کارت اعتباری از کجا آمد؟

_ باشگاه خبرنگاران نوشت: اختراع و مخترعین حلقه جدا نشدنی تاریخ بشریت هستند. در تاریخ چندین و چند هزار ساله بشریت همواره اختراعاتی وجود داشته که به نوعی مسیر زندگی انسان را تغییر داده اند. اختراعاتی که در ابتدای ورود به چرخه زندگی انسان‌ها آنچنان از آن استقبال نمی‌کنند، اما بعد از گذشت چند سال به جز جدای ناپذیر زندگی بشر تبدیل می‌شوند.

 

یکی از این اختراعات که این روز‌ها در جیب تک تک اعضای جامعه وجود دارد، کارت اعتباری است. این اختراع باعث شد نیاز به پول نقد کاهش پیدا کند، اما این کارت اعتباری که امور زندگی را سهل و آسان کرده، چطور اختراع شد؟  

 

نخستین تلاش برای تولید و استفاده از کارت‌های اعتباری مدرن، در سال ۱۹۴۶ میلادی و از سوی یک بانکدار آمریکایی به نام جان بیگینز (John Biggins) صورت گرفت. او کارت‌هایی تحت عنوان «Charge-It» عرضه کرد که امکان خرید محلی توسط مشتریان بانک را فراهم می‌ساخت. پنج سال بعد، بانک ملی فرانکلین (Franklin National Bank) در نیویورک، با پیاده‌سازی ایده‌ای مشابه، نخستین کارت اعتباری بانکی را در مقیاس نسبتاً وسیع، برای مشتریان خود صادر کرد به نحوی که پس از جنگ جهانی دوم، استفاده از کارت‌های اعتباری، برای اهداف سرگرمی و صنایع غذایی، تا حدی پذیرفته شده بود.

 

با وجود این تلاش‌ها و توسعه و تکامل مفهوم کارت‌های اعتباری، نقطه عطف این مسیر که عملاً اختراع کارت اعتباری به معنای امروزی آن را موجب شد، یک اتفاق ساده در رستوران بود. در سال ۱۹۵۰ میلادی، فرانک مک نامارا (Frank McNamara)، بنیان‌گذار شرکت دینرز کلاب (Diners Club)، به یک قرار ملاقات تجاری در یک رستوران مجلل نیویورکی رفت. پس از صرف شام، هنگامی‌که پیشخدمت صورت‌حساب را سر میز آورد، وی متوجه شد که کیف پولش را با خود نیاورده است. او از اعتبار بالایی برخوردار بود و مشکل به سادگی حل شد؛ اما مک نامارا پیش خود فکر کرد که چگونه می‌توان این مشکل را اصولی‌تر حل کرد؟

 

نتیجه این ایده ذهنی، تولید یک کارت مقوایی کوچک به نام «Diners Club Card» بود. این کارت، با هدف پرداخت صورت‌حساب رستوران‌ها طراحی شده بود و مشتری می‌بایست مبالغ را در پایان ماه، به دینرز کلاب پرداخت می‌کرد. تنها در عرض یک سال، تعداد دارندگان کارت مذکور، به بیش از بیست هزار نفر رسید و عملاً استفاده از آن، به سایر مقاصد سرگرمی و حتی سفر هم توسعه یافت.

 

مجموعه این تحولات، تجاری‌سازی نهایی کارت‌های اعتباری مدرن را تسریع کرد تا این‌که در سال ۱۹۵۸ میلادی، امریکن اکسپرس (American Express)، از کارت اعتباری خود رونمایی کرد. این شرکت که در سال ۱۸۵۰ میلادی، به‌عنوان رقیب سرویس پستی آمریکا تأسیس شد، نوآوری‌های زیادی در پرونده خود داشت. به عنوان مثال، در سال ۱۸۸۲ میلادی، سرویس سفارشات مالی خود را راه‌اندازی کرد و در سال ۱۸۹۱ نیز، چک‌های مسافرتی را به بازار و مشتریان عرضه کرد. با توجه به ایده کارت هزینه سفر که در سال ۱۹۴۶ و پیش از تولید کارت اعتباری دینرز کلاب به بازار عرضه شده بود، به نظر می‌رسید که امریکن اکسپرس، آمادگی و قابلیت لازم برای توسعه یک نوآوری خیره‌کننده دیگر را هم دارد.

