چه ویروسها در کمین انسانها هستند؟
- صداوسیما نوشت: اکنون یک نرمافزار برخط (آنلاین)، ویروسها را بر اساس احتمال انتقال از حیوانات به انسانها و ایجاد همهگیری ردهبندی کرده است.
این نرمافزار که "SpillOver" نام دارد، یک فهرست از ویروسهای حیوانی را که به تازگی کشف شدهاند و بیشترین تهدید برای انسانها هستند، تهیه کرده است. محققان امیدوارند نرمافزار قابل دسترسشان مورد استفاده دانشمندان، سیاستگذاران و مقامات بهداشت قرار گیرد تا ویروسها را برای مطالعات بیشتر، نظارت کرده و فعالیتهای کاهش دهنده خطر مانند تولید واکسن و یا دارو پیش از انتقال ویروس از حیوانات به انسان و گسترش آن را مورد بررسی قرار دهند.
زوئی گرانج (Zoë Grange) که روند ساخت این ابزار برخط (آنلاین) را رهبری کرد، میگوید: "سارس-کوو-۲" تنها یک نمونه از هزاران ویروسی است که ممکن است از حیوانات به انسانها منتقل شوند. ما نه تنها باید ویروسهای جدید را بیابیم، بلکه باید آنها را اولویتبندی کنیم تا جلوی رخ دادن یک همهگیری دیگر را بگیریم.
خطر انتقال ویروس از حیوانات به انسان
محققان در مقالهای که در تاریخ ۵ آوریل در مجله "Proceedings of the National Academy of Sciences" منتشر شد، نوشتهاند: ۲۵۰ ویروس وجود دارند که "زئونوز" هستند؛ یعنی در حال حاضر از حیوانات به انسانها منتقل شدهاند و بیش از ۵۰۰ ویروس به طور بالقوه وجود دارند، اما احتمال انتقال همه این ویروسها از حیوانات به انسان با یکدیگر برابر نیست، بنابراین محققان آنها را امتیازبندی کردند تا بتوان خطرات آنها را مقایسه و ارزیابی کرد.
برای انجام این امتیازبندی، این نرمافزار ۳۲ عامل مرتبط با ویروس و میزبانش را در نظر گرفته است، از جمله این موارد میتوان به تعداد گونههای حیوانی دارای ویروس و ارتباط انسان با حیوانات وحشی در مناطقی که ویروس دیده شده است، اشاره کرد.
سپس محققان از این نرمافزار برای رتبهبندی ۸۸۷ ویروس حیات وحش بر اساس خطر انتشارشان استفاده کردند. بیشتر این ویروسها به تازگی کشف شدهاند، اما برخی از آنها نیز "زئونوز" هستند.
۱۲ ویروس اول این فهرست "زئونوز" هستند و به ترتیب ویروس "لاسا" رتبه اول، "سارس-کوو-۲" رتبه دوم و "ابولا" رتبه سوم را به خود اختصاص دادند.
محققان میگویند که این ردهبندی را پیشبینی میکردند و از ویروسهای از پیش منتقل شده به انسان برای ارزیابی این ابزار استفاده کردند.
اما با توجه به گستردگی تهدیدی که "سارس-کوو-۲" برای سلامتی انسان دارد، چرا این ویروس در رتبه اول قرار نگرفته است؟ برخی از اطلاعات مهم در مورد "سارس-کوو-۲" مانند تعداد گونههای میزبان هنوز نامشخص است و پس از آنکه محققان در مورد آن اطلاعات بیشتری کسب کنند، این ویروس میتواند در رتبه اول قرار گیرد.
بر طبق دادههای این نرمافزار، در میان ویروسهایی که هنوز به انسانها منتقل نشدهاند، کروناویروس "۲۲۹ E" قرار دارد که رتبه بالایی به خود اختصاص داده است و جزئی از خانواده "سارس-کوو-۲" است و خفاشهای آفریقا را آلوده میکند. یکی دیگر از ویروسهایی که رتبه بالایی دارد، کروناویروس "CoV-۳۵" است و خفاشهای آفریقا و جنوب آسیا را آلوده میکند.
نویسندگان این مقاله میگویند: محققان میتوانند از دادههایی که روی این پلتفرم وجود دارد، استفاده کنند و یا دادههای جدیدی به آن اضافه کنند و رتبهبندی با افزودن دادههای جدید ممکن است تغییر کند.
"جوانا مازت" (Jonna Mazet) از نویسندگان این مقاله میگوید: این نرمافزار به یک ارتباط جهانی کمک میکند و ما را فراتر از آنچه تاکنون درمورد رتبهبندی ویروسها فکر میکردیم، خواهد برد، همچنین به انجام همکاریهای علمی برای تشخیص زودهنگام تهدیدهای جدید کمک میکند تا خطرات انتقال ویروس را پیش از ایجاد همهگیری کاهش دهیم.