فیلم| چمدان هسته‌ای از کجا شکل گرفت و چرا روسای جمهور آمریکا آن را به همراه دارند؟

– از زمان «دوایت آیزنهاور»، رییس جمهور آمریکا، همه روسای جمهور این کشور، چمدانی را با خود حمل می‌کنند که به «فوتبال هسته‌ای» معروف است.

 

این چمدان که از زمان جنگ سرد متولد شد به رییس جمهور آمریکا این امکان را می‌دهد که بتواند دستور شلیک هسته‌ای را در عرض چند دقیقه صادر کند.

 

 

دانسته‌ها در مورد این چمدان هسته‌ای به دلیل طبقه بندی بودن اطلاعات، اندک است، با وجود این، گذشت زمان سبب شده تا چیز‌هایی در مورد این چمدان آشکار شود.

 

کیف سیاه سنگینی که دستیار نظامی رییس جمهور آمریکا در هر سفری آن را حمل می‌کند، امکان استفاده وی از قدرت ویرانگر و مخرب زرادخانه هسته‌ای آمریکا در خارج از کاخ سفید را فراهم می‌کند.

 

همه روسای جمهور آمریکا از زمان «هری ترومن»، تنها سران جهانی هستند که اجازه استفاده از قدرت هسته‌ای علیه «دشمن» و البته اختیار مطلق در این مورد را دارد.

 

چمدان موسوم به «فوتبال هسته ای» بخش مهمی از قدرت ریاست جمهوری آمریکا برای دهه‌های متوالی بوده است.

 

چمدان هسته‌ای که به عنوان کیف دستی اضطراری رییس جمهور آمریکا شناخته می‌شود، با نام فوتبال هسته‌ای و یا به صورت خلاصه فوتبال معروف است و از زمان سوگند یاد کردن رییس جمهور در اختیار وی قرار می‌گیرد.

«استفان شوارتز»، پژوهشگر ارشد غیر مقیم «the Bulletin of the Atomic Scientists» می‌گوید «فوتبال به ۲ دلیل وجود دارد؛ نشان دهنده اختیار فیزیکی مقام ریاست جمهوری برای استفاده از سلاح هسته ای، ترس از حمله غافلگیرانه هسته‌ای که با واکنش مواجه نشود.»

 

به زعم وی، تفکر استراتژیک پشت فوتبال هسته‌ای این است که توانایی رییس جمهور برای اقدام سریع، می‌تواند از حمله هسته‌ای جلوگیری کرده و در نتیجه مانع وقوع چنین حمله‌ای شود.

 

 

در واقع ترس از حمله غافلگیرانه هسته‌ای اتحاد جماهیر شوروی که منجر به فلج شدن توانایی هسته‌ای آمریکا شود، آن هم در شرایطی که آمریکا نتواند حمله فوری تلافی جویانه‌ای انجام دهد، سبب پدید آمدن فوتبال هسته‌ای شد.

 

براساس مقاله‌ای که «نیوزویک» در سال ۱۹۹۱ منتشر شد، کاپیتان «ادوارد ند بیچ جونیور»، افسر نیروی دریایی آمریکا که به عنوان دستیار امور دریایی «دوایت آیزنهاور» خدمت می‌کرد، چمدان هسته‌ای را اختراع کرد.

 

از زمان آیزنهاور تاکنون نیز چمدان هسته‌ای در زمان انتقال قدرت به رییس جمهور بعدی تحویل داده شده و وی در جریان مسئولیت‌های هسته‌ای و فوتبال هسته‌ای قبل، حین و بعد از دوره تصدی قرار داده شده است.

 

در واقع نخستین مورد انتقال این چمدان، برای «جان اف کندی» رخ داد؛ وی یک روز قبل از مراسم تحلیف در دیدار با آیزنهاور و رابط دفاعی وی چمدان و کتابچه مربوط به آن را تحویل گرفت.

 

نخستین عکس شناخته شده از فوتبال هسته ای، عکسی سیاه و سفید است که در ۱۰ می ۱۹۶۳ در دیدار کندی با نخست وزیر کانادا گرفته شد.

اطلاعات دقیقی در مورد دلیل نامیده شدن این چمدان با نام فوتبال وجود ندارد.

 

نخستین مورد استعمال نام فوتبال برای این چمدان، در مقاله نوامبر ۱۹۶۵ گزارشگر «آسوشیتدپرس» در مورد مرگ «کندی» و انتقال فرماندهی قدرت هسته‌ای بود.