 

محدوده دسترسی به خدمات کارت ابداعی امریکن اکسپرس، به سرعت به سایر کشور‌ها هم گسترش پیدا کرد و عملاً تولید کارت‌های پلاستیکی بادوام (به‌عنوان جایگزین کارت‌های مقوایی)، از سال ۱۹۵۹ میلادی آغاز شد. طی پنج سال، یک میلیون کارت اعتباری در اختیار ۸۵ هزار بازرگان خارجی و داخلی قرار گرفت که موفقیتی عظیم برای این شرکت پستی محسوب می‌شد.

 

بانک مشهور «Bank of America»، از همان سال ۱۹۵۸ میلادی، کارت اعتباری خود را با تمرکز بر بازار ایالت کالیفرنیا عرضه کرد. این کارت که بعد‌ها به «Visa Card» تغییر نام داد، یکی از معتبرترین کارت‌های اعتباری حال حاضر جهان محسوب می‌شود. جالب‌تر این‌که در سال ۱۹۶۶ میلادی، گروهی از بانک‌های کالیفرنیا، دومین کارت اعتباری بانکی تحت عنوان «MasterCard» را عرضه کردند که امروزه رقیبی جدی برای «Visa Card» به حساب می‌آید.

 

اما روند نوآوری در کارت‌های اعتباری، در همین نقطه متوقف نشد. رون کلین (Ron Klein)، نوار مغناطیسی موجود در کارت‌های اعتباری را اختراع کرد. او فناوری مشابه با آنچه در ضبط‌صوت وجود داشت را بکار گرفت و آن را پشت یک کارت الصاق کرد و سپس اعداد روی آن‌ها را رمزگذاری کرد. اقدام بعدی او، توسعه اسکنری بود که امکان به‌روزرسانی و مقایسه منظم داده‌ها با یک پایگاه داده را فراهم می‌کرد. او هرگز برای ایده نوار مغناطیسی خود پتنتی ثبت نکرد و به همین دلیل، خیلی زود این فناوری در هر جای دنیا بکار گرفته شد.

 

در دهه ۱۹۶۰ میلادی، «IBM» از نوار مغناطیسی برای تأیید کارت‌های اعتباری استفاده کرد که استفاده از این اختراع را به شدت کاربردی‌تر از قبل ساخت. از آن زمان، روند صعودی استفاده از کارت‌های اعتباری ادامه یافت و البته به موازات آن، بحث امنیت کارت‌ها و رهگیری امن از طریق فناوری‌های «RFID» ظاهر شد.

 

اما هنوز هم یک ایراد بزرگ احساس می‌شد: «همه چیز در یک کارت فیزیکی خلاصه شده است». این مشکل، با روند دیجیتال شدن اقتصاد و ظهور فناوری‌های پیشرفته‌ای همچون بلاک‌چین، تا حدی مرتفع شده و به نظر می‌رسید که کارت‌های اعتباری آینده، ترکیبی از فناوری‌های پرداخت آنلاین و موبایلی خواهند بود. مثال بارز این موضوع، رونمایی اپل از سرویس پرداخت «Apple Pay» در سال ۲۰۱۴ میلادی بود که نخستین فناوری پرداخت تلفن همراه با کاربرد بسیار گسترده محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد که باید منتظر ایده‌های خلاقانه بیشتری باشیم، به‌طوری که مثلاً در دهه‌های آتی، الگوی رگ‌ها یا «DNA»، جایگزین تراشه‌های مغناطیسی فعلی به‌عنوان تأیید پرداخت کارت اعتباری خواهند شد.

 

بررسی‌ها نشان می‌دهد که نخستین «US» پتنتی که در آن از عبارت «Credit Card» استفاده شده، پتنتی با شماره «US ۲۷۱۴۰۴۹» بوده که در سال ۱۹۵۱ میلادی، توسط مخترعی به نام کنت جرمن (Kenneth R Germann) به ثبت رسید و در سال ۱۹۵۵، گواهی ثبت اختراعی به آن تعلق گرفت. در این پتنت، سیستم پرداخت اعتباری برای پمپ‌بنزین‌ها توصیف شده است.