ایران چگونه قرمز شد؟/ از پیغام «نمکی» تا داستان «تیموری»

- روز‌های پایانی سال ۹۹ هم زمان که ستاد ملی مقابله با کرونا شناسایی گونه جدید ویروس کرونا را اطلاع رسانی می‌کرد بسیاری از مردم سرگرم بستن چمدان‌ها برای رفتن به مسافرت بودند. این بین آهنگ کُند و لاک پشتی عملیات واکسیناسیون هم امیدی برای برون رفت کشور از چنبره این بیماری عالمگیر در بر نداشته است.

 

البته تجربه نوروز سال پیش که با در قرنطینه ماندن مردم و انجام نشدن سفر‌های نوروزی همراه بود در مهار بیماری در آن مقطع موثر افتاد. همین تجربه امیدواری‌هایی را دامن می‌زد تا امسال هم تعطیلات نوروزی به کم کردن حجم ابتلا به کرونا و کاهش مرگ و میر‌ها بینجامد. علی رغم این پایان موسم تعطیلات نوروزی با خبر خیز دوباره کرونا داغ ویروس همه گیر کووید ۱۹ را برای ایرانیان تازه کرد.

 

این تلخکامی در آغاز سال نو عاملی شد تا‌ پیشروتر از همه وزیر بهداشت خود را ملزم به عتاب و خطاب با زیردستان و هشدار و تذکار با عموم ببیند. سعید نمکی در نامه‌ای به معاونانش سفر‌های نوروزی را در کنار بازار‌های پرتراکم شب عید عاملی اساسی برای برخاستن موج دوباره کرونا دانست: آنچه همکارانم در روز‌های اخیر از موارد بستری می‌بینند ناشی از بی توجهی‌های قبل از سفر‌ها به خصوص بازار‌های شلوغ، صف‌های طولانی و درهم فشرده مرغ و ... است و افزایش تصاعدی موارد سرپایی حاکی از اثرات سفر‌های نوروزی است که از روز‌های آینده باید منتظر افزایش موارد بستری باشیم.

وزیر بهداشت نگران از احتمال ورود ویروس‌های موتاسیون یافته غیر انگلیسی توسط مسافرین بازگشته از سفر‌ها درخواست کنترل شدید مرز‌های هوائی و زمینی را مطرح کرده است. او پیشتر با اذعان به اینکه هر نوع آمد و شدی باعث بیماری کووید ۱۹ می‌شود با ادبیاتی آکنده از عجز و استغاثه مردم را از رفتن به سفر در ایام نوروز برحذر داشته بود: در جمعیت ساکن غیر شناور مدیریت ساده‌تر می‌شود. وقتی جمعیت مواج باشد مدیریت سخت می‌شود، از مردم میخواهیم مسافرت نروید، بمانید. حضرت عباسی نروید اگر بروید ضرر می‌کنید.

حال و در شرایطی که خیزابه کرونا بار دیگر برخاسته و شهر‌های دور و نزدیک دومینو وار در وضعیت قرمز یا نارنجی گرفتار می‌شوند هشدار‌های عاجزانه وزیر بهداشت بیشتر به چشم می‌آید. روز‌های تعطیلی نوروز که می‌توانست به فرصتی برای به محاق بردن کرونا منجر شود وضعی مخاطره آمیز را برای جامعه به همراه آورده و رهاورد سفر آنگونه که نمکی قبل‌تر متذکر شده بود برای بسیاری جز سوغات مرگ نبوده است.

 

در همین احوال که بی اعتنایی به هشدار‌های وزیر بهداشت برای نرفتن به سفر به نظر اصلی‌ترین عامل برای بلند شدن موج جدید ابتلائات کرونایی می‌آید یک نفر، اما در منتهی الیه جبهه مقابله با کرونا مدعایی دیگر دارد.

 

ولی تیموری معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی وقتی مخاطب سوالات میزان درباب تاثیر سفر‌های نوروزی بر قرمز شدن وضعیت شهر‌های کشور قرار می‌گیرد از موضع پرسش شونده به مقام پرسشگر فرا می‌رود: من اینجا باید سوالی را مطرح کنم و آن این است که روند تغییر رنگ شهر‌های ما از چه زمانی شروع شد؟ به طور دقیق این روند از روز سوم فروردین شروع شد. یعنی زمانی که هنوز سفر‌های نوروزی به صورت کامل شکل نگرفته بود. باید به یاد داشته باشیم حجم سفر‌های نوروزی معمولا از هفته دوم فروردین افزایش پیدا می‌کند. چون الگوی مسافرت نوروزی مردم ما به این صورت است که اغلب مایل هستند سال تحویل را در خانه بمانند و سفرهایشان را از روز‌های دوم و سوم به بعد آغاز می‌کنند.

آن گونه که تیموری برای تاریخ قرمز و نارنجی شدن شهر‌های کشور در روز‌های نوروز آمار و و عدد و رقم می‌آورد باید در ادعای وزیر بهداشت تاثیر سفر‌های نوروزی بر موج جدید کرونا به شک افتاد: از روز سوم نوروز حداقل هفت یا هشت شهر به رنگ‌های قرمز و نارنجی اضافه شد. پس بنابراین نتیجه‌ای که می‌توان گرفت این است که این روند قرمز و نارنجی شدن شهر‌ها زمانی آغاز شد که هنوز سفر‌های نوروزی اتفاق نیفتاده بود. پس چرا ما این روند قرمز شدن وضعیت شهر‌ها را به سفر‌های نوروزی نسبت می‌دهیم؟ آن هم در شرایطی که نوروز امسال فقط یک میلیون نفر به مسافرت رفته اند. ضمن اینکه این پرسش هم جای طرح دارد که آیا همه این سفر‌هایی که انجام شده در پوشش مراکز گردشگری ما بوده است؟

از معاون گردشگری وزارت میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی درباره تفاوت نوروز سال قبل با امسال می‌پرسیم و اینکه چرا برخلاف سال قبل امسال ابتلا به کرونا بیشتر هم شده؟ او، اما سفر رفتن مردم را کنترل پذیر نمی‌داند. در عین حال سفر‌های انجام شده در پوشش نهاد متبوعش را هم بی اشکال می‌داند. به ویژه که تحت نظارت و تایید خود وزارت بهداشت هم بوده: امسال اگر ما می‌خواستیم قرنطینه را اعمال کنیم آیا مردم واقعا در خانه می‌ماندند و به سفر نمی‌رفتند؟ آیا قبل از نوروز مردم سفر نمی‌رفتند؟ برای ما در گردشگری اتفاقا دغدغه‌ای که وجود دارد این است که به ستاد ملی مقابله با کرونا کمک کنیم تا سفر‌ها در قالب همان پروتکل‌های وضع شده انجام شود. اگر ما نقصی در اجرای این پروتکل‌ها داشته ایم طبیعتا در جریان نظارت‌هایی که مسوولان وزارت بهداشت اعمال کردند این نقص‌ها معلوم و اعلام می‌شد. اما وقتی چیزی اعلام نمی‌شود پس باید نتیجه بگیریم آن بخش از سفر‌های نوروزی که در چارچوب مراکز اقامتی رسمی وزارت میراث فرهنگی و تور‌های ما انجام شده قطعا با رعایت پروتکل‌ها بوده است.