سایه خطر ۳۰۰ میلیون هکتار منطقه غبارخیز بر ایران

_ روزنامه خراسان نوشت: آن‌قدر همه چیزمان کرونایی شده است که گاهی فراموش می‌کنیم بحران‌ها و فاجعه‌های دیگری هم وجود دارد که شاید دست‌کمی از کرونا نداشته باشد، با این تفاوت که نه با سرعت کرونا، اما آرام‌آرام نفس‌هایمان را می‌گیرد. نمونه‌اش کم شدن بارش‌ها و به تبع آن، خشکسالی‌ها؛ و در کنار آن‌ها، پدیده شومی به نام «گرد و غبار».

 

دکتر «علی‌محمد طهماسبی» مدیرملی مقابله با پدیده گرد و غبار می‌گوید: طی دو سه سال اخیر، اقدامات خوبی برای سامان‎دهی منشأ‌های گرد و غبار انجام شده است؛ اما همچنان این منشأ‌ها هم در داخل و هم در خارج از کشور وجود دارد و با توجه به کاهش بارندگی‌ها و همچنین خشکسالی‌های پیش رو، پیش‎بینی می‌شود موجی از گرد و غبار را در پیش داشته باشیم.

 

طهماسبی می‎گوید: حدود ۳۴.۶ میلیون هکتار از مساحت کشور کانون گرد و غبار است که حدود ۷ میلیون هکتار آن شدت غبارخیزی زیاد و خیلی زیاد دارد. بخشی از منشأ‌ها در مجاورت پهنه‌های زیستی است و در صورت تشدید جریانات جوی، غبارخیزی قابل‎توجهی ایجاد می‌کند که تاثیرات آن برای مردم ملموس خواهد بود.

 

به گفته طهماسبی بیشترین مناطق غبارخیز کشور از نظر وسعت، در استان‌های کرمان، خراسان جنوبی، سیستان

و بلوچستان، خراسان رضوی، خوزستان، هرمزگان، بوشهر، اصفهان، یزد و سمنان است و در استان خراسان رضوی، شهر‌های خلیل‌آباد، گناباد و سرخس مستعد مواجهه با گرد و غبار منشأ‌های داخلی و خارجی هستند.

 

از او درباره اقدامات انجام‌شده برای کنترل این بحران می‌پرسم و او می‌گوید: از سال ۹۶ که مدیریت مقابله با پدیده گرد و غبار در سازمان محیط زیست ادغام شد، ابتدا تلاش کردیم به بررسی دقیق منشأ‌های داخلی بپردازیم، زیرا معتقد بودیم همه مشکلات مربوط به منشأ‌های خارجی نیست. در همین زمینه نقشه‌ها و برنامه‌ها در حوزه داخلی تکمیل شد و خوشبختانه با تزریق ۲۵۰۰ میلیارد تومان اعتبار از صندوق توسعه ملی، اقدامات خوبی صورت گرفت. او تصریح می‌کند: خوشبختانه برای سال ۱۴۰۰ هم دولت و مجلس تعامل خوبی داشتند و امسال نیز ۲۵۰ میلیارد تومان برای مقابله با گرد و غبار در نظر گرفته شده است.

 

طهماسبی ادامه می‌دهد: اقدام بعدی انجام مطالعات علمی درباره منشأ‌های خارجی بود که مشخص شد ۳۰۰ میلیون هکتار از مساحت اطراف کشور ما، مناطق غبارخیز است؛ بنابراین با همکاری وزارت خارجه، برنامه‌ریزی برای رایزنی با کشور‌های منطقه آغاز شده، هرچند که محدودیت‌های کرونایی بر برگزاری نشست‌های بین‌المللی در این موضوع نیز تاثیر گذاشته است، اما پیگیر برگزاری نشست‌های مجازی مشترک هستیم.

 

او درباره چشم‌انداز همکاری کشور‌های همسایه نیز می‌گوید: درباره کشور‌هایی مثل سوریه، عراق، افغانستان و پاکستان چشم‌انداز مثبت و امیدوارکننده‌ای داریم که می‌تواند ثمربخش باشد، هرچند که طبیعتا همکاری‌های بین‌المللی نیازمند زمان است و به سرعت نتیجه نمی‌دهد.

 

او می‌افزاید:، اما یکی از منشأ‌های مهم خارجی که کمتر موردتوجه قرار گرفته، مناطق غبارخیز ترکمنستان است که به شدت منطقه شمال شرق و به ویژه شهرستان سرخس را تحت تاثیر قرار می‌دهد. رایزنی‌ها برای حل این مشکل نیز انجام شده و سفیر ترکمنستان هم از این موضوع استقبال کرده است، اما باید منتظر نتایج رایزنی‌ها و اقدامات باشیم.

 

طبیعتا برای سامان‌دهی مناطق غبارخیز خارج از کشور، کاری از دست من و شما بر نمی‌آید و باید نگاهمان به مسئولان باشد، اما وضعیت درباره منشأ‌های داخلی متفاوت است. طهماسبی دراین‌باره می‌گوید: تلاش کرده‌ایم رویکردمان از مقابله صرف با گرد و غبار را به حوزه پیشگیری و احیای مناطق غبارخیز نیز گسترش دهیم که در این زمینه نقش مردم هم بسیار مهم است. وی می‌افزاید: احیای مراتع، تعامل با دامداران و همکاری با کشاورزان برای سامان‎دهی ۳.۵ میلیون هکتار اراضی کشاورزی غبارخیز از جمله برنامه‌های ما در این زمینه است که با هزینه کم، اثربخشی زیادی خواهد داشت.

 

مدیر ملی مقابله با پدیده گردوغبار می‌گوید: رایزنی‌های بین‌المللی از دو طریق در حال انجام است، هم از طریق کمیسیون اقتصادی و اجتماعی آسیا و اقیانوسیه (ESCAP) برای تعامل با کشور‌های همسایه شرقی و شمال‌شرقی و هم از طریق سازمان ملل برای تعامل با کشور‌های غربی و جنوب‌غربی. طهماسبی می‌گوید: پیگیری‌ها از این دو مسیر پیشرفت خوبی داشته و در کنار آن رایزنی‌ها با سازمان جهانی هواشناسی نیز در حال انجام است تا پشتیبانی‌های بین‌المللی را برای حل این معضل جذب کنیم.