جزئیات تمدید معاهده همکاری تهران - مسکو/ توافق ایران و روسیه برای ساخت واکسن کرونا

- رؤیا راعی - روز گذشته سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه روسیه به ایران سفر کرد. وی در جریان این سفر، با رئیس جمهور، وزیر امور خارجه و رئیس مجلس شورای اسلامی کشورمان دیدار و گفت‌وگو کرد.

پس از گفت‌وگو و تبادل نظر وزرای امور خارجه دو کشور، موافقتنامه «تأسیس و چارچوب فعالیت مراکز فرهنگی» بین دولت جمهوری اسلامی ایران و دولت فدراسیون روسیه را به امضا رساندند.

در اسفند ۱۳۷۹ جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه با نظر به عزم راسخ و سرشار از علاقه‌مندی متقابل هر دو کشور نسبت به‌تحکیم روابط و همکاری‌های همه جانبه بین خود، معاهده‌ای را امضا کردند. این معاهده تحت عنوان «قانون معاهده اساس روابط متقابل و اصول همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه» در روسیه و توسط رؤسای جمهور دو کشور امضا شد.

مدت این معاهده در اصل ۱۰ سال است که به صورت دوره‌های ۵ ساله تمدید می‌شود و با توجه به اینکه دوره ۵ ساله دوم آن به اتمام رسیده بود، در جریان سفر روز گذشته وزیر امور خارجه روسیه به تهران، تمدید و به امضای وزرای امور خارج جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه رسید.

طبق مقدمه این قانون که در تارنمای مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی موجود است، دو طرف در مسائل بین‌المللی فقط براساس اصول مندرج در منشور سازمان ملل متحد، من‌جمله اصول تساوی حاکمیت، استقلال سیاسی، تمامیت ارضی، حل و‌فصل مسالمت‌آمیز اختلافات، عدم توسل به زور و نیز عدم دخالت در امور داخلی کشور‌ها باید حل و فصل شوند و با تمایل به مساعدت جهت ایجاد‌صلح، ثبات و با تأکید مجدد بر پایبندی به اهداف و اصول منشور سازمان ملل متحد، به توافق رسیدند.

در ماده ۲۱ این قانون آمده است که «این معاهده برای مدت۱۰ سال منعقد می‌گردد و در صورتی که هیچ یک از طرفین حداقل یک سال قبل از پایان اعتبار آن به صورت کتبی طرف دیگر را از قصد خود پیرامون قطع اعتبار معاهده مطلع نسازد، خود به خود برای دوره‌های پنج ساله بعدی تمدید می‌شود.»

گسترش و توسعه روابط ایران با روسیه از جمله مسائل مهم دیپلماسی کشورمان است. محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه  در دیدار با همتای روس خود تاکید کرد: دو کشور دارای روابط راهبردی با یکدیگر هستند و روسیه یک همسایه مهم برای جمهوری اسلامی است که دارای روابط متنوع سیاسی، فرهنگی، اقتصادی، امنیتی و راهبردی با جمهوری اسلامی ایران است.

رئیس جمهور نیز در دیدار خود با پوتین با اشاره به اهمیت روابط ایران و روسیه و لزوم بهره‌گیری از ظرفیت‌های دو کشور برای ارتقای روابط در همه زمینه‌ها به‌ویژه روابط اقتصادی و تجاری و با اشاره به اراده مقام‌های عالی دو کشور برای ارتقای مناسبات، بر لزوم توسعه روابط در راستای منافع متقابل بدون تاثیرپذیری از فشار‌های خارجی تاکید کرد.

همچنین سرگئی لاوروف وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه بر توسعه و تعمیق روابط تهران و مسکو تاکید کرد و یادآور شد روسیه برای اجرایی و عملیاتی کردن توافقات در راستای توسعه روابط، جدی است و پروژه‌های مشترک دو کشور با سرعت و جدیت دنبال خواهد شد.

