کرونا با اقتصاد خانواده‌های کارگری چه کرد؟
- راه دانا نوشت: احترام به بزرگترین قشر جامعه که بیشترین فعالیت را برای کشور انجام می‌دهند، به زبان آسان به نظر می‌رسد، ولی در عمل می‌بینیم زندگی این قشر هر روز سخت‌تر شده و در عمل هیچ دردی از کارگران کم نشده و هر سال با فرارسیدن روز جهانی کارگر، فقط تکریم زبانی از آن‌ها از بعضی رسانه‌ها شنیده می‌شود.
دستمزد دریافتی کارگران با واقعیت‌های موجود در بازار و تورم ناهمخوان است و افزایش سالانه دستمزد همواره کمتر از نرخ تورم بوده است و تغییر محسوسی در قدرت خریدشان ایجاد نکرده است، بنابراین سخن از تکریم تا هنگامی‌که حقوق کارگر جزو پایین‌تر حقوق‌های دریافتی دنیاست، تکریم نیست. کارگران امروز بیش از هر مقطع دیگری غم نان و بی‌پناه‌تر از هر وقت دیگری، به دادخواه نیاز دارند.
بیشترین آسیب در ایام کرونا و مشکلات اقتصادی به کارگران وارد شد و اثرات منفی و تبعات جبران‌ناپذیر بحران این بیماری برای کارگرانی که پیش از آن نیز روزگار پرمشقتی داشتند را به ارمغان آورد و مشکلات اقتصادی آن برای این قشر بیشتر بود.
جبار کوچکی نژاد، سخنگوی فراکسیون کارگری مجلس در همین رابطه گفت: حمایت از کارگران در دوره کرونا، باید فراتر از بیمه بیکاری و طبق بر اساس قانون اساسی باید در قالب حمایت اجتماعی فراگیر باشد تا همه مردم به‌ویژه کارگران بتوانند از این دوره سخت اقتصادی و معیشتی بگذرند.
امروز براساس آمار‌ها ۵۵ درصد از قرارداد‌های کارگران به صورت سفید امضاء است قراردادی که قانون آن را منع کرده و یا اینکه از کارگر سفته و ... می‌گیرند تا نتواند از حقش دفاع کند و این‌ها برخلاف قانون است. از سوی دیگر حقوق کارگر تمام هزینه‌های او را پوشش نمی‌دهد و حدود ۹۰ درصدی کارگران حداقل دستمزد را دریافت می‌کنند.
دولت هیچ حمایتی از کارگران نکرده است
هرچند آمار دقیقی از تعداد کسانی که از دریافت بیمه بیکاری جامانده‌اند، در دست نیست، اما طبق اعلام سازمان تأمین اجتماعی در این ایام یک‌میلیون و ۲۳۰ هزار نفر واجد شرایط دریافت مقرری بیمه بیکاری شده‌اند. همچنین مطابق برآورد‌ها حداقل ۲ میلیون نفر در ایام کرونا بیکار شده‌اند.
ناصر چمنی، رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی کارگران نیز گفت: تنها جایی که آماری از مبتلایان به کرونا داده نشده، جامعه کارگری است و این خود نشان‌دهنده مظلومیت این قشر از جامعه و بی‌توجهی مسئولین نسبت به آنان است.
چمنی، بابیان اینکه ۳۹ درصد افزایش حقوق امسال کارگران نهایتا می‌تواند ۱۰ تا ۱۵ درصد هزینه‌های معیشتی این قشر را تأمین کند، در خصوص بیکاری جامعه کارگری در ایام کرونا بیان کرد: در شرایطی که هنوز به پنجاه روز ابتدایی سال نرسیدیم، شاهد افزایش قیمت کالا‌ها هستیم و این متأسفانه اثربخشی افزایش دستمزد را از بین برده است.
وی ادامه داد: هیچ ارگان و مجموعه‌ای در رابطه با دریافت آمار بیکاری ناشی از کرونای این گروه اقدام نکرده است. با توجه به شرایط موجود و تعطیل کردن به قول مسئولین مشاغل غیرضروری ازجمله استخرها، رستوران‌ها و ... معیشت کارگرانی که در این مجموعه‌ها مشغول به کار بودند با مشکلات جدی مواجه شده است. متأسفانه در این ۱۵، ۱۴ ماهی که از اپیدمی کرونا می‌گذرد دولت هیچ حمایتی از کارگران مجموعه‌هایی که به‌زعم خودشان غیرضروری تشخیص داده‌شده‌اند، نکرده است.
