عملکرد وزارت جهاد کشاورزی؛ از گوجه‌فرنگی لاکچری تا داستان ناتمام روغن
- روزنامه جام جم نوشت: چهارم آذرماه بود که استعفای محمود حجتی، وزیر جهاد کشاورزی از سوی حسن روحانی، رئیس‌جمهوری مورد قبول قرار گرفت و عباس کشاورز به‌عنوان سرپرست معرفی شد. بسیاری از کارشناسان حجتی را وزیر خودکفایی می‌دانستند و بر این باور بودند اقداماتی که وی در طول مسؤولیتش در وزارت جهاد کشاورزی انجام داده در راستای خودکفایی و اجرای سیاست‌های کلی اقتصاد مقاومتی بوده است.
پس از این‌که کاظم خاوازی در فروردین‌ماه توانست از مجلس شورای اسلامی رای اعتماد بگیرد و بر صندلی وزارت جهاد کشاورزی تکیه بزند بازار در نوسان قرار داشت. از یک‌سال گذشته تاکنون و از زمانی که خاوازی وارد این وزارتخانه شده اقلام مهمی که بر معیشت مردم تاثیر می‌گذارد تقریبا دوبرابر شده و با توجه به کاهش ارزش پول ملی و کاهش قدرت خرید مردم سفره مردم کوچک‌تر از قبل شده است. آنچه در ادامه می‌خوانید کارنامه وزارت جهاد کشاورزی در یک‌سال گذشته است.
مرغ از قفس پرید
پس از بهار سال گذشته که مصرف مرغ به دلیل شیوع ویروس کرونا کاهش پیدا کرد، مرغداران از جوجه‌ریزی به میزان قبل از آن خودداری کردند و همین موضوع باعث کمبود مرغ در بازار و گرانی این کالا شد. مرغ در فروردین سال گذشته با قیمت ۱۱هزار تومان عرضه می‌شد که البته قیمت مرغ قطعه‌بندی کمی بالاتر از این رقم بود، اما اکنون قیمت مصوب مرغ ۲۴هزار و ۹۰۰ تومان است.
این در حالی است که نهاده مرغ از سال ۹۷ ارز ۴۲۰۰ دریافت کرده، اما اکنون قیمت آن بیش از دوبرابر افزایش یافته است. نگرانی اغلب مردم این است که به دلیل گرانی گوشت، این کالا از سفره‌هایشان حذف شده و مصرف مرغ آنها افزایش یافته است. اگر قیمت مرغ هم مانند گوشت دوباره در مدار صعود قیمت قرار بگیرد این کالا هم از سفره آنها پر می‌کشد. اما مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی و وزارت صمت وعده دادند که مرغ به میزان کافی در بازار عرضه شده و با قیمت مصوب در دسترس است.
بررسی دراین‌باره نشان می‌دهد در ابتدای هفته و پیش از ظهر مرغ با قیمت مصوب عرضه می‌شود، اما در زمان عصر و شب و همچنین ایام پایانی هفته قیمت مرغ به ۳۳هزار تومان هم می‌رسد. در این ایام مرغ به‌سختی یافت می‌شود و آنچه در بازار اتفاق می‌افتد با گفته مسؤولان فاصله زیادی دارد. قرار بود برای ذخیره استراتژیک مرغ، این کالا از ترکیه وارد شود، اما این کشور به دلیل شروع ماه مبارک رمضان و افزایش مصرف این کالا از صادرات به ایران خودداری کرد.
تاثیر بزرگ جوجه بر سفره مردم
قیمت مصوب جوجه یکروزه ۴۲۰۰تومان است که این روزها در بازار با قیمت ۷۰۰۰تومان معامله می‌شود. جوجه یکروزه همان مرغ‌هایی هستند که در ۵۰روزگی به کشتار می‌رسند. کشور ماهانه به ۱۲۵میلیون جوجه نیاز دارد، اما طبق آمار‌های موجود کمتر از ۸۰میلیون جوجه‌ریزی انجام شده و این هشدار توسط تولیدکنندگان مرغ داده می‌شود که شاید گرانی مرغ دوباره از راه برسد. از سوی دیگر قاچاق جوجه یکروزه آن هم در شرایطی که کارخانه تولیدکننده جوجه یکروزه و پرورش‌دهنده مرغ مشخص است مطرح می‌شود که مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی باید در این زمینه پاسخگو باشند.
پارسال خیار، امسال پیاز
سال گذشته قیمت خیار در بازار به ۲۵هزار تومان رسید. شهرستان جیرفت استان کرمان که اغلب خیار کشور را تامین می‌کند با یخ‌زدگی محصول روبه‌رو شد و عرضه خیار در بازار به حداقل رسید. کشاورزان در آن زمان اعلام کردند در زمستان برای گرم نگه داشتن گلخانه‌ها سهمیه دریافت نکرده بودند و این موضوع باعث شد محصول خیار یخ بزند. حالا پس از خیار برای پیاز مشکل به وجود آمده و این محصول که در معرض خرابی قرار داشته با قیمت کیلویی ۵۰۰تومان از دولت خریداری شده است.