محمدباقر قالیباف رئیس مجلس شورای اسلامی نیز در دیدار با لاوروف در محل دفتر رئیس قوه مقننه، با تاکید بر این که در روابط دوجانبه باید به سمت یک توافق بلند مدت همکاری‌های مشترک در زمینه اقتصادی و تجاری، امنیتی و سیاسی، فرهنگی و اجتماعی، علمی و دانشگاهی، سایبری حرکت کنیم خاطرنشان کرد: پس از این سفر پاسخ آقای پوتین به نامه رهبر معظم انقلاب حاکی از این بود که امروز رهبران دو کشور بر این مهم اتفاق نظر دارند و مسئولان حوزه وزارت خارجه ۲ کشور باید این مسئله را دنبال کنند.

رئیس مجلس تصریح کرد: جای این گلایه هم وجود دارد که دو کشور هنوز نتواسته‌اند آنطور که باید از همه ظرفیت‌های فراوان موجود برای توسعه همه جانبه همکاری‌های اقتصادی استفاده کنند و در این زمینه باید اقدامات جدی انجام شود.

میرقاسم مومنی کارشناس مسائل بین‌الملل درباره تمدید موافقتنامه همکاری میان جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه، به میزان گفت: قرارداد ۲۰ ساله ایران و روسیه با حضور رؤسای جمهور دو کشور در اسفند سال ۱۳۷۹ (مارس ۲۰۰۱) امضا شد. این قرارداد مشتمل بر ۲۱ بند بوده که در خصوص توسعه مناسبات اقتصادی، علمی، فرهنگی و نیروگاه هسته‌ای منعقد شده بود.

این کارشناس مسائل بین‌الملل با بیان اینکه اصل این این قرارداد ده ساله بوده است که بعد از اتمام به صورت دوره‌های ۵ ساله، تمدید شده است، گفت: امروز این دوره ۵ ساله برای دور دوم تمدید شد. دو کشور قصد داشتند که این قرارداد را به روز کنند و موضوعاتی مانند مبارزه با تروریسم، مبارزه با مسئله کووید-۱۹ و سایر مسائل را به آن اضافه کنند.

وی تصریح کرد: به نظر من در  سفر وزیر امور خارجه فدراسیون روسیه به تهران، در خصوص مسائل سوریه، خلیج فارس، تروریسم، همکاری در خصوص همکاری در حوزه واکسن کرونا و همکاری درباره نیروگاه‌های هسته‌ای گفت‌وگو و تبادل نظر صورت گرفته است تا ایران بتواند قرارداد جامعی را که با چین داشت، با روسیه هم داشته باشد.

البته محمدجواد ظریف روز گذشته در کنفرانس خبری مشترک با همتای روسی خود با اشاره به همکاری‌های ایران و روسیه در زمینه واکسن کرونا، گفت: امیدواریم با توافقی که صورت گرفته است، تولید واکسن اسپوتنیک، در ایران شروع شود و امکان خرید تعداد بیشتری واکسن از روسیه برای تامین نیاز‌های ایران فراهم شود. این زمینه بسیار خوبی برای همکاری‌های گسترده‌تر بین ایران و روسیه است.

مومنی ابراز امیدواری کرد: بحث بیشتر آماده کردن مقدمات این قرارداد برای امضای روسای جمهور ایران و روسیه است که به نظر من، این نشست‌هایی که آقای لاوروف با رئیس جمهور، رئیس مجلس و وزیر امور خارجه کشورمان داشت، بتواند مقدمات انعقاد یک قرارداد جدید با روسیه را داشته باشیم.

این کارشناس مسائل بین‌الملل اضافه کرد: من فکر می‌کنم که ایران به دنبال ایجاد شراکت جدید با روسیه و چین در حوزه اوراسیا است که بتواند همکاری‌های مربوط به اقتصاد، سرمایه‌گذاری و توسعه را داشته باشد. ایران می‌تواند زمینه سرمایه‌گذاری روسیه و چین را در حوزه‌های تکنولوژی، گردشگری و فناوری ایجاد کند.