آغاز باد‌های جنگ سردی دیگر با روسیه از سمت اروپا!

- با ترسیم نمودار تحول نگرش روسیۀ پساشوروی به ایران، جابه جایی‌هایی با شدت نوسان گسترده قابل مشاهده است که در یک سوی آن، ایران به مثابه «متحدی مطمئن و قابل اتکا در منطقه و جهان» و «متحدی در برابر دشمان مشترک» و در سوی دیگر به عنوان «تهدید جنوبی و به منزله ابزاری برای تنظیم روابط با غرب» مورد شناسایی قرار گرفته است.

یکی از جلوه‌های عملی این نوسان، در ارائه دو رای متفاوت و مهم در شورای امنیت سازمان ملل متحد در قبال ایران مشاهده می‌شود، مخالفت و وتوی قطعنامه ضد ایرانی شورای امنیت در ۲۶ فوریه ۲۰۱۸ و موافقت و رای به قطعنامه ضد ایرانی ۱۹۲۹ در ۹ ژوئن ۲۰۱۰ است.

«ایران در هندسه سیاست خارجی روسیه» عنوان کتابی به قلم محمد شاد است که وی در این اثر کوشیده است تصویری منطبق با واقعیت، از نحوه سیاستگذاری خارجی روسیه در مقابل ایران و عناصر دخیل در شکل‌گیری این سیاست‌ها ارائه دهد. در نظر دارد هر روز برشی از این کتاب را با خوانندگان خود به اشتراک بگذارد.

 

ولادیمیر نویکوف
نویکوف متولد ۱۹۵۰ و فارغ‌التحصیلی مدرسه عالی فناوری در سال ۱۹۹۷ است. او در سال ۱۹۹۲ از تز خود با نام «نیازمندی‌های اولیه اقتصادی، سیاسی، نظامی، علمی و تکنولوژیک ساخت سلاح اتمی در کشور‌های در حال توسعه» دفاع کرد.

 

تا کنون دویست مقاله علمی و سیاسی از وی در نشریات روسی به چاپ رسیده است. نویکوف در مرکز ریسی در خصوص موضوعات مربوط به مسائل هسته‌ای ایران قلم زده است.

 

از مهم‌ترین مقالات وی در مورد ایران می‌توان به «ایران در جهان مدرن» و «تهدیدات رژیم عدم اشاعه در زمینه سلاح‌های هسته‌ای در خاورمیانه» و «بحران برنامه هسته‌ای ایران و چشم‌اندازی راه‌حل‌های آن» اشاره کرد. تخصص نویکوف عمدتاً در زمینه مسائل هسته‌ای و نظام عدم اشاعه است.

 

او در سال ۲۰۰۷، نمودار جامعی را در مورد مسئله عدم اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی به چاپ رساند. از مهم‌ترین موضوعات مورد علاقه وی می‌توان به مسئله عدم اشاعه و مخصوصاً عدم اشاعه سلاح‌های کشتار جمعی، تروریسم هسته‌ای، ایجاد سیاست آستانه موشک‌های هسته‌ای و ابعاد مختلف انرژی هسته‌ای مورد استفاده در کشور‌های صنعتی و در حال توسعه اشاره کرد.

از مهم‌ترین مقالات وی می‌توان عناوین زیر را نام برد: جهت‌گیری‌های احتمالی در سیاست آمریکا در حوزه عدم اشاعه (چاپ شده در نشریه مسیر روسی در سال ۲۰۰۹) تهدیدات مهم به رژیم عدم اشاعه بین‌الملل، وضعیت کنونی و چشم‌اندازی رژیم کنترل در حوزه فناوری موشکی: مسئله تروریسم هسته‌ای به عنوان یکی از جهت‌گیری‌های مناقشه و تنازع برای تقویت رژیم کنترل تسلیحات؛ بحران بر سر برنامه اتمی ایران و چشم‌اندازی‌هایی برای حل و فصل آن، چشم‌انداز ظرفیت‌های اتمی کره شمالی.

