مؤلفه‌های قدرت تجاری ایران؛ سخن فرسایی یا موشکهای دوربرد؟
محمدپارسا نجفی در گفت‌وگو با میزان، درخصوص مذاکرات وین، اظهار داشت: به گونه‌ای درباره برجام صحبت می‌شود که انگار موجود زنده‌ای است؛ روح دارد، گام دارد و مانند آن. اما دقیقا چه تاثیری تاکنون داشته است؟ تصور کردند با برجام اقتصاد رونق می‌گیرد. اما آنچه گرم شد، تورم بود که شراره هایش بر زندگی مردم بیچاره تنوره کشید و چه زندگی هایی که نابود نکرد و چه طوفانی که بر سر ملت ما سرازیر نشد.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل اضافه کرد: این موجود خیالی اما به شدت مضر، نه تنها روابط با غرب را بهبود نداد، بلکه تمام توجه مسئولان را به جای حل مشکلات اساسی اقتصاد، به آینده‌ای محتمل و اکنون محتضَر رهسپار کرد.
وی در پاسخ سوالی مبنی بر اینکه با گذشت چند سال از امضای برجام آیا ارتباط اقتصادی با غرب به ویژه اروپا تقویت شده است؟ گفت: پاسخ قاطعانه مشخص است؛ با خروج آمریکا تقریبا اثری از برجام باقی نماند و فقط هزینه‌های آن بر دوش ملت سنگینی کرد؛ بدون آنکه طرف اصلی امضا کننده برجام به تعهداتش حتی ذره‌ای عمل کرده باشد.
دو نكته مبهم از خطر
نجفی با بیان اینکه قرار بود برجام خطر جنگ را دور كند و تحريم ها را از اقتصاد ايران بزدايد، ابراز داشت: در اصل برجام نوعی توافق میان ایران و آمریکا بود و الا فرانسه، روسیه، چین، آلمان و صدها البته انگلیس که همیشه منافع خود را در ایران داشته و دارند پس نیازی به «برنامه جامع اقدام مشترک» نداشتند.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل ادامه داد: آمریکا، دوستان اروپایی را با خود همراه کرد تا بدون مخالفت مسکو و پکن پرونده‌ای برای ایران ساخته شود و به شورای امنیت برود تا ایران از حقوق هسته‌ای خود کوتاه آید و به نوعی با کاهش تحریم‌ها طاق زده شود.
وی افزود: اما آمريكا واقعا نگرانی نداشته است كه بخواهد برطرف شود. هدف واشنگتن تبديل ايران به يك عراق يا سوريه ثانی است و الا هسته‌ای و موشكی بهانه‌ای بيش نيست. آمريكا می‌خواهد مسئولان كشور براي خدمت مردم جديت نداشته باشند و ايران تا ابد در گرداب مشكلات ساده، بماند. همان گونه که صدام قرارداد مرزی با ایران را پاره کرد ترامپ هم همین کار را با معاهده برجام کرد.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل با بیان اینکه اگر برجام نباشد در بدترین حالت اگر وتو اعمال نشود با محكوميت ايران، شرايط همين می شود كه شده است، تصریح کرد: يعنی تحريم ايران بيشتر از تحریم بانکی که هست، نخواهد شد.
وی اضافه کرد: چرا كه در حال حاضر همه شركای تجاری ايران از طرف آمريكا زير فشار هستند و طبعاً غير از آمريكا فشار ديگری وجود نخواهد داشت. اين فشار هم تنها هزينه معاملات را برای ايران بالا برده و هرگز نمی‌تواند حتی فروش نفت را متوقف سازد؛ چه برسد به تحریم کامل تجاری. مولفه‌های قدرت تجاری ايران نه در سخن‌فرسایی كه در موشکهای دوربرد نهفته است.
خطر جنگی که هرگز وجود ندارد
نجفی با اشاره به ساقط شدن پهپاد گلوبال هاوک توسط جمهوری اسلامی ایران، یادآور شد: كدام عاقلی می‌تواند تصور كند آمريكایی كه بدون حتی تهديد به جنگ نتوانست پاسخی به ساقط شدن پهپاد ۲۰۰ ميليون دلاری خود بدهد و نتوانست از آل سعود كه در اتحاد با واشنگتن است حمايت كند، در آینده بخواهد یک جنگ فراگیر و همه جانبه را در ابعاد هوایی و موشكی عليه ايران ترتيب دهد؟
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل افزود: به سوريه نگاه كنيد؛ پنتاگون ۷ سال در شرق فرات هزينه كرد و ده‌ها پايگاه مستحكم نظامی در آن كشور ساخت؛ اما از ترس تقابل با ارتش كشوری در حد تركيه، زودتر از حد تصور به ناگهان از سوريه عقب نشينی كرد. حتی تصور حمله کوچک آمريكا هم به ایران احمقانه است چه رسد به جنگ سراسری.
وی ابراز داشت: آمریکا بعد از جنگ ویتنام هرگز به دولتی حمله نکرده است؛ بلکه ابتدا روحیه و اقتصاد کشورها را ویران می‌کند و بعد به آن لشکر گسیل می‌دارد. مانند یوگسلاوی دوره میلوشویچ، عراق دوران صدام و سومالی بعد از زیاد باره.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل خاطرنشان کرد: برجام هیچ خطری را از ایران دور نکرد. مزیتی هم نداشت. فقط هزینه و دلیلی برای فرار مسئولان از خدمت به کشور بود.
نجفی با بیان اینکه اگر مسئولان بیشتر به بازارهای منطقه فکر می کردند و رشته های درهم‌تنیده اقتصادی را در کشورهای همسایه با ایران متصل می‌ساختند، اضافه کرد: قطعا امکان تحریم حدود ۱۰ کشور با جمعیت چند صد میلیونی و تجارت خارجی صدها میلیارد دلاری مجموع آن کشورها وجود نداشت.
وی یادآور شد: با این حال بخش بزرگی از تجارت ایران هم اکنون با کشورهایی است که با وجود داشتن روابط با آمریکا اما ملاحظات غیراقتصادی را در نظر گرفته و به‌رغم مخالفت واشنگتن خود را مجبور به داشتن روابط با ایران می‌دانند.
این تحلیل‌گر مسائل بین‌الملل تاکید کرد: کشورهای اروپایی جایی در روابط با ایران ندارند و این نه به دلیل امتیاز ندادن دولت، بلکه به دلیل وابستگی شدید اقتصاد اروپا به آمریکا است.
وی یادآور شد: بیش از سه سال از خروج طرف اصلی برجام می‌گذرد، اما هنوز هم بسیاری باور ندارند که برای مدیریت کشور باید سخت کار كنند و با جدیت وصف ناپذیر به حل معضلات بی‌پایان اقتصاد بپردازند. با خیال‌پردازی و دست خالی در دیپلماسی نمی‌توان ساختارهای قدیمی و ناکارآمد مدیریتی را جبران کرد. دولت باید به دنبال مشکلات کشور باشد؛ به جای آنکه به فکر حل چالش‌های ابدی با غرب در خیالات غوطه‌ور شود.
نجفی در پایان با تاکید بر اینکه برجام از همان ابتدا صرفا تبلیغاتی بیش نبود و به جایی هم قرار نیست برسد، گفت: چه خودش، چه روحش، چه گام های لرزان یارانش چه مذاکرات بی پایان وین که بدون راستی‌آزمایی باشد.