یوزپلنگ ایرانی در اسارت آینده‌ای دارد؟
- ایسنا نوشت: ابتدای فروردین ماه امسال «فیروز» - یوز نر ۱۱ ساله منطقه توران - زنده‌گیری و برای جفتگیری با «ایران» - یوزپلنگ ماده - به محیط اسارت واقع در سایت توران منتقل شد. انتشار این خبر واکنش‌هایی را به‌دنبال داشت و برخی از کارشناسان اعلام کردند که چنین اقدامی می‌تواند معدود یوز‌های باقی مانده در طبیعت را تهدید کند.
امیرعبدوس - مدیر کل محیط زیست استان سمنان - با انتشار ویدیویی درباره این اتفاق توضیح داد: طی ۹ ماه اخیر موفق نشدیم که به‌صورت طبیعی یوز نری را وارد فنس ایران - یوزپلنگ ماده سایت توران - کنیم. از این‌رو تصمیم گرفته شد که «فیروز» را زنده‌گیری و ترغیب به جفتگیری با «ایران» کنیم.
عبدوس همچنین تصریح کرده است که طی سال گذشته از ۲۵ فرد یوز در منطقه توران تصویربرداری شده است.
نوید زمانی - کارشناس حیات وحش - در پاسخ به این پرسش که آیا می‌توان با زنده‌گیری یوز‌های موجود در طبیعت و انتقال آن‌ها به محیط اسارت، یوزپلنگ‌ها را از خطر انقراض نجات داد یا خیر؟ اظهارکرد: روی موضوع تکثیر در اسارت در آفریقای جنوبی کار شده است و توانسته‌اند که تعداد یوز‌های آفریقایی را با استفاده از این روش بیشتر کنند، اما ما باید شرایط کشور خود اعم از امکانات و شرایط مالی و شرایط یوزپلنگ‌ها را لحاظ کنیم.
وی ادامه داد: بودجه و امکانات ما در ایران برای تکثیر یوزپلنگ در اسارت محدود است. از سویی دیگر یوزپلنگ در ایران در بحران انقراض قرار دارد و شرایط آن قابل مقایسه با یوز‌های آفریقایی نیست. در خوشبینانه‌ترین حالت ممکن شاید تعداد یوز‌ها در ایران ۵۰ فرد باشد. از این‌رو باید در این زمینه با احتیاط عمل کنیم، نه اینکه یکدفعه اقدام به حذف یک یوز نر بالغ از منطقه‌ای مانند زیستگاه حساس توران کنیم، به این امید که شاید بتوانیم در اسارت آن را تکثیر کنیم.
این کارشناس حیات وحش با اشاره به اینکه احتمال موفقیت پروژه تکثیر در اسارت در ایران کم است، تصریح کرد: تولید مثل یوزپلنگ در اسارت کار سختی است که حتی اگر در این زمینه موفق هم باشیم امکان اینکه بتوانیم یوز‌های متولد شده در اسارت را به طبیعت بازگردانیم بسیار کم است. به‌هرحال جدا کردن یک یوز نر بالغ و سالم از طبیعت باتوجه به شرایط حساس یوزپلنگ‌ها در کشور ما کار درستی نبوده است.
زمانی در ادامه در پاسخ به این پرسش ایسنا که با «ایران» - یوز جوان ماده‌ای که در اسارت است - چه باید کرد و آیا باید اجازه داد که بدون زادآوری به زندگی خود ادامه دهد؟ گفت: درحال حاضر می‌توان برای «ایران» از روش لقاح مصنوعی استفاده کرد. وقتی یوزپلنگی را از طبیعت جدا می‌کنیم تمامی رفتار‌های یوز ازجمله رفتار‌های تولید مثلی او تغییر می‌کند. در کشور‌های پیشرفته برای اینکه این تغییر رفتار به حداقل برسد محیط اسارت را تاحد زیادی با شرایط طبیعی شبیه‌سازی می‌کنند، اما آیا ما در ایران امکان این کار را داریم؟
به گفته وی هرچند که شانس زادآوری یوز ازطریق لقاح مصنوعی کم است، اما باتوجه به شرایط موجود می‌توان گفت که شانس تکثیر در اسارت با زنده‌گیری یوز‌های موجود در طبیعت نیز بسیار پایین است.
این مدرس دانشگاه با تاکید بر اینکه اولویت ما باید حفظ زیستگاه باشد، اظهار کرد: درحال حاضر ما آمار دقیقی از تعداد یوز‌های موجود در طبیعت نداریم این درحالیست که گام اول مدیریت حیات وحش، پایش جمعیت گونه است. در مرحله اول ما باید امکانات خود را روی تخمین جمعیت یوزپلنگ‌ها در ایران متمرکز و پس از آن برای حفاظت از آن برنامه‌ریزی کنیم بنابراین نیاز است که هرچه زودتر نسبت به دوربین‌گذاری و پایش جمعیت با استفاده از نظرات تخصصی کارشناسان اقدام کنیم.
زمانی در پایان گفت: پس از پایش جمعیت می‌توان برای چگونگی حفظ یوز برنامه‌ریزی کرد. کار درستی نیست که خودسرانه و بدون داشتن اطلاعات کامل اقدام به‌زنده‌گیری کنیم.