عفو نوروزی زندانیان؛ امیدآفرینی در جامعه تا خلع سلاح مدعیان حقوق بشر

_ روزنامه حمایت نوشت: یکی از مهم‌ترین سیاست‌های دستگاه قضا در سند تحول قضایی حبس زدایی و پیشگیری از وقوع جرم است که قوه قضاییه در دوره تحول در این خصوص اقدام به ابلاغ دستورالعمل ساماندهی زندانیان و کاهش جمعیت کیفری زندان‌ها کرد.

 

یکی دیگر از اقدامات دستگاه قضا در خصوص کاهش جمعیت زندانیان عفو‌های متنوع و گسترده است که به پیشنهاد رییس قوه قضاییه و با تأیید رهبر معظم انقلاب به مناسبت‌ها و اعیاد مختلف صورت می‌پذیرد که پانزدهمین آزادسازی زندانی‌ها در قالب عفو در دوره اخیر و سومین مرحله از آزادسازی زندانیان امنیتی در طول یک سال گذشته در ۱۲ فروردین‌ماه سال جاری و همزمان با اعیاد شعبانیه صورت گرفت. دستگاه قضا علاوه بر این با اعطای مرخصی به زندانیان در ایام کرونا بسیاری از زندانیان که شامل زندانیان امنیتی هم می‌شدند را به دلیل حسن رفتار مشمول عفو کرد. این اقدام تحول‌آفرین دستگاه قضا تحسین بسیاری از کارشناسان و صاحبنظران را به همراه داشت که به همین منظور برخی از کارشناسان در این حوزه به بررسی این موضوع پرداخته‌اند.

 

 

در همین زمینه ماموستا سید عارف عنایتی، از روحانیون اهل سنت کردستان و شهرستان سنندج در خصوص عفو زندانیان ۱۲ فروردین‌ماه سال جاری که ۳۰ تن از زندانیان کرد  را شامل می‌شد، عنوان کرد: یکی از جلوه‌های اسلام و حکومت اسلامی رحمت و رأفت اسلامی است. همان‌طور که پیامبر اسلام منادی رحمت بود، رهبران و بزرگان جامعه اسلامی نیز باید در تمامی زمان‌ها منادی این رحمت باشند.

 

وی افزود: تصمیمی که اخیراً آیت‌الله رئیسی، رییس قوه قضاییه اتخاذ کردند مبنی بر عفو برخی از محکومان اهل تسنن حقیقتاً دل مردم را شاد کرد. ریس دستگاه قضا باهمت بلند خود این پیشنهاد را به رهبر معظم انقلاب دادند و این اتفاق شکل گرفت.

 

ماموستا عنایتی با بیان اینکه در سفر مقام معظم رهبری در اردیبهشت سال ۸۸ به استان کردستان بر موضوع عفو مجرمانی که تحت تأثیر جریانات معاند جرایمی را مرتکب شده‌اند در صورت اظهار ندامت و پشیمانی تاکید کردند، اظهار کرد: سخنان مقام معظم رهبری در سفر کردستان و همچنین خواسته علمای اهل سنت این استان در دیدار با رییس قوه قضاییه، توسط آیت‌الله رئیسی محقق شد و من به‌عنوان یک روحانی اهل سنت و امام‌جمعه قدرشناس و قدردان این تصمیم هستم.

 

وی افزود: اگر رأفت اسلامی در مورد زندانیان ما صورت بگیرد دشمنان هم دوست ما خواهند شد چراکه یکی از بزرگ‌ترین دستورات اسلامی به ما داشتن جاذبه است نه دافعه. امروز این حرکت یک سنت‌شکنی است که نه‌تن‌ها جذب می‌کنیم و دفع نخواهیم کرد بلکه کسانی که به اسم دشمن از کشور بیرون رفته‌اند و در گرداب غرق‌شده‌اند اگر برگردند نظام اسلامی پذیرای آنان است و برای حکومت اسلامی افتخاری است که آیت‌الله رئیسی در رأس دستگاه قضا با چنین دیدگاهی قرارگرفته است.

 

این روحانی اهل سنت با بیان اینکه عفو‌های اخیر منجر به امیدآفرینی و اعتمادسازی در جامعه شده است، عنوان کرد: عفو‌های اخیر در میان اهل سنت و در مرزنشینان امیدآفرینی ایجاد کرد در برهه‌ای که فشار‌های اقتصادی مردم را ناامید کرده است این اقدام رییس دستگاه قضا نشان داد در کنار ناکارآمدی بعضی مسئولین دولتی، مسئولینی که هستند که با وسعت نظر خطا‌ها را مورد بخشش قرار می‌دهند و امید را در دل جامعه زنده می‌کنند. این اتفاق نه‌تن‌ها باعث اعتماد مردم به‌نظام شد بلکه باعث شد تا کسانی که دچار تردید شده بودند نیز تردیدشان برطرف شود و اعتمادسازی شکل بگیرد.