بیشتر این مقالات در نشریه روس‌زبان مسائل استراتژی ملی به چاپ رسیده است نویکوف مطالبی را در مورد برنامه اتمی ایران تولید کرده و نوشته‌هایش بیشتر توصیفی- تحلیلی بوده است تا تجویزی؛ به طوری که موضوعاتی چون: بررسی مواضع کشور‌های درگیر در موضوع اتمی ایران، تاریخچه منحصر برنامه اتمی ایران، نگرش کشور‌های اصلی دخیل در بحران، واکنش قدرت‌های بزرگ در قالب تهدید و فشار، و تحریم‌های شورای امنیت را شامل می‌شود.

 

در عین حال، او علل روی آوردن ایران به صنعت هسته‌ای را نیز بررسی کرده است و علی‌رغم دفاع از حق ایران برای برخورداری از انرژی صلح‌آمیز هسته‌ای و نقد استاندارد‌های دوگانه آمریکا در مواجهه با مسئله اتمی ایران، رویکرد‌های بعضاً انتقادی-فنی در خصوص ایمنی تأسیسات اتمی ایران نیز دارد.

نویکوف بر این باور است که ان‌بی‌تی نه تنها یکی از بنیاد‌های رژیم منع گسترش است. بلکه یکی از اصول اساسی نظام بین‌الملل کنونی تلقی می‌شود. با این حال، برخی از کشور‌ها آن را تبعیض‌آمیز می‌دانند؛ زیرا حقوق برابری را برای کشور‌های عضو به رسمیت نمی‌شناسد؛ آن چیزی که از آن به استاندارد دوگانه یاد کرده است.

 

وی ریشه اصلی گرایش ایران در توسعه توان هسته‌ای را در تجربه تاریخی ملت ایران، به ویژه جنگ تحمیلی دانسته است. نویسنده گفته است که مقامات ایران برنامه اتمی خود را صلح‌آمیز می‌دانند؛ ولی مقامات آمریکایی این ادعا را باور نکرده‌اند. از دیدگاه نخبگان آمریکایی، برنامه اتمی ایران جهت دستیابی به توان تهاجمی است.

نویکوف به رویکرد کشور‌های مختلف در مورد برنامه اتمی ایران اشاره کرده است. بیشتر این کشور‌ها این برنامه را مخاطره آمیز تلقی کرده‌اند. او همچنین با اشاره به تحریم‌هایی که ایران در برنامه اتمی با آن‌ها رو‌به‌رو شده، ابعاد گوناگون آن را به اختصار بررسی کرده است؛ مواردی نظیر: محدودیت در دسترسی به فناوری اتمی، بازار مالی بین‌المللی، و حمل ونقل دریایی.

 

وی همچنین نیروگاه اتمی بوشهر را معرفی کرده و بر این نظر است که روسیه باید توان خود را برای ایجاد منافع مشترک در ساخت نیروگاه‌ها با ایران  در دستور کار قرار دهد.

شناسایی رویکرد نویکوف در مورد ایران دشوار است؛ زیرا مکتوبات وی اساساً بی‌طرفانه نوشته شده‌اند. وی تلاش کرده است بدون هرگونه سوگیری و تعصب مباحث مربوط به برنامه اتمی ایران را ارائه کند. از نظر نویکوف، روسیه باید تمامی مساعی خود را برای مشارکت در برنامه‌های هسته‌ای ایران داشته باشد.

 

در مجموع، اگر وی رویکرد مثبتی در مورد ایران نداشته باشد. رویکرد منفی نیز ندارد. به طور کلی، می‌توان گفت که نویکوف به مسلائل و موضوعات مربوط به ایران علاقه‌مند است و از توسعه روابط با ایران دفاع می‌کند.

 ولادیمیر کازین
کازین رئیس گروه مشاوران میخائیل فرادکوف، مسئول کنونی مرکز ریسی است. وی که دکترای تاریخ دارد به موضوعات بین‌المللی از منظر راهبردی می‌نگرد.

