در چنین روزی بر دنیا چه گذشت؟

- صداوسیما نوشت: امروز جمعه، هفدهم اردیبهشت سال ۱۴۰۰ هجری شمسی، برابر با ۲۴ رمضان سال ۱۴۴۲ هجری قمری و مطابق با هفتم می‌سال ۲۰۲۱ میلادی است و مهم‌ترین رویداد‌های تاریخی جهان در چنین روزی (هفدهم اردیبهشت سال ۱۴۰۰) به شرح زیر است:

درگذشت قطب الدین شیرازی، دانشمند مشهور ایرانی

۷۳۲ سال پیش در چنین روزی، بیست و چهارم رمضان سال ۷۱۰ هجری قمری «قطب الدین شیرازی»، پزشک، ریاضی دان، فیزیکدان، منجم و فیلسوف بزرگ ایرانی در شهر تبریز ـ در شمال غربی ایران ـ وفات یافت.

او از شاگردان خواجه نصیرالدین طوسی دانشمند برجسته آن عصر بود. قطب الدین اولین کسی بود که درباره رنگین کمان و چگونگی تشکیل آن تحقیق کرد و به تفسیری علمی درباره آن دست یافت. قطب الدین شیرازی، همچنین علومی، چون منطق، عرفان و هندسه را نزد دانشمندان مشهور آن زمان آموخت. او در فراگیری علم طب نیز بسیار کوشا بود و سال‌ها در بیمارستان شیراز ـ از شهر‌های جنوبی ایران ـ به طبابت و مداوای بیماران مشغول بود. قطب الدین شیرازی کتب متعددی در طب، حکمت، ریاضی و نجوم نگاشته که می‌توان به شرح کلیات قانون ابن سینا در طب، ترجمه تحریر اقلیدس، اثر خواجه نصیرالدین طوسی و نهایه الادراک فی درایت الافلاک در علم نجوم و ستاره شناسی، اشاره کرد.

قیام مردم اسپانیا علیه فرانسه

۲۱۳ سال پیش، در روز هفتم می‌سال ۱۸۰۸ میلادی مردم اسپانیا که کشورشان توسط ارتش ناپلئون امپراتور فرانسه اشغال شده بود، قیام خود را علیه نیرو‌های وی آغاز کردند.

اسپانیا در آن زمان یکی از استعمارگران بزرگ اروپایی به شمار می‌رفت و سرزمین‌های بسیاری را در خارج از قاره اروپا تحت اشغال درآورده بود. اما این بار مردم اسپانیا، خود طعم تلخ اشغال کشورشان توسط نیرو‌های بیگانه را چشیدند. مردم اسپانیا پس از پنج سال مبارزه با اشغالگران فرانسوی، آن‌ها را در دسامبر سال ۱۸۱۳ م. از میهن خود بیرون راندند. درهمین مدت اسپانیا، متحمل شکست‌هایی در آمریکای جنوبی شد که موجب آزادی تعدادی از مستعمرات این کشور شد.

تولد رابیندرانات تاگور، شاعر بلندآوازه هندی

۱۶۰ سال پیش در چنین روزی برابر با هفتم می‌سال ۱۸۶۱ میلادی "رابیندرانات تاگور" (Rabindranath Tagore) فیلسوف، نویسنده و شاعر بلند آوازه هندی متولد شد.

او از کودکی به سرودن شعر روی آورد و قبل از ۱۸ سالگی، بیش از هفت هزار بیت شعر سرود. تاگور در ۱۶ سالگی برای تحصیل حقوق راهی انگلستان شد و هم‏زمان، به تحقیق درباره شاعران انگلیسی پرداخت. وی در سال ۱۹۰۱ میلادی خانه صلح را در هندوستان تأسیس کرد و همه نظراتش را درباره چگونگی آموزش و پرورش در این مدرسه به مرحله عمل درآورد. این مؤسسه پس از بیست سال، به دانشگاه تبدیل شد.

تاگور شیوه نویسندگی خاص خود را دارد که در آن، توصیف‌‏های لطیف طبیعی را با تفکرات مذهبی و فلسفی در هم آمیخته است. وی از همه آثار ادبی قدیم هند به ویژه ادبیات قدیم سانسکریت استفاده و اقتباس نمود و آثارش در سراسر هند رواج یافت. او در طول عمر خود سه هزار ترانه سرود، شصت کتاب منتشر کرد و مقالات، داستان‏‌های طولانی و وعظ و نمایش‏نامه‏‌های زیادی از خود به جای گذارد. قربانی، پادشاه و ملکه و زورق طلایى از جمله آثار اوست. هم‏چنین دیوان گیتانجالی وی، شهرتی جهانی دارد.

از میان آثار منثور تاگور که بیان کننده فلسفه او هستند، شاید دل‏‌انگیزتر از همه، مجموعه نامه‌‏های خارجی اوست که در سال ۱۹۲۱ میلادی انتشار یافت. تاگور در سال ۱۹۱۳ میلادی جایزه نوبل ادبیات را دریافت کرد و از دانشگاه آکسفورد لندن، دکترای افتخاری گرفت. رابیندرانات تاگور سرانجام در ۷ اوت ۱۹۴۱ میلادی پس از یک عمل جراحی در هشتاد سالگی در کلکته درگذشت.