قیمتی که دولت برای پیاز تعیین کرده آنقدر پایین بوده که برخی کشاورزان حتی حاضر به کشت آن نشدند و با محصول زمین خود را شخم زدند. کشاورزان معتقدند قیمت هر کیلو پیاز حداقل برای آنها ۱۵۰۰تومان تمام شده و این قیمت به زیان آنهاست. پیاز‌های خریداری شده توسط دولت در منطقه‌ای رها شده تا فاسد شود که برخی کارشناسان دلیل این کار وزارت جهاد کشاورزی را مدیریت بازار می‌دانند. البته قصه پر اشک پیاز به امروز و دیروز مربوط نیست، بلکه سابقه‌ای طولانی دارد. سال گذشته کشاورزان هرمزگانی هشدار داده بودند دولت الگوی کشت نداده و امسال اغلب کشاورزان اقدام به کشت پیاز کردند و در نهایت زیان متوجه آنها بود.
گوجه‌فرنگی لاکچری
پاییز سال گذشته قیمت گوجه‌فرنگی در بازار به ۱۸هزار تومان رسید. این کالا، مصرف بالایی در همه خانوار‌ها دارد و گرانی آن فشار بیشتری بر اقشار درآمدی متوسط و فقیر وارد می‌کند. در آن زمان هم کشاورزان بی‌تدبیری وزارت جهاد کشاورزی را برای الگوی کشت عنوان کردند. این در حالی بود که سال ۹۸ قیمت هر کیلو گوجه‌فرنگی کمتر از ۱۰۰۰تومان بود و سال بعد ۱۸برابر شد.
داستان ناتمام روغن
این روزها، روغن به تنهایی قابل خرید نیست و فروشگاه‌های عرضه‌کننده برای فروش یک لیتر روغن کالا‌های دیگر مانند تن ماهی نیز می‌فروشند. کالا‌هایی که مشتری کمی دارند در کنار روغن قرار می‌گیرند تا به اجبار به سفره خانوار برسد. اما بسیاری از خانوار‌ها به دلیل شرایط اقتصادی، امکان خرید روغن همراه کالا‌های دیگر را ندارد.
برخی از خانوار‌ها به روش‌های سنتی مانند روغن دنبه رو آوردند که افزایش تقاضا در این بخش باعث شده این کالا با قیمت گوشت به دست مردم برسد. این در حالی است که مصرف روغن‌های غیراستاندارد باعث افزایش بیماری در بین افراد می‌شود و شرکت‌های بیمه خدمات درمانی باید هزینه زیادی بپردازند.
با این‌که مسؤولان وزارت جهاد کشاورزی معتقدند بانک مرکزی ارز را به‌موقع تخصیص نداده و مشکل روغن از این بخش نشات می‌گیرد بررسی‌ها نشان می‌دهد ارز مورد نیاز برای این بخش توسط بانک مرکزی با تاخیر تامین شده، اما همچنان این مشکل رفع نشده است. از سوی دیگر کشت کنجاله سویا و کلزا که گیاه کشت روغن محسوب می‌شوند آنقدر قیمت خرید تضمینی پایینی دارند که کشاورزان تمایلی به کشت این محصول ندارند و ظاهرا دولت هم تمایل دارد این نیاز را از طریق واردات تامین کند. گفتنی است بازار روغن ایران در اختیار عربستان سعودی است و در طول این سال‌ها که با این کشور مشکل سیاسی داشتیم برنامه‌ریزی برای خودکفایی این محصول نداشته‌ایم.
حضور گوشت در سفره‌ها کمرنگ شد
سال گذشته قیمت هر کیلو گوشت گوسفندی ۹۵هزار تومان و گوشت گوساله ۶۵هزار تومان بود، اما امسال این قیمت این کالا‌ها به ترتیب به ۱۵۰ و ۱۱۰هزار تومان رسیده‌است. دامداران معتقدند نهاده دامی در کشور وجود ندارد و ارزی که برای واردات نهاده دام و طیور در نظر گرفته‌شده بیشتر برای واردات نهاده مرغ تخصیص یافته و بخش دام از این واردات محروم بوده‌است. این موضوع دلیل گرانی گوشت در بازار بوده‌است. این در حالی است که دامداران از قیمت پایین گوسفند زنده گلایه دارند و می‌گویند واکسن، لوازم نگهداری و همچنین خوراک دام باید از بازار آزاد تهیه شود و دولت در این زمینه کمکی نمی‌کند.
