سردرگمی و رکود؛ دو ویژگی این روز‌های بازار خودرو

_ روزنامه رسالت نوشت: کاهش قیمت خودرو همزمان با افت نرخ دلار آغاز شد و حالا رکود بازار که ناشی از تعطیلی‌های مربوط به همه‌گیری کروناست، باعث ادامه‌دار شدن این روند نزولی شده است. باوجود تعطیلی بازار خودرو، خریدوفروش‌های محدودی در حال انجام است و قیمت‌ها را سلیقه افراد تعیین می‌کنند.  

 

ویروس رکود هم که از اسفندماه سال قبل به جان بازار افتاده بود، به سال جاری هم سرایت کرد و باعث شد با اتمام تعطیلات نوروزی و در روز‌های گذشته قیمت‌ها به آخرین روز‌های سال قبل بازگردد. بازار شب عید ۹۹ رونق هرسال را نداشت و با روند کاهشی که نرخ دلار دنبال می‌کرد، خریداران منتظر تأثیر این روند بر بازار خودرو بودند تا افزایش افسارگسیخته سال قبل را تا حدودی جبران کنند.  

 

بازار خودروی سال ۱۴۰۰ رفت و برگشتی را طی یک ماه تجربه کرد. بعد از اعلام افزایش قیمت بهاره خودرو توسط رئیس شورای رقابت بعد از تعطیلات نوروزی، قیمت‌ها روند صعودی پیدا کردند، اما با توجه به واکنش‌هایی که نسبت به این تصمیم گرفته شد، شورا از موضع خود مبنی برگران شدن خودرو کوتاه آمد.  

 

در شرایط فعلی سردرگمی و رکود؛ دو رکن اصلی بازار هستند و بیشتر خریداران خودرو فعلا دست از خرید برداشته‌اند و به‌نوعی منتظر کاهش بیشتر قیمت‌ها مانده‌اند. اکنون هیچ تقاضای کاذبی برای خرید وجود ندارد و بازار منتظر حرکت نرخ ارز و تغییرات بین‌المللی است. همزمان تعطیلی نمایشگاه‌های ماشین و مراکز تعویض پلاک و محدودیت در نقل‌وانتقال سند هم بر رکود بازار اثر گذاشته است.  

 

خریداران واقعی در انتظار گشایش‌های سیاسی هستند، چراکه نزول قیمت خودرو به سیگنال‌های سیاسی و مذاکراتی که در جهت احیای برجام در جریان است، وابستگی دارد. هرچقدر سیگنال‌های قوی‌تری از جریان مذاکرات مخابره شود، انتظارات برای کاهش قیمت‌ها را بالا می‌برد.  

 

با فرض این‌که تحریم‌های صنعت خودرو لغو گردند و درآمد‌های ارزی افزایش پیدا کنند، تحول مهمی در این صنعت ایجاد خواهد شد، زیرا مجددا شرکت‌های خودروساز به کشور وارد می‌شوند و قطعات سازندگان با سهولت و قیمت پایین‌تری تأمین می‌گردند. درنتیجه هزینه‌های تولید پایین می‌آید و  درنهایت روی قیمت نهایی خودرو تأثیر خواهد گذاشت و می‌توان امیدوار به شکسته شدن حباب قیمت خودرو ماند.  

 

کاهش قیمت خودرو خبری خوب برای خریداران است، آن‌هم بعد از افزایش قیمتی که در بهار و تابستان سال قبل رخ داد، اما تا زمانی که بازار به یک ثبات نسبی نرسد، مشتریان قادر به تصمیم‌گیری درباره خرید خودرو نخواهند بود. اکنون این سؤال مهم در بازار خودرو مطرح است که آیا روند نزولی قیمت‌ها ادامه‌دار خواهد بود و یا سرنوشت دیگری برای بازار رقم خواهد خورد؟  

 

نعمت‌الله کاشانی‌نسب، نایب‌رئیس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو درباره آخرین وضعیت بازار خودرو می‌گوید: باوجود تعطیلی نمایشگاه‌ها و مراکز تعویض پلاک تقریبا هیچ معامله‌ای انجام نمی‌گیرد و در این شرایط نمی‌توان به‌طور دقیق میزان کاهش قیمت خودرو را ارزیابی کرد. اکنون خریداران تمایلی به خرید ندارند و میزان فروشندگان بیشتر از خریداران در بازار است.

