مجلس برای حمایت از تولید داخلی واگن ورود کند

علی امام مدیرعامل شرکت متروی تهران درباره نقشی که واگن تولید ملی در آینده صنعت حمل و نقل کشور ایفا خواهد کرد به میزان گفت: همه قطار‌های مترویی که از دهه هشتاد تولید و وارد شبکه مترو تهران شده با استفاده از ظرفیت سازندگان خارجی بوده است. در دهه گذشته حداکثر عمق داخلی سازی واگن‌های مترویی سی درصد بوده است. ما قطعات اصلی را از خارج وارد می‌کردیم و سی درصد هم در داخل کشور تولید و مونتاژ می‌شد و به شبکه مترو اضافه می‌شد.

 

وی ادامه داد: مساله مهمی که قطار ملی دارد این است که براساس تکلیف ماده ۵۴ برنامه پنج ساله ششم باید تا پایان این برنامه یعنی سال ۱۴۰۰ هشتاد و پنج درصد تولید مترو داخلی سازی می‌شد که قراردادش شکل گرفت و معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و صندوق نوآوری و شکوفایی ریاست جمهوری و شرکت مترو تهران متولی کار شدند. شرکت مترو در مدت قرارداد که هجده ماه بود از طریق آن دسته از مجموعه‌های صنعتی که واجد توانمندی در این زمینه بودند اقدام کرد و در کنار همه این‌ها هجده شرکت دانش بنیان هم مشارکت داشتند و در نهایت هفته گذشته رونمایی از واگن ملی مترو اتفاق افتاد.

 

امام با بیان اینکه ساخت یک رام از قطار هفت واگنه مترو ابتدای راه است افزود: مهم این است که با حمایت دولت قرارداد‌های انبوه سازی هم برای تهران و هم برای دیگر کلانشهر‌ها که نیاز به واگن قطار مترویی دارند شکل بگیرد تا این بذری که در زمین حمل و نقل عمومی کاشته شده رویش داشته باشد. در حال حاضر هم در تهران و هم در دیگر کلانشهر‌ها این نیاز وجود دارد که این اتفاق بیفتد. در ماده ۵۸ برنامه پنج ساله ششم تکلیف دیگری برای دولت معین شده که دو هزار دستگاه واگن برای تهران و کلانشهر‌ها تامین شود که هزار و پنجاه دستگاهش متعلق به تهران است. متاسفانه به دلایلی الان که در سال ۱۴۰۰ هستیم هنوز از آن دوهزار دستگاه واگنی که تکلیف شده هیچ موردی تامین نشده است.

 

مدیرعامل شرکت متروی تهران اظهار داشت: اما اگر همین تکلیفی که بر عهده دولت بود و محقق نشد تداوم پیدا بکند و به خصوص در برنامه پنج ساله هفتم توسعه که امسال توسط مجلس شورای اسلامی به تصویب خواهد رسید گنجانده شود و جدی‌تر گرفته شود از این ظرفیت قطار ملی که عمق داخلی سازی را هم در بخش طراحی و هم در بخش اجرا از سی درصد به هشتاد و پنج درصد رسانده و میزان ارز بری قطار را از هفتاد درصدی که تا حالا بوده به سی درصد رسانده است و حتی این رقم می‌تواند کمتر هم بشود؛ بنابراین چنین حرکتی برای حمایت از تولیدات داخلی بسیار ارزشمند خواهند بود.

 

امام در واکنش به اینکه چه تمهیدی برای حل مشکل تامین اعتبارات مالی مربوط به انبوه سازی واگن ملی اندیشیده شده گفت: بر اساس قوانین مختلفی که داریم برای تامین اعتبارات مربوط به مترو الزام‌های قانونی وجود داشته است. مثلا همین ماده ۵۸ برنامه پنج ساله ششم دولت را برای تامین دو هزار واگن مترو ملزم کرده بود. البته نه اینکه دولت هیچ اقدامی نکرده باشد. سال نود و شش که سال ابتدای برنامه پنج ساله ششم بود دولت مناقصه‌ای بین المللی برگزار کرد تا ششصد و سی دستگاه واگن برای تهران خریداری شود. برنده این مناقصه شرکت واگن سازی تهران و شرکای چینی اش بود.

 

وی ادامه داد: در آن قرارداد هم مقرر بود که آخرین قطار‌هایی که تحویل شرکت مترو تهران می‌شود به ۵۵ درصد داخلی سازی برسد. البته این سوال را باید از وزارت کشور و سازمان شهرداری‌ها پرسید که چرا الان که در سال ۱۴۰۰ هستیم این قرارداد عملیاتی نشده است. یا مثلا برای حمایت از تولید داخلی قوانین مختلفی در سال‌های گذشته داشته ایم. الان که قطار ملی ساخته شده دولت فعلی یا دولت‌های آینده نباید به خودشان اجازه دهند آن بخش‌هایی از قطار که در داخل تولید شده را دوباره از خارج وارد کنند.

 

امام تصریح کرد: ما در ماه‌های آینده آزمایش‌های مربوط به این قطار ملی را هم انجام می‌دهیم تا خیال همه راحت شود و بتوانیم آن را وارد شبکه کنیم، چون اولین نمونه قطار ساخته شده است. به هر حال درباره تامین اعتبارات مربوط به مترو قوانین و الزاماتی وجود دارد، اما مطالبه گری مربوط به این مساله هم باید به خصوص از سوی رسانه‌ها یا صنعت ریلی کشور و سازندگان داخلی پی گرفته شود. وقتی ما در داخل کشور توانمندی‌هایی داریم و می‌توانیم تولید داخلی داشته باشیم نباید ارز از کشور خارج می‌شود و همان چیزی که در داخل تولید می‌شود را از خارج بیاورند یا حتی قاچاق کنند.

 

وی ادامه داد: البته واگن کالایی نیست که بتوان قاچاق کرد و تا حالا که قطعاتش از خارج وارد می‌شده به این دلیل بوده که داخلی سازی واگن محدود بوده و قسمت‌های اصلی از خارج می‌آمده و طبق قرارداد‌های رسمی که منعقد می‌شده کارخانجات خارجی بدنه اصلی را می‌ساختند و بخشی از قطعات داخلی در حد همان سی درصد در داخل کشور مونتاژ می‌شد. امروز که ما به تولید واگن ملی دست پیدا کرده ایم از این تجربه باید بهره گرفته شود و ضوابط و قوانینی هم برایش وجود دارد. اما امیدواریم مجلس شورای اسلامی قوانین دیگری را مصوب کند که ضرورت حمایت از تولید داخلی واگن استحکام بیشتری پیدا کند. مهم این است که دولت به عنوان دستگاه اجرایی کشور به این ضوابط به شکل دقیق عمل کند و در مورد تامین اعتبارات مالی حمایت لازم را داشته باشد.