زیان تولیدکننده قوت غالب
به دلیل این‌که نان قوت غالب مردم است، گندم یک کالای استراتژیک در کشور‌ها محسوب می‌شود. قیمت پایین خرید تضمینی گندم باعث شده تا کشاورزان تمایلی به فروش این محصول به دولت نداشته‌باشند و دولت هم در زمان‌هایی که با کمبود ذخیره استراتژیک روبه‌رو شود دست به واردات می‌زند، اما نرخی که برای واردات می‌پردازند بیش از دو برابر نرخی است که از کشاورزان داخلی خرید می‌کند. این موضوع باعث گلایه گندمکاران شده و تمایل دارند محصولشان را به عراق صادر کنند تا پول بیشتری عایدشان شود.
میوه‌های دور از دسترس
سال‌هاست وزارت جهادکشاورزی سایه نظارت خود را بر بازار میوه کمرنگ کرده‌است. غیر از فصل نوبرانه میوه‌ها، قیمت‌ها در طول سال بدون نظارت به دست مردم می‌رسد. در ایام پایانی سال گذشته و منتهی به نوروز امسال قیمت میوه آن هم در شرایطی که دید و بازدید انجام نمی‌شود و به حداقل خود رسیده و مراسم‌های جشن و عزا تعطیل شده، سربه‌فلک زد و با قیمت مصوبی که دولت اعلام کرده‌بود به دست مردم نرسید. مدت زیادی است که سخن از حضور گسترده دلالان در این بازار مطرح می‌شود، اما وزارت جهادکشاورزی در این زمینه منفعلانه برخورد می‌کند.
تخم مرغ با روکش طلا
هر شانه تخم مرغ حدودا دو کیلویی اکنون ۴۰هزار تومان است. این در حالی است که پاییز سال گذشته قیمت این کالا در حدود ۵۰هزار تومان بود، اما در فروردین۹۹با قیمت ۲۲هزار تومان به دست مردم می‌رسید. مشخص است تامین، تولید و توزیع کالایی مانند تخم‌مرغ از صفر تا صد در اختیار وزارت جهادکشاورزی است و همچنان در این زمینه بلاتکلیفی به چشم می‌خورد. قیمت‌های مذکور قیمت‌های فله‌ای در بازار است و اگر قانون بسته‌بندی اجرا شود قطعا بر این قیمت‌ها افزوده خواهدشد.
حباب حبوبات
حباب قیمت پس از طلا، سکه و دلار طی یک‌َسال گذشته متوجه حبوبات بوده است. نوسانات نرخ ارز باعث شد تا واردات حبوبات که نیمی از نیاز بازار را تأمین می‌کند با مشکل مواجه شود. برخی کارشناسان بر این باورند این ظرفیت وجود دارد که تولید حبوبات در کشور به‌صورت صنعتی نیاز داخل را تأمین کند، اما نبود برنامه‌ریزی مدون در این زمینه مشکلاتی را ایجاد کرده است.
گندم‌هایی که خوراک دام می‌شوند!
مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور از افزایش اجاره مزارع سبز گندم برای چرای دام خبر داد و گفت: نبود نهاده کافی برای دامداران از یک‌سو و ناامیدی گندمکاران از قیمت مصوب مناسب برای خرید تضمینی گندم از سوی دیگر موجب شده اجاره مزارع سبز گندم برای چرای دام در کشور افزایش نگران‌کننده‌ای داشته باشد. افشین صدر دادرس در گفتگو با ایلنا با تأکید بر این‌که دامداران دام کوچک سهم اندکی از نهاده‌های دولتی دارند، اظهارکرد: سهم اندک دامداران دام کوچک از نهاده‌های دامی دولتی همراه با خشکسالی شدیدی که کاهش مراتع را به‌دنبال داشته، تولیدکنندگان را با مشکل روبه‌رو کرده است. وی ادامه داد: بخش بزرگی از جمعیت دام کوچک کشور وابستگی زیادی به مراتع دارد و رخ دادن خشکسالی به معنی از دست رفتن منابع تعلیف برای آنهاست. صدر دادرس با اشاره به گزارش‌های سازمان هواشناسی کشور درباره سال آبی، افزود: گزارش این سازمان نشان می‌دهد ۱۰استان کشور با کاهش ۵۰درصدی بارندگی و شش استان با کاهش ۴۰درصدی بارندگی نسبت به مدت مشابه سال گذشته مواجه هستند و این به معنی خشکسالی قطعی و خشکی مراتع است. به گفته وی در این شرایط بهترین اقدام تعلیف دستی دام است، اما سهم دامداران دام کوچک از نهاده‌های دولتی بسیار ناچیز و قیمت آنها در بازار آزاد بسیار بالاست.