 

وی با اشاره به تعیین قیمت فعلی توسط سایت‌های مجازی اضافه می‌کند: سایت‌های مجازی هم که قیمت‌های خریدوفروش خودرو را درج می‌کنند، تحت نظارت ما نیستند و ما کنترلی بر قیمت‌های اعلام‌شده آن‌ها نداریم. به همین علت آن‌ها را تأیید یا تکذیب نمی‌کنیم.  

 

کاشانی نسب نگاه بازار به مذاکرات برجامی را عامل مهمی در تعیین قیمت‌ها عنوان می‌کند و می‌گوید: نگاه‌های سیاسی باعث شده بیشتر قیمت‌ها در شرایط فعلی نزولی باشند و درصورتی‌که همین شرایط ادامه داشته باشد، نمی‌توان انتظار رشد دوباره غیرقابل‌پیش‌بینی را داشت.  

 

نایب‌رئیس اتحادیه نمایشگاه داران خودرو، رکود مطلق در بازار را به‌طور ویژه در ماشین‌های خارجی بیان می‌کند و می‌افزاید: مردم اگر قصد خرید خودروی خارجی و میلیاردی دارند باید صبر کنند، زیرا در ماه‌های آینده عرضه به دلیل دریافت مالیات از خودرو بیشتر خواهد شد و این مسئله در افت قیمت این مدل خودرو‌ها اثرگذار می‌شود.

 

خودروسازان در سال قبل سه بار مجوز رسمی برای افزایش قیمت دریافت کردند، درحالی‌که طبق ارزیابی‌های صورت گرفته خودرو‌های داخلی، کیفیت قابل قبولی نداشتند، اما این موضوع در قیمت محصولات داخلی بازتابی نداشت. شرکت‌های خودروساز به علت استفاده از قیمت‌های دستوری و مصوب برای ثابت نگه‌داشتن نرخ قیمت خودرو با زیان‌های انباشته زیادی روبه رو هستند و درنتیجه اقدام به عرضه کمتر خودرو می‌کنند. کاهش عرضه خودرو نیز همواره با افزایش تقاضا روبه‌رواست و باعث شده به همراه عوامل دیگری ازجمله تورم و نرخ ارز بر بالا رفتن قیمت‌ها تأثیرگذار باشد.  

 

حسن کریمی سنجری، کارشناس صنعت خودرو، درباره تأثیر رفع تحریم‌ها بر صنعت خودرو کشور می‌گوید: رفع تحریم تأثیر مستقیمی در تقویت عرضه خودرو دارد، زیرا لغو آن‌ها می‌تواند شرکای خودرویی ما را که به‌واسطه اعمال تحریم کشور را ترک کرده بودند، دوباره بازگرداند. فارغ از حضور شرکت‌های پژو و رنو، در اولین گام شرکت‌های چینی به ایران بازخواهند گشت.  

 

وی ادامه می‌دهد: ما در سال ۱۳۹۶ با حضور شرکت‌های خودروساز چینی و اروپایی توانستیم به تولید یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار خودرو در یک‌سال برسیم، اما بعدازآن و طی سه سال گذشته میزان تولید به ۸۰۰ تا ۹۰۰ هزار خودرو رسید. این مسئله نشان می‌دهد خودرو‌های مونتاژی می‌توانند این فاصله کاهش عرضه را پر کنند.  

 

کریمی سنجری یادآور می‌شود: علاوه بر تورم و افزایش نرخ ارز، کمبود عرضه نسبت به تقاضای موجود به افزایش قیمت کارخانه‌ای خودرو تا بازار آزاد منجر شده است و از دلایل اصلی گرانی محسوب می‌شود. چنانچه شاخص‌های اقتصادی بهبود پیدا کنند و نرخ ارز همچنان رو به پایین باشد، می‌تواند بر قیمت تمام‌شده خودرو نیز تأثیر بگذارد و کاهش یابد. در آن صورت دیگر نیازی به ثبت‌نام و قرعه‌کشی برای خرید نیست.  

 

این کارشناس خودرو، کاهش هرچند پایین دلار را باعث ایجاد امیدواری بازار به معادلات سیاسی عنوان می‌کند و می‌افزاید: چنانچه نشانه‌های مثبت در جریان گام‌به‌گام مذاکرات نمودار باشد، اثر خود را در قیمت خودرو نیز نشان می‌دهد. طی ماه‌های آینده شرایط اقتصادی کشور دستخوش اتفاقات متفاوتی ازجمله انتخابات ریاست جمهوری و مذاکرات برجامی قرار می‌گیرد که می‌توانند جهت پیکان قیمت‌گذاری خودرو را تعیین نمایند.