خشکسالی عشایر را مجبور به کوچ زودهنگام کرد

_ روزنامه ایران نوشت: خشکسالی بی‌سابقه کم‌کم تبعات خود را نشان می‌دهد و به سراغ جامعه عشایری رفته است. عشایر که ۲۵ درصد گوشت مورد نیاز کشور را تأمین می‌کنند، این روز‌ها برای تأمین علوفه مورد نیاز دامشان با مراتعی خالی از علوفه روبه‌رو هستند و به همین دلیل کوچ زودهنگام را آغاز کرده‌اند. این اقدام می‌تواند به فقیر شدن مراتع دامن بزند، اما عشایر هم می‌گویند برای تهیه هر کیلو علوفه باید ۶ تا ۸ هزار تومان پول بدهند و این برای آن‌ها با توان مالی پایین میسر نیست البته اقداماتی برای تأمین علوفه مورد نیاز دام عشایر درجریان است، ولی به نظر کافی نیست.

«فضل خرم»، مدیرعامل اتحادیه عشایری دامداران متحرک گفت: در سال جاری به دلیل کمبود بارش شدید در ماه‌های بهمن و اسفند سال گذشته، خشکسالی وحشتناکی در مراتعی که معمولاً دام عشایر را از آن تعلیف می‌کرده‌اند، داریم و متأسفانه وضعیت تأمین علوفه دام عشایر بحرانی است.

 

وی افزود: هر چند اتحادیه مسئولیت تأمین بخشی از علوفه مورد نیاز دام عشایر را برعهده دارد، اما باید شرایط آن مهیا باشد. ما در سال گذشته با وجود نیاز یک میلیون و ۳۰۰ هزار تنی عشایر به علوفه برای دام‌هایشان فقط توانستیم ۵۰۹ هزار تن را تأمین و توزیع کنیم، ولی امسال نیاز دام عشایر به‌دلیل خشکسالی که اتفاق افتاده به ۲ میلیون و ۳۰۰ هزار تن افزایش یافته و ما کماکان با محدودیت‌هایی برای واردات علوفه مواجه هستیم و این شرایط موجب شده ما شرمنده عشایر شویم، زیرا کار بیشتری از دستمان بر نمی‌آید. به گفته وی درحال حاضر اتحادیه درتدارک وارد کردن ۱۸ هزار تن علوفه وارداتی با ارز ۴۲۰۰ تومانی است که قیمت آن برای هر کیلو حدود یکهزارو ۸۰۰ تومان می‌شود.

 

به گفته وی عشایر در حال حاضر برای خرید علوفه هر کیلو جو را ۴ هزارو ۵۰۰ تا ۶ هزار تومان و یونجه را تا ۳ هزار تومان خریداری می‌کنند که قیمت تمام شده گوشت را افزایش می‌دهد. وی در پاسخ به این پرسش که آیا با افزایش قیمت هر کیلو گوشت قرمز به حدود ۱۸۰ هزار تومان تولید گوشت برای عشایر را باصرفه نکرده است؟ توضیح داد: در واقع خیر، چون بازار کشش ندارد. همانگونه که همه می‌دانیم مصرف گوشت خانوار به‌دلیل مشکلات اقتصادی مردم به کمتر از ۵۰ درصد دوسال قبل رسیده است. درست است قیمت رفته بالا، ولی مردم توان خرید ندارند به همین خاطر اتحادیه دامداران طی نامه‌ای از دولت خواسته اجازه صادرات دام مازاد داده شود. ما معتقدیم اگر اجازه صادرات دام داده نشود به هر جهت دام از مبادی غیر رسمی قاچاق می‌شود و ارز آن نفعی برای مردم و عشایر ندارد، ولی اگر این دام را به‌صورت رسمی صادر کنیم می‌توانیم در تهاتر ارز آن علوفه وارد کنیم.

 

وی همچنین در خصوص تبعات کوچ زودهنگام عشایر گفت: درست است که عشایر باید در زمان مناسب کوچ کنند تا فشاری به مراتع وارد نشود، ولی امسال واقعاً شرایط بحرانی داریم و نمی‌توان به زور جلوی عشایر را گرفت، ولی باید برای اینکه فشار کمتری به مراتع وارد شود، وزارتخانه‌های ذیربط و اتحادیه در تأمین علوفه همت بیشتری کنند.