صدر دادرس تصریح کرد: به‌عنوان نمونه قیمت هر کیلوگرم جوی دولتی ۱۷۰۰ تومان و قیمت آن در بازار آزاد بیش از ۶۰۰۰تومان است. مدیرعامل اتحادیه مرکزی دام سبک کشور معتقد است، روی آوردن دامداران به منابعی که با هزینه کمتر امکان تأمین خوراک دام را برای آنها فراهم کند، امری طبیعی است و اکنون یکی از این منابع مزارع سبز گندم هستند. صدر دادرس افزود: ناامیدی کشاورزان از قیمت مصوب مناسب خرید تضمینی گندم، آنها را ترغیب کرده مزارع خود را با قیمتی که برای هر دو طرف موردقبول باشد برای چرای دام اجاره دهند.
وی اقدام گندمکاران را قابل دفاع دانست، چراکه سال‌هاست گندمکاران از قیمت مصوب خرید تضمینی گندم ناراضی هستند و آن را متناسب با هزینه تمام‌شده تولید و نرخ تورم نمی‌دانند. صدر دادرس با بیان این‌که ما ماه‌ها پیش شرایط کنونی را پیش‌بینی و به مسؤولان هشدار داده بودیم، گفت: ماه‌ها پیش بود که با رصد بارندگی‌ها و دانستن ناچیز بودن سهم دامداران دام کوچک با ارسال نامه به مسؤولان به آنها درباره اتفاقات امروز هشدار دادیم، اما گوش شنوایی نبود. صدر دادرس بیان کرد، گرانی در بازار درحالی‌که در دامداری‌ها انباشت دام است، نشان از مدیریت ضعیف دارد.
بازار خرما هم از کنترل خارج شد
سالانه در دنیا ۸/۵میلیون تن خرما تولید می‌شود که از این میزان یک میلیون و ۲۵۰هزار تن سهم ایران به عنوان دومین تولیدکننده در دنیاست و هرسال حجم زیادی از خرما‌های تولیدی کشور به دلیل نبود بازاررسانی مناسب و تقاضا، مجبور به ورود به صنایع تبدیلی است، اما بااین‌وجود به دلیل رهاکردن بازار مصرف، قیمت هرکیلوگرم رطب ۷۰هزار تومان را نیز لمس کرده است.
درحالی‌که از سال قبل حجم زیادی خرما در بازار مانده، قیمت این محصول با آغاز ماه رمضان و افزایش نسبی تقاضا افزایش نامتعارفی یافته است به‌طوری‌که هر کیلوگرم رطب تا ۷۰هزار تومان نیز به فروش می‌رسد. به گزارش تسنیم در ادامه ناکامی‌های دولت در تنظیم بازار کالا‌های مختلف ازجمله مواد غذایی و کالا‌های اساسی، این بار نوبت به خرما رسید که باوجود باقی ماندن حجم زیادی از این محصول در انبار‌های بازار، اما قیمت آن در چند روز گذشته افزایش چشمگیری داشته است. هر بسته رطب ۷۰۰ گرمی ۳۶ هزار تومان تا ۵۵ هزار تومان به فروش می‌رسد درحالی‌که پیش‌ازاین ۲۳ تا ۲۹ هزار تومان بود. همچنین قیمت هر کیلوگرم خرمای عسلی از ۲۴ تا ۲۵ هزار تومان به ۳۰ تا ۳۴هزار تومان افزایش‌یافته است.
محسن رشید فرخی، رئیس انجمن ملی خرمای ایران دراین‌باره می‌گوید: وضعیت تولید خرما ازنظر حجم و کیفیت بهتر از سال قبل است. همچنین تغییری در مصرف نداشته‌ایم و حتی صادرات کاهش‌یافته، بنابراین با موجودی‌ای که در انبارهاست نیاز بازار داخلی به‌راحتی تأمین می‌شود.
سید اسدا... موسوی، مدیرعامل اتحادیه تعاون روستایی استان بوشهر نیز دراین‌ارتباط توضیح داد: اکنون ۳۵هزار تن خرما از سال قبل در انبار‌های استان موجود است و قیمت‌ها در مبدأ تولید پایین است و کشاورزان امید به صادرات آنها دارند.
وی افزود: قیمت هر کارتن ۵/۱کیلویی خرما ۱۳هزار تومان و قیمت خرمای رطب دربسته‌های ۷۰۰گرمی ۱۱هزار و۵۰۰ تومان است. وزیر جهاد کشاورزی پیش‌ازاین از ذخیره ۱۳۰هزار تن خرما برای عرضه در ماه مبارک رمضان در راستای ثبات قیمتی آن خبر داده بود و همچنین رئیس سازمان حمایت نیز از ثابت ماندن قیمت خرما در ماه مبارک رمضان سخن به میان آورد.
- بیشتر بخوانید:
- دومین شوک قیمت‌ها به بازار