 

 

در گزارش سال ۲۰۰۵ خبرگزاری آسوشیتدپرس در مورد نامگذاری مذکور آمده است که نام مستعار فوتبال در پاسخ به نخستین برنامه هسته‌ای یا برنامه عملیاتی یکپارچه (SIOP) با کد «dropkick» به وجود آمد.

 

مجله «اسمیتسونیان» در سال ۲۰۱۴ در گزارشی در این باره نوشت که دلیل این نامگذاری این بود که برای اجرای «دراپ کیک»، فوتبال لازم بود؛ این توضیحات را به وزیر دفاع اسبق آمریکا، «رابرت مک نامارا» نسبت دادند.

 

«ویلیام بور»، تحلیلگر بایگانی امنیت ملی آمریکا در دانشگاه «جورج واشنگتن» در سال ۲۰۱۸، نوشت «ممکن است این توضیح درست باشد، اما مدرکی دال بر این ادعا وجود ندارد.»

 

وی استدلال کرد که مدرکی در مورد برنامه جنگی آمریکا با اسم رمز دراپ کیک وجود ندارد. وی در ادامه گفت که این نام تنها در فیلم «دکتر استرنجلاو» در سال ۱۹۶۴ آمده است.

 

 

 

البته در برنامه‌های جنگی آمریکا، اسم رمز‌هایی مانند «dropshot» و «offtackle» که اصطلاح‌های فوتبالی هستند، وجود دارد.

 

صرف نظر از این که این نام از کجا آمده، این نام همچنان وجود دارد و حتی دستیاران و روسای جمهور آمریکا را نیز از کلمه فوتبال برای نامیدن چمدان هسته‌ای استفاده می‌کنند.

فوتبال هسته‌ای همراه همیشگی رییس جمهور آمریکا نه تنها در کشور بلکه در سفر‌های خارجی است.

 

مهم‌ترین سفر این کیف را باید سفر به میدان سرخ «مسکو» در سال‌های پس از جنگ سرد دانست.

جالب است که در روسیه نیز روندی مشابه وجود دارد که با نام «چگت» یا «chemodanchik» شناخته می‌شود.

 

براساس گزارش «واشنگتن پست» در سال ۱۹۹۸، چگت در اوایل دهه متشنج ۱۹۸۰ در میانه نگرانی فزاینده از احتمال حمله هسته‌ای آمریکا که نیاز به تلافی فوری دارد، ایجاد شد.

 

 

تاکنون، بارها، سران کشور‌های آمریکا و روسیه برای حذف این چمدان هسته‌ای مذاکره کرده اند که نتیجه‌ای نداشته است.

 

این موضوع بار‌ها در دیدار‌های «بیل کلینتون» و همتای روس اش، «بوریس یلتسین» در دهه ۱۹۹۰ و پس از سقوط اتحاد جماهیر شوروی مطرح شد و البته یادداشت‌های منتشر شده از این جلسات نشان می‌دهد کلینتون بار نخست در پاسخ به درخواست یلتسین در مورد حذف چمدان هسته‌ای گفت که تاکنون به آن فکر نکرده است.

 

پیشنهاد حذف چمدان هسته‌ای در سال ۱۹۹۷ مجددا توسط رییس جمهور روسیه مطرح شد که پاسخ کلینتون این بود «باید در این باره فکر کنم.»

«وارن بیل گولی»، مدیر سابق دفتر نظامی کاخ سفید که وظیفه نظارت بر فوتبال هسته‌ای دارد، در سال ۱۹۸۰ در کتابش با عنوان «شکستن پوشش» از چهار چیز مهم در مورد چمدان هسته‌ای پرده برداشت «کتاب سیاه شامل گزینه‌های تلافی جویانه، کتابی در فهرست طبقه بندی شده، یک پوشه مانیلی با ۸ تا ۱۰ صفحه بهم منگنه شده که دربردارنده توضیح‌هایی درباره سیستم اضطراری است و یک کارت ۳ در ۵ اینچی کد احراز هویت، است.»

 

این کیف چنانچه در تصاویر موجود از آن مشخص است، دارای ابزار‌های ارتباطی است.

 

کتاب سیاه موجود در چمدان هسته ای، شامل برنامه جنگ هسته‌ای آمریکا است که پیشتر SIOP نامیده می‌شد و بعدا نامش تغییر کرد.

 

این کتاب دربردارنده گزینه‌های حمله پیشگیرانه با تلافی جویانه است که رییس جمهور می‌تواند در شرایط اضطراری انتخاب کند.

