُلَی فِی هَذِهِ العَشِی» ده مرتبه گفته شود و برای این شب یک نماز چهارده رکعتی که در هر رکعت سوره حمد و آیه الکرسی و سه مرتبه «قُلْ هُوَ اللَّهُ أَحَدٌ» خوانده شود تا براى او به هر رکعتى ثواب عبادت چهل سال و عبادت هر که روزه گرفته و نماز خوانده در آن ماه باشد.
***اعمال روز عید فطر
وی اعمال روز عید سعید فطر که همان روز اول ما شوال است را مورد بررسی قرار داد و افزود: بیان تکبیر بعد از نماز صبح «اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُ أَکْبَرُ لا إِلهَ إِلَّا اللَّهُ* وَ اللَّهُ أَکْبَرُ اللَّهُ أَکْبَرُ وَ لِلَّهُ الْحَمْدُ الْحَمْدُ لِلَّهِ عَلَى مَا هَدَانَا وَ لَهُ الشُّکْرُ عَلَى مَا أَوْلَانَا»؛ همچنین بعد از نماز صبح می توانید دعایی که در مفاتیح و الجنان بیان شده و با جمله «اللَّهُمَّ إِنِّی تَوَجَّهْتُ إِلَیْکَ بِمُحَمَّدٍ إِمَامِی» شروع می شود را بخوانید. اعمال ارزشمند مهم دیگر در روز عید سعید فطر «زکات فطره» است، در عین حال باید توجه داشت که زکات فطره، واجب مؤکّد بوده و شرط قبولى روزه ماه مبارک رمضان محسوب می‌شود و میزان آن توسط مراجع تقلید بیان می‌شود. اهمیت زکات فطره به حدی است که حق تعالى آن را مقدّم بر نماز ذکر فرموده، در آیه ۱۴سوره اعلی بیان شده است: «قَدْ أَفْلَحَ مَنْ تَزَکَّى وَ ذَکَرَ اسْمَ رَبِّهِ فَصَلَّى، حقّا فلاح و رستگاری یافت آن کسی که تزکیه نفس کرد.»
اصغری به دیگر اعمال روز اول ماه شوال اشاره و بیان کرد: پوشیدن جامه نیکو و به کار بردن بوى خوش همچنین افطار پیش از نماز عید فطر اگرچه با یک خرما یا به شیرینى باشد بسیار ثواب دارد در این زمینه شیخ مفید بیان کرده است: مستحب است تناول کردن مقدار کمى از تربت «سیّد الشّهداء (ع)» که شفا است از براى هر دردى، حضرت «امام محمّد باقر (ع)» در این باره فرمودند: در عید فطر و قربان و جمعه وقتى که مهیّا شدى به جهت بیرون رفتن برای نماز، این دعا را بخوان: «اللَّهُمَّ مَنْ تَهَیَّأَ فِی هَذَا الْیَوْمِ أَوْ تَعَبَّأَ».
***نماز عید فطر
وی پیرامون نماز عید سعید فطر ابراز کرد: در بین این اعمال نماز عید فطر قرار دارد که بسیار با فضیلت است، نماز عید فطر در دو رکعت است، در رکعت اوّل حمد و سوره اعلى را بخواند و بعد از قرائت پنج تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیر این قنوت را بخواند: «اللَّهُمَّ [أَنْتَ أَهْلُ ] أَهْلَ الْکِبْرِیَاءِ وَ الْعَظَمَةِ وَ أَهْلَ الْجُودِ وَ الْجَبَرُوتِ وَ أَهْلَ الْعَفْوِ وَ الرَّحْمَةِ وَ أَهْلَ التَّقْوَى وَ الْمَغْفِرَةِ أَسْأَلُکَ بِحَقِّ هَذَا الْیَوْمِ الَّذِی جَعَلْتَهُ لِلْمُسْلِمِینَ عِیداً وَ لِمُحَمَّدٍ صَلَّى اللَّهِ عَلَیْهِ وَ آلِهِ ذُخْراً وَ شَرَفاً وَ مَزِیداً أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُدْخِلَنِی فِی کُلِّ خَیْرٍ أَدْخَلْتَ فِیهِ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ وَ أَنْ تُخْرِجَنِی مِنْ کُلِّ سُوءٍ أَخْرَجْتَ مِنْهُ مُحَمَّداً وَ آلَ مُحَمَّدٍ صَلَوَاتُکَ عَلَیْهِ وَ عَلَیْهِمْ أَجْمَعِینَ اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ خَیْرَ مَا سَأَلَکَ مِنْهُ عِبَادُکَ الصَّالِحُونَ وَ أَعُوذُ بِکَ فِیهِ مِمَّا اسْتَعَاذَ مِنْهُ عِبَادُکَ الصَّالِحُونَ {الْمُخْلِصُونَ }» پس تکبیر ششم بگوید و به رکوع رود و بعد از رکوع و سجود برخیزد به رکعت دوم و بعد از حمد، سوره والشّمس را بخواند پس چهار تکبیر بگوید و بعد از هر تکبیرى آن قنوت را بخواند و چون فارغ شد تکبیر پنجم گوید و به رکوع رود پس نماز را تمام کند و بعد از سلام تسبیح حضرت «فاطمه زهرا(س)» را بخوانید البته مستحب است که نماز عید در زیر آسمان و بر روى زمین بدون فرش و بوریا واقع شود.
اصغری به اعمال دیگر روز اول ماه شوال پرداخت و خاطرنشان کرد: عمل دیگری که با فضیلت است دعای صحیفه سجّادیه بشمار می رود در بین این ادعیه بهترین دعا؛ دعای چهل و ششم صحیفه کامله سجّادیه می‌باشد، همچنین زیارت «امام حسین (ع)» را زیارت کند، از جمله اعمال ارزنده در اولین روز شوال خواندن دعای ندبه است.