حمله انگلیس به رودزیا یا زیمبابوه کنونی

۱۳۳ سال پیش، در روز هفتم می‌سال ۱۸۸۸ میلادی تجاوز دولت استعمارگر انگلیس به زیمبابوه (کنونی) - واقع در قاره آفریقا ـ آغاز شد. طراح و مجری اشغال زیمبابوه یک سیاستمدار و بازرگان انگلیسی به نام سیسیل رودز بود که شرکت آفریقای جنوبی انگلیس را در این سرزمین تاسیس کرد و گسترش داد. رودز با کمک ارتش انگلیس هزاران تن از سیاهپوستان را قتل عام کرد و بسیاری را به اسارت درآورد تا اینکه تمام زیمبابوه را تصرف کرد و به نام خود، این سرزمین را رودزیا نامید. این مستعمره انگلیس، در اثر سال‌ها مبارزه سیاهپوستان با استعمارگران و حاکمان سفیدپوست، در سال ۱۹۸۰ میلادی به استقلال دست یافت و زیمبابوه نامیده شد.

پایان جنگ میان ویتنام و فرانسه

۶۷ سال پیش در چنین روزی برابر با هفتم ماه می ۱۹۵۴ میلادی جنگ معروف "دین بین فو" در هندوچین میان ویتنام و فرانسه پایان یافت.

استعمارگران فرانسوی از اوایل قرن نوزدهم میلادی بر مناطقی از جنوب شرقی آسیا تسلط یافتند و سرزمین ‏های لائوس، کامبوج و ویتنام را به تصرف خود درآوردند. فرانسوی‏‌ها تمام این منطقه را هندوچین فرانسه خواندند و ضمن حفظ شکل ظاهری حکومت ‏های پادشاهی در این کشورها، آنان را به اطاعت خود واداشتند. اما در فاصله دو جنگ جهانی اول و دوم، شورش‏‌های پراکنده‏‌ای علیه استعمارگران فرانسوی از جانب انقلابیون ویتنام آغاز شد که با واکنش نیرو‌های استعماری مواجه گردید.

این شورش ‏ها پس از جنگ جهانی دوم افزایش یافت و نیرو‌های انقلابی تحت رهبری هوشی مینه، مبارز استقلال‏ طلب ویتنامی در دوم سپتامبر ۱۹۴۵ م استقلال ویتنام را اعلام کردند. در این میان اعلام آمادگی هوشی ‏مینه برای مذاکره با فرانسویان و انتقال مسالمت ‏آمیز قدرت به مردم ویتنام، با مخالفت فرانسویان مواجه شد چرا که فرانسوی‏‌ها مطامع استعماری خود را دنبال می‏ کردند و حاضر به مصالحه نبودند.

از این رو نخستین دوره جنگ‏‌های ویتنام از سال ۱۹۴۶ م، آغاز شد و به مدت ۹ سال، تا سال ۱۹۵۴ م ادامه یافت. آخرین نبرد سنگین بین دو طرف در قلعه مستحکم دین بین فو روی داد که در طی آن، فرانسوی‏‌ها پس از ۵۵ روز محاصره توسط نیرو‌های ویتنام و وارد آمدن تلفات بسیار بر آنان، سرانجام در هفتم مه ۱۹۵۴ م، تسلیم نیرو‌های ویتنامی شدند و زمینه برای خروج آنان از این کشور فراهم شد. با این حال علی‏رغم مذاکرات صلح و انعقاد قرارداد در ۲۰ ژوئیه ۱۹۵۴ م، این جنگ‏‌ها پایان نیافت و با تقسیم ویتنام به دو قسمت شمالی و جنوبی و ورود امریکا به جنگ ویتنام، حوادث بسیاری اتفاق افتاد.

روز جهانی قدس

۴۳ سال پیش، در آخرین جمعه ماه رمضان سال ۱۳۹۹ هجری قمری حضرت امام خمینی (ره) بنیانگذار انقلاب اسلامی، طی پیامی مهم و سرنوشت ساز، جمعه آخر ماه مبارک رمضان هر سال را به عنوان روز قدس اعلام کردند و آن را روز تجدید حیات اسلام نامیدند.

از آن پس همه ساله در آخرین جمعه ماه مبارک رمضان، ایران اسلامی و بسیاری از نقاط جهان شاهد راهپیمایی‌های گسترده مسلمانان علیه اشغالگران قدس و در حمایت از آرمان مردم فلسطین بوده و سال به سال بر عظمت و شکوه این تجمعات مردمی افزوده شده است. اعلام روز قدس با حمایت گسترده مسلمان‌ها در سراسر جهان روبرو شد و نشان داد که نمی‌توان مساله قدس را در پشت در‌های بسته و میز‌های مذاکره، به ضرر فلسطینی‌ها خاتمه داد، زیرا مسلمانان بیدار و آگاه، به دلیل ظلمی که بر قدس و ملت فلسطین رفته است، دست از مبارزه با رژیم صهیونیستی بر نخواهند داشت.

امام خمینی (ره) در پیام خویش به مناسبت روز قدس، اظهار داشتند: «من از عموم مسلمانان جهان و دولت‌های اسلامی می‌خواهم که برای کوتاه کردن دست این غاصب (اسرائیل) و پشتیبانان آن، به هم بپیوندند و جمیع مسلمانان جهان را دعوت می‌کنم آخرین جمعه ماه مبارک رمضان به عنوان روز قدس انتخاب و طی مراسمی همبستگی بین المللی مسلمانان را در حمایت از حقوق قانونی مردم مسلمان فلسطین اعلام نمایند.»