رئیس کانون عالی انجمن‌های صنفی گفت: دولت به خاطر اینکه بخشی از مسئولیت را از سر خود باز کند، بخشی از فرآیند دریافت بیمه بیکاری ازجمله ثبت‌نام آن را به بخش خصوصی واگذار کرده است. کارگر برای دریافت این بیمه ابتدا باید به دفاتر پیشخوان مراجعه کند و از آنجا به اداره کار برود. پروسه سخت و ناراحت‌کننده‌ای است که کارگر به همین راحتی نمی‌تواند به آن مبلغ تعیین‌شده برسد.
کمترین دستمزد سهم کارگر ایرانی
اجرای ماده ۸۵ قانون کار که بحث صیانت از نیروی کار را مطرح می‌کند و مخصوصا در شرایط کرونایی فعلی از اهمیت بیشتری برخوردار است، به درستی اجرا نمی‌شود، بخش‌هایی از قانون کار که آموزش و مسکن را در بردارند، کلا فراموشی شده است. حتی اگر درصد کمی از این ماده‌های قانونی اجرا می‌شد ما شاهد این وضعیت نبودیم که کارگران عزیز به‌خصوص در این شرایط بیماری بی‌پناه و بی مسئول در جامعه رها شوند
چمنی در رابطه با کارگران غیررسمی گفت: وزیر کار اعلام کرده بودند حدود ۶ میلیون کارگر زیرزمینی و غیر رسمی داریم. این نشان‌دهنده این است که نه‌تن‌ها وزارت کار بلکه سازمان تأمین اجتماعی نیز به وظایف قانونی خود عمل‌نکرده است؛ هم در ساختار وزارت کار و هم سازمان تأمین اجتماعی چیزی به نام بازرس داریم که این بازرسان باید از این افراد نام‌نویسی کند و ماده ۱۴۸ قانون کار را اعمال کرده و بیمه این‌ها را مطالبه کند.
چمنی با اشاره به اینکه وضعیت کارگران کشورمان با استاندار‌های جهانی فاصله بسیار زیادی دارد، ادامه داد: فکر می‌کنم کشور ما در این خصوص در جایگاه تقریبا ۱۵۰ قرار بگیرد. ارزان‌ترین حقوق را کارگر ایرانی می‌گیرد و تنها ۶ – ۵ پله با آخرین‌ها در کل دنیا فاصله‌داریم. زمانی که تنها خط فقر و دریافتی کارگر را لحاظ کنیم خواهیم دید چه قدر وضعیت جامعه کارگری در ایران وخیم است چه برسد به اینکه بخواهیم با دیگر کشور‌ها مقایسه شویم.
افزایش دستمزد نقش اثربخشی در سفره کارگری نداشته است
فرامرز توفیقی، رئیس کارگروه مزد کانون عالی شورا‌های کار اعتقاد دارد، افزایش دستمزد نه امسال، نه سال قبل و نه هیچ سالی نتوانسته است نقش اثربخشی در سفره کارگری داشته باشد، مگر اینکه دولت‌ها در بحث حقوق اجتماعی نقش‌آفرینی کنند و سهم خودشان را بپذیرند.
وی گفت: واقعیت اینکه دولت اگر نتواند بازار را مدیریت و قیمت‌ها را کنترل کند، هیچ افزایش دستمزدی نه‌تن‌ها نمی‌تواند کمک‌حال کارگر باشد بلکه حال و روزش را بدتر نیز می‌کند؛ چراکه به بهانه افزایش دستمزد و به بهانه تمام شدن قیمت کالا افزایش‌های چندین‌باره به کالا‌ها خورده می‌شود.
توفیقی توضیح داد: ما هرساله شاهد این اتفاق هستیم. جالب است امسال رئیس‌جمهور در صحبت‌های خود در جلسه اول سال هیئت دولت گفتند بگذارید این چند ماه مردم در آرامش باشند و ما قول می‌دهیم این چند ماهه افزایش قیمت نداشته باشیم، اما دیدید که تورم در فروردین‌ماه از ۵۰ درصد نیز گذشت و این تازه تورم رسمی است و وای به حال تورم غیررسمی؛ لذا دولت نه‌تن‌ها کارنامه قبولی نمی‌گیرد بلکه باید شرمنده باشد که نتوانسته است ابتدایی‌ترین حقوق اجتماعی را برآورده کند
سهم کارگر از واکسن و مراعات‌های بهداشتی چه شد؟
وی بابیان اینکه در بحث کرونا خاصه‌خرجی دولت تنها برای کارمندان خودش بوده است، مشکلات کارگران در این ایام را ناشی از عملکرد بد دولت می‌داند و می‌گوید: از شروع کرونا تاکنون می‌بینیم که دولت خاصه‌خرجی‌اش را برای کارمندان خودش انجام می‌دهد. ازجمله یک‌دوم شدن‌ها، یک‌سوم شدن‌ها، دورکاری‌ها، پرداخت کامل دستمزد بدون حضور کارمندان در سر کار، نگرانی‌ها برای سلامتی آن‌ها و به بهانه‌های مختلف زدن واکسن به افراد تحصیل‌کرده فارغ از اینکه این‌ها در خط مقدم درمان باشند یا نباشند.