 

حجت‌الاسلام‌والمسلمین سعید کرمی مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران نیز در خصوص عفو‌های اخیر، عنوان کرد: عفو‌های اخیر که به پیشنهاد رییس قوه قضاییه و موافقت رهبر معظم انقلاب صورت گرفت و شامل زندانیان جرائم مختلف از سیاسی گرفته تا جرائم امنیتی و دانشجویان و فعالان رسانه‌ای بود منجر شد تا دستگاه قضا در حقوق بشر و حقوق عامه از موضع انفعال به موضع فعال حرکت کند.

وی افزود: دستگاه قضا که تاکنون در موضع اتهام و انفعال بود حال با تقویت زیرساخت‌های قضایی کشور و نوع مواجهه و تحول قضایی در موضع فعال قرارگرفته و جریان دگراندیش جامعه که گاهاً به کلیت نظام هم خرده می‌گرفتند را در موضع تسلیم قرار داده است به‌طوری‌که برخی منتقدان به کارآمدی آیت‌الله رئیسی در قوه قضاییه اذعان دارند.

 

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران، عنوان کرد: عفو‌های اخیر که شامل گروه‌های مختلفی از مجرمان بود علاوه بر کارآمدی دستگاه قضا حسن نیت نظام را نیز ثابت کرد. این اتفاق نشان داد که جریان حاکم بر کشور به‌هیچ‌عنوان در بزنگاه‌های کشور به دنبال ایجاد رعب و وحشت نیست و میان اغتشاشگر و کسانی که اغفال‌شده‌اند تفاوت قائل است و این اتفاق رأفت اسلامی و حسن توجه حاکمیت و نظام را به نمایش گذاشت.

 

کرمی افزود: عفو اخیر نشان داد که قوه قضاییه در مسیر عدالت گام برمی‌دارد و تأثیر خود را فضای عمومی جامعه که اعتمادسازی به دستگاه قضا است ایجاد کرد و امید جامعه به قوه قضاییه به‌عنوان ملجأ و پناهگاه مردم بیشتر شد. مردم اکنون بیش از هر وقت دیگری به دستگاه قضا این اعتماد را دارند که با بردن شکایت به دستگاه قضایی به‌حق خود خواهند رسید.

 

وی، ادامه داد: در گذشته دغدغه بسیاری از آحاد جامعه این بود که چرا در برخورد با مفاسد، دانه‌درشت‌ها و آقازاده‌ها در تیررس دستگاه قضایی قرار نمی‌گیرند و فقط مفسدین خرد محکوم می‌شوند، اما در دوره تحول، آیت‌الله رئیسی نشان داد که در برخورد با مفسدین قاطع است، ولی درجایی که نیاز است با خطاکاران و مجرمانی که از کرده خود پشیمان شده‌اند با رأفت اسلامی برخورد خواهد شد.

 

مسئول نهاد نمایندگی مقام معظم رهبری در دانشگاه علوم پزشکی آزاد اسلامی تهران، اظهار کرد: همچنین عفو‌های زندانیان اخیر دشمن را خلع سلاح کرد و در سطح بین‌المللی وجهه حقوقی خوبی را از ایران به نمایش گذاشت چراکه این امر حکایت از گسترش عدالت همراه برخورد با مفاسد و رأفت با مجرمان سیاسی و امنیتی دارد و این اقدام شایسته و تدبیر به هنگام و مناسب توانست در عرصه بین‌الملل و حقوق بشر عدالت محوری ایران را به نمایش بگذارد.

 

 

سید محمدحسین پیغمبری، دبیر کارگروه حقوق مردم ستاد حقوق بشر قوه قضاییه نیز در خصوص عفو یک هزار و ۸۴۹ تن از محکومان محاکم عمومی و انقلاب، سازمان قضایی نیرو‌های مسلح و تعزیرات حکومتی، اظهار کرد: این موضوع در چند بعد قابل‌بررسی است که مهم‌ترین آن توجه به قانون اساسی به‌عنوان بالاترین سند حقوقی و سیاسی است که ساختار‌های حکومت را تعیین می‌کند. قانون اساسی در اصل ۱۹ و ۲۰ تاکید بر برابری افراد در مقابل قانون دارد. ازاین‌جهت می‌توان عفو اخیر را با قانون اساسی تطبیق داد.