 

کازین نگرشی به شدت ضد آمریکایی دارد و در نوشتاری با نام «روسیه محاصره شده:جنگ سر برنامه‌ریزی شده است» می‌گوید اقدامات اوباما و گروه او موجب تحلیل رفتن ثبات نظامی-سیاسی در خاورمیانه و اروپا شده است.

 

وی معتقد است که از سمت اروپا باد‌های آغاز جنگ سردی دیگر شروع به وزیدن کرده است این مقاله رویکرد انتقادی به سیاست اوباما در نوسازی توان ادوات هسته‌ای آمریکا داشته ودر نهایت، آغاز مذاکرات در زمینه کنترل تسلیحات را ضروری دانسته است.

وی اصولاً مدعی است که موضوعات مهار «ایران» و «کره شمالی» فقط بهانه‌ای برای پیگیری اهداف راهبردی غرب در برابر روسیه بوده‌اند. اینکه غرب اعلام می‌کند برای پیشگیری از تهدیدات موشکی ایران اقدام به استقرار سامانه سپر دفاعی مشوکی در جوار مرز‌های روسیه کرده، بهانه‌ی رسانه‌ای است.

 

کازین به مانور بزرگ ناتو که از ۲۸ سپتامبر تا ۶ نوامبر ۲۰۱۶ در سه کشور پرتغال، اسپانیا و ایتالیا اجرا شده اشاره کرده و بر این نظر است که پارلمان لهستان به طرح استقرار سیستم دفاع مشوکی آمریکا پاسخ مثبت داده است؛ در حالی که این نیرو‌ها در لهستان فقط چند صد کیلومتر به کالینگراد فاصله دارند.

 

وی گفته بود که سیلو‌های موشک‌های سیستم دفاع موشکی پیچیده‌اند؛ زیرا به قول کارشناسان امور دفاعی، نه تنها شامل موشک‌های رهگیر (موشک‌های ضدموشک) بوده‌اند. بلکه می‌توانند موشک‌های تهاجمی مثل کروز را نیز در خود جای دهند که ایالات متحده در چهارچوب حمله جهانی برق‌آسا به ساخت آن‌ها دارد.

کازین رویکرد مثبتی نیز به جمهوری اسلامی ایران دارد و در دفاع از حکم ۱۳ آوریل ۲۰۱۵ ولادیمیر پوتین مبنی بر فع ممنوعیت ارسال سامانه «اس ۳۰۰» که در دروه مدودف صادر شده بود.

 

مواضع و عملکرد آمریکا و رژیم صهیونیستی را نقد، و به صراحت عنوان می‌کند که ایران حق دفاع مشروع از خودش را دارد و منافع راهبردی روسیه اقتضا می‌کند که ایران در این خصوص تقویت شود.

 

کازین می‌گوید این ممنوعیت از ابتدا هم بنابر ملاحظاتی توسط خود رسیوه گذاشته شده بود و روسیه تعیین تکلیف فروش سامانه «اس ۳۰۰» را به لحاظ حقوقی در دامنه شمولیت قطعنامه تحریمی ۱۹۲۹ نمی‌داند.

 

از نظر او، امضای توافق‌نامه میان ایران و غرب دلیلی برای رفع محدودیت‌ها نیست و اقدام روسیه از ابتدا هم متوقف بر نظام تحریمی وضع شده در قطعنامه مورد بحث نبوده است. به گفته کازین، ایران باید توانایی تسلیحاتی کافی را برای دفاع از خود کسب کند.

به طور کلی، کازین دارای گرایش‌های اوراسیانیستی و ضدآتلانیستی است و به اروپا و آمریکا ظنین است. به هر حال، آنچه او را از دیگر کارشناسان ریسی متمایز می‌سازد موقعیت سازمانی و نقش‌آفرینی در مقام رئیس هیئت مشاوران فرادکوف است. کازین به کارشناس مسائل راهبردی اشتهار دارد و بر این نظر است که در هندسه منافع راهبردی روسیه، روابط با ایران باید تحکیم شود.

 

انتهای پیام/