او ادامه داد: به کارگر که می‌رسد، او باید سر کار حاضر شود و چنانچه حضور نیابد قطعا دستمزد و حقوقی ندارد. کارگر نه‌تن‌ها یک‌سوم و دوسوم و دورکاری ندارد بلکه صبحانه و ناهارش را هم قطع می‌کنند به این بهانه که اگر کنار هم بنشینید ممکن است آلوده بشوید. یعنی با این بهانه، ابتدایی‌ترین حقی که مطابق قانون کار داشتن یک غذا در محل کار است را از وی می‌گیرند. دولت آمده است مشاغل دو و سه و چهار را تعطیل کرده است. یعنی تعطیلی بیش از ۹۰ درصد مشاغل خدمات دهنده که بیش از ۸۰ درصدشان مشاغل غیررسمی هستند.
این نماینده کارگران گفت: سؤال من این است، دولت تدبیر و امید فکر کرده که وقتی این مشاغل غیررسمی را تعطیل می‌کند گردش مالی در این مشاغل اتفاق نمی‌افتد و لذا کارفرما چیزی درنمی‌آورد تا به کارگرش بدهد؟ وقتی این اتفاق می‌افتد یعنی شما داری یک اقتصاد را فلج می‌کنید که درنتیجه آن ارکان خانواده را نابود و در آن خانواده تزلزل و سستی ایجاد می‌کنی. دولت فکر می‌کند کارگران ما با این حقوقی که می‌گیرند که در ایده‌آل‌ترین شرایط به‌شرط اینکه تمام مؤلفه‌های تأثیرگذار روی حقوق را بگیرند که نمی‌گیرند.
وی ادامه داد: اگر فرض کنیم با آن سبد معیشت حداقلی که در شورایعالی قانون کار مصوب می‌شود بخواهند زندگی کنند، تنها ۵۲ درصد سبد معاش خود را می‌توانند پر بکنند. اگر چند وقت هم او را تعطیل کنند، پول دارد که زندگی‌اش را بچرخاند و از جیب بخورد؟ یک نگاه به کشور‌های دیگر کنید. آیا این رفتار با مردمان در شأن یک کشور اسلامی است؟ کارگران ۶۰ درصد جمعیت کشور هستند برای همین من از کلمه مردمان استفاده می‌کنم
سهم دولت از بیمه بیکاری، فقط روی کاغذ محقق شد
رئیس کارگروه مزد کانون عالی شورا‌های اسلامی کار عنوان می‌دارد: آن‌چنان‌که باید درخور و شأن کارگر با وی برخورد و همراهی نشده است. کارگر در انقلاب و پسا انقلاب، در جنگ و دوران پساجنگ، در دوران اصلاحات، کرونا، تحریم‌های اقتصادی، جنگ اقتصادی به هر شکلی از خود مایه گذاشته است و دارد قربانی و فدایی می‌دهد. شعارمان این است که کارگران، ولی نعمت‌های ما هستند، اما هیچ کاری برای این قشر صورت نگرفته است.
وی اشاره کرد: مجلس باید از دولت مطالبه‌گری کند که چرا این مواد قانونی را اجرا نمی‌کند؟ یا زمانی که مشاغل را تعطیل می‌کند کارگران از کجا بیاورند بخورند و اصلا بیمه بیکاری چه شد؟
توفیقی بابیان اینکه دولت سهم خودش را از بیمه بیکاری تنها بر روی کاغذ پذیرفته است، گفت: بیمه بیکاری، چون ناشی از یک بحران است، طبق قانون دولت‌ها باید سهمشان را بپذیرند. دولت روی کاغذ سهمش را پذیرفته است، اما چنبره‌ای راه انداخته است که به‌هیچ‌عنوان فرد توان این را نخواهد داشت که تا انتها برود و اکثرا عطای آن را به لقایش می‌بخشند. به‌علاوه دولت هنوز تعهداتش را به سازمان تأمین‌اجتماعی بابت بیمه بیکاری پرداخت نکرده و همین‌طور دارد به دیونش اضافه می‌شود