 

وی، افزود: عفو اخیر صرفاً با ملاک‌های عینی و بدون در نظر گرفتن هرگونه مسائل جنسیتی، قومیتی و مذهبی گرفت که در چارچوب اجرای اصل ۱۹ و ۲۰ قانون اساسی بود.

 

دبیر کارگروه حقوق مردم ستاد حقوق بشر قوه قضاییه ادامه داد: جنبه دوم این عفو بحث سیاست‌های کیفری است و موضوع کاهش جمعیت کیفری زندانیان است که مورد تاکید رییس قوه قضاییه است. سیاستی که آیت‌الله رئیسی در موضوع کاهش جمعیت کیفری و مساله باز اجتماعی شدن و اصلاح مجرمین در پیش‌گرفته است ازلحاظ کارشناسی ابعاد قابل توجیهی را در بردارد.

 

وی افزود: در مورد عفو اخیر که شامل مجرمان سیاسی، امنیتی و فعالان مدنی بودند جنه بازاجتماعی کرد و تربیتی زندانیان نمود بیشتری داشت چراکه اصلاح این افراد در فعالیت‌های آتی آنان قطعاً اثرگذار خواهد بود. همچنین عفو برخی از این محکومان اغتشاشات آبان ماه ۹۸ که رهبر معظم انقلاب تاکید بر برخورد با رأفت اسلامی در خصوص کسانی که جزو دسته‌جات منافقین و گروه‌های سازمان‌یافته نبودند، گام آخر در راستای اجرای بیانات مقام معظم رهبری بود و در حال حاضر افرادی باقی‌مانده‌اند که وابستگی‌های امنیتی به جریانات خارج از کشور دارند؛ و عفو این مجرمان اقدام قابل‌تقدیری بود که از سوی رییس قوه قضاییه انجام‌شده است.

 

حسن محسنی، مدیرکل حقوقی دانشگاه تهران نیز در خصوص عفو اخیر که شامل دانشجویان هم بود، عنوان کرد: عفو محکومان هم به‌صورت موردی و هم در اعیاد و مناسبت‌های خاص در این دو سال انجام‌شده است، اما عفو اخیر به لحاظ تعداد و توجهی که موضوع محکومیت زندانیان شده است یکی از بهترین تصمیمات سنجیده بوده است که دانشجویانی که در اغتشاشات آبان ماه تحت تأثیر برخی عوامل حضور داشتند و عمدتاً دانشجویان سال اول بودند را شامل شد که ازاین‌جهت شایسته تقدیر است.

 

وی افزود: قانون مجازات اسلامی در مواد ۹۶، ۹۷، ۹۸ و تخفیف مجازات محکومان در حدود موازین اسلامی به پیشنهاد رییس قوه قضاییه و با موافقت رهبری اجازه داده است. اجازه این کار ازنظر قانون فراهم بوده است، اما اینکه قانون خوب توسط مسئولین به‌خوبی اجرا شود باقی‌مانده بود که در دوره تحول به بهترین شکل صورت گرفت.

 

محسنی ادامه داد: فهرستی که توسط مددکاران و کارشناسان تهیه و به آیت‌الله رئیسی پیشنهاد داده شد و مورد موافقت مقام معظم رهبری قرار گرفت قابل‌تقدیر است چراکه فهرست و آمار خوبی از مستحقین عفو تهیه شد که در این عفو خاص شامل انواع محکومان از امنیتی و سیاسی تا قومیتی و اهل تسنن را شامل می‌شد.

 

مدیرکل حقوقی دانشگاه تهران با بیان اینکه این عفو خاص قطعاً ازلحاظ اجتماعی و رأفت اسلامی در جامعه اثر مثبت و امیدآفرینی دارد، عنوان کرد: این اقدام برای مجرمانی که مرود عفو قرارگرفته‌اند قطعاً موجب امید برای باز اجتماعی شدن و بازگشت به کار را فراهم خواهد کرد. همچنین این اتفاق تأثیر مثبت در وجهه ملی و بین‌المللی کشور دارد.

 

وی افزود: عفو اخیر همچنین موجب همبستگی ملی و اتحاد ملی در کشور و این رویه خوب منجر به اعتدال‌آفرینی در جامعه شد که این رویکرد تعادلی تأثیر مهمی در بازاجتماعی کردن مجرمان و همچنین اجرای عدالت در جامعه خواهد داشت.