به گزارش آسوشیتدپرس، خلاصه ساده برنامه جنگ هسته‌ای و گزینه‌های حمله برای رییس جمهور در زمان ریاست جمهوری «جیمی کارتر» به کیف اضافه شد؛ البته مشخص نیست که این خلاصه بعد‌ها تغییر کرده یا خیر.

 

کارت حاوی کد‌های احراز هویت چمدان هسته‌ای که همان کد‌های پرتاب در اختیار ارتش آمریکا نیستند، با نام «بیسکوییت» شناخته می‌شوند و بخش مهمی از روند صدور دستور حمله هسته‌ای توسط رییس جمهور آمریکا هستند.

در واقع رییس جمهور آمریکا با استفاده از بیسکوییت، خود را به یک مقام نظامی در مرکز فرماندهی ارتش در پنتاگون معرفی می‌کند و این فرد دستورات حمله را دریافت و در عرض چند دقیقه با بمب افکن‌های استراتژیک سوار بر موشک‌های زمینی، دریایی و هوایی اجرا می‌کند.

حمل «بیسکوییت» خارج از چمدان تاکنون سبب رقم خوردن اتفاق‌هایی شده است.

 

مثلا کارتر، «بیسکوییت» را با کت و شلوارش به خشکشویی فرستاد، کلینتون «بیسکوییت» خود را گم کرد و «اف بی آی» «بیسکوییت» «رونالد ریگان» را پس از سوءقصد علیه وی، در بیمارستان پیدا کرد.

 

در مورد «چمدان هسته ای» نیز اتفاق‌های مشابهی رخ داد؛ در دوره ریاست جمهوری «جرالد فورد»، چمدان هسته‌ای به اشتباه در «Air Force One» جا ماند، ریگان، «جورج دبلیو بوش» و کلینتون چند بار از حامل چمدان جدا شدند.

 

در دوره «دونالد ترامپ» نیز درگیری جدی میان مقام‌های آمریکایی و مقام‌های امنیتی چین در جریان سفر وی به چین در نوامبر ۲۰۱۷ رخ داد.

 

مقام‌های امنیتی چین در جریان سفر مذکور با ورود دستیار حامل چمدان به داخل سالن مملو از جمعیت مخالفت کردند؛ این ماجرا در نهایت با عذرخواهی پکن خاتمه یافت.

 

حادثه دیگری که در زمان ریاست جمهوری ترامپ برای چمدان هسته‌ای رخ داد، مربوط به شورش علیه کنگره در ۶ ژانویه ۲۰۲۱ است.

 

دادن یک چمدان هسته‌ای به معاون رییس جمهور که از زمان آیزنهاور باب شد، در جریان شورش و در پی حمله شورشگران به پنس می‌توانست به حادثه‌ای مرگبار منجر شود.

 

 

اما نکته مهم در مورد ترامپ و چمدان هسته ای، ادامه کنترل وی بر این چمدان و سلاح‌های هسته‌ای حتی پس از آغاز پرونده استیضاح دومش بود.

 

این وضعیت نگران کننده سبب شده بود تا «نانسی پلوسی»، رییس مجلس نمایندگان آمریکا در دیدار با رییس ستاد مشترک در مورد محدود کردن گزینه‌های قدرت این «رییس جمهور بی ثبات» رایزنی کند.

 

این درخواست تکرار تجربه‌ای تاریخی در مورد «ریچارد نیکسون» بود که در پی اعلام خبر استیضاح افسرده و به شدت الکلی شده بود؛ این امر به بروز نگرانی در میان اعضای کابینه در مورد صدور دستور حمله هسته‌ای شد.

اگرچه پیش بینی می‌شد روند انتقال چمدان هسته‌ای از ترامپ به بایدن با مشکلاتی مواجه شود، این روند به سادگی انجام شد.

 

البته اکنون چند سناتور، نماینده مجلس و وزرای دفاع سابق آمریکا، اکنون خواهان خارج شدن کنترل یک جانبه رییس جمهور بر سلاح هسته‌ای شدند.

 

بحث درباره اختیارات هسته‌ای رییس جمهور برای دستور استفاده از سلاح‌های هسته‌ای بار‌ها انجام شده و ناکام مانده است و مشخص نیست که این قانون دچار تغییراتی شود؛ دستکم تا آینده نزدیک رییس جمهور آمریکا هر جا برود، چمدان هسته‌ای همراهش است.