در همین حال «سیدهدایت موسوی»، مدیر کل امور عشایری خوزستان گفت: استان ما که منطقه گرمسیری است درفصل زمستان قشلاق به شمار رفته و ما در این فصل میزبان عشایر ۸ استان می‌شویم. البته برخی عشایر درون کوچ هستند و برخی هم اسکان دائم یافته‌اند، ولی تعداد خانوار عشایری ما با احتساب عشایر میهمان در زمستان به ۳۹ هزار خانوار می‌رسد. امسال به‌دلیل وضعیت هوا و مشکلاتی که عشایر برای تعلیف دام در مراتع به‌دلیل خشکسالی داشتند کوچ زودهنگام اتفاق افتاده و برخی بار سفر بستند و از خوزستان رفتند، ولی مابقی دیگر امکان ماندن برایشان وجود ندارد و ما تاریخ ۳۱ فروردین ماه جاری را برای کوچ رسمی عشایر تعیین کرده‌ایم.

 

وی افزود: البته بر اساس ستاد ملی کرونا مقرر شده بود که عشایر یک‌ماه کوچشان را به عقب بیندازند و ما در جا‌هایی که امکانش وجود داشت این کار را انجام دادیم. موسوی گفت: با توجه به مشکلات عشایر برای تأمین علوفه به عشایر حتی تا ۱۰۰ میلیون تومان تسهیلات قرض‌الحسنه با ضمانت زنجیره‌ای خود عشایر داده شده است و کماکان هر کدام از عشایر که بخواهند می‌توانند از این تسهیلات استفاده کنند.

از سوی دیگر «شاهپور علایی مقدم»، رئیس سازمان امور عشایر کشور هم گفت: جامعه عشایری روش زندگیشان هماهنگ با اقلیم است و بر اساس شرایط اقلیمی حرکت و کوچ می‌کنند تا از منابع طبیعی و مراتع برای تعلیف دامشان استفاده کنند و معمولاً به ییلاق و قشلاق می‌روند.

 

وی افزود: در شرایط طبیعی از ۸۴ میلیون هکتار مرتع، ۳۴ میلیون هکتار آن در اختیار عشایر است تا بخش عمده علوفه مورد نیاز دامشان یعنی ۸.۵ میلون تن را به‌صورت طبیعی در اختیار داشته باشند و معمولاً سالانه یک میلیون و ۲۰۰ هزار تن هم علوفه از منابع داخلی و خارجی برایشان تأمین می‌شود.

 

وی تأکید کرد: در شرایط خشکسالی مانند امسال که دام‌ها علوفه مورد نیازشان را نداشته باشند عشایر کوچ زود هنگام می‌کنند. متأسفانه سال ۱۴۰۰ بدترین سال ۵۰ سال اخیر برای عشایر به‌دلیل خشکسالی وتبعات آن است که بی‌سابقه است. میزان بارش در کل کشور تاکنون نسبت به بلندمدت ۴۱ درصد ونسبت به سال گذشته ۵۳ درصد کاهش داشته است که این عامل رشد نیافتن علوفه است. بررسی‌های ما نشان می‌دهد هر یک میلیمتر کاهش بارندگی یک کیلوگرم از تولید علوفه در مراتع کم می‌کند و این یعنی ۷ هزار میلیارد تومان ضرر بابت کاهش علوفه در مراتع! ۴۱ درصد کاهش بارش در ۳۴ میلیون هکتار مرتع در اختیار عشایر نه تنها تولید علوفه را کاهش می‌دهد بلکه مراتع را نیز فقیر می‌کند.

 

وی با اشاره به اینکه معمولاً عشایر باید در ۱۵ اردیبهشت کوچ کنند، افزود: البته مصوبات ستاد کرونا می‌گوید باید یک‌ماه دیرتر یعنی در خرداد کوچ کنند که در آن صورت می‌بایست علوفه مورد نیازشان را تأمین کنیم. سازمان امور عشایر برای تأمین علوفه دام عشایر رایزنی‌هایی با وزارت جهاد کشاورزی و مجلس برای طرح دوفوریتی یارانه علوفه و تسهیلات خرید علوفه و حتی کمک بلاعوض داشته است که امیدواریم هرچه زودتر به نتیجه برسد واجرایی شود.

 

وی، اما مشکل نگران کننده رافروش دام مولد عشایر اعلام و تصریح کرد: این نگرانی وجود دارد که اگر عشایر نتوانند علوفه با قیمت مناسب برای دام‌ها تهیه کنند این ذخایر ژنتیکی را به کشتار گاه‌ها می‌فرستند که برای سال‌های بعد خطرناک است. عشایر سالانه ۲۵ درصد از ۱۰۸ هزار تن گوشت مورد نیاز کشور را تأمین می‌کنند.