باستان شناسی به پایان رسیده است

رجبعلی لباف خانیکی باستان شناس و کارشناس میراث فرهنگی درخصوص نگرانی‌های به وجود آمده درباره بی حفاظت ماندن بنا‌ها و آثار تاریخی کشورمان به میزان گفت: ما در بسیاری از محوطه‌های باستانی و بنا‌های تاریخی شاهد صدماتی هستیم که موارد گوناگونی در این باره وجود دارد. البته این مسلم است که نبود مراقبت‌های اصولی یک آسیب ماندگار برای میراث فرهنگی ما خواهد بود. اما ما در مورد این موضوع با دو مقوله مواجه هستیم. مقوله اول به فراوانی آثار تاریخی برمی گردد که در مملکت ما تا جایی که چشم کار می‌کند شاهد وجود این نوع آثار هستیم. این به دلیل وضعیت اقلیمی و آب و هوایی و مساعدتی است که این سرزمین داشته و موجب شده تا از گذشته‌های بسیار دور و باستانی شاهد سکونت گروه‌های انسانی در کشورمان باشیم.

 

وی ادامه داد: البته اگر بخواهیم منصفانه به قضیه نگاه کنیم این حجم بالای آثار تاریخی در کشور هم به وجود کارکنان و کادر‌های اداری و حفاظتی بسیار زیاد نیاز دارد و هم نیازمند صرف هزینه قابل توجهی خواهد که اگر مثلا بخواهند برای یکایک این بنا‌ها و مجموعه‌ها نگهبان بگذارند و مراقبت کنند باید بودجه خیلی زیادی صرف شود. مساله بعدی هم به کوتاهی‌ها و اهمال‌هایی باز می‌گردد که به هر حال وجود دارد. اگر همین تعداد معدود نگهبان‌ها و مراقبینی که وجود دارد به خوبی به وظایفی که دارند عمل بکنند من تصور می‌کنم بسیار موثر خواهد بود. درواقع ممکن است از این ناحیه هم کوتاهی‌هایی اتفاق افتاده باشد.

 

لباف خانیکی خاطرنشان کرد: از مجموعه شرایط این طور بر می‌آید که فقط یک راه برای مراقبت از آثار تاریخی باقی می‌ماند که آن بالا بردن سطح آگاهی و شناخت مردم درباره میراث فرهنگی و ارتقا درک عمومی از مزایای میراث فرهنگی است تا به این ترتیب خود مردم برای حفاظت از آثار تاریخی وارد عمل شوند.

 

 

وی اظهار داشت: تمام این تپه‌های باستانی و اماکن و بنا‌های تاریخی صندوقچه‌های پر رمز و رازی هستند از گذشته که باید حفاظت شوند تا انسان‌هایی که شاید در سال‌ها و سده‌های آینده بخواهند کنجکاوانه درباره گذشته حیات بشری کاوش و مطالعه کنند مواد و مصالح لازم برای تحقیقات علمی را در اختیار داشته باشند. از همین رو این آثار و مجموعه‌های باستانی بسیار ارزشمند هستند و هر کدام از این‌ها رمز و راز‌های بی شماری را در خود جا داده اند.

 

این کارشناس میراث فرهنگی تاکید کرد: من تصور می‌کنم اگر آحاد مردم به یک شناخت مفید و جامعی درباره ارزش‌های میراث فرهنگی برسند دیگر نیازی به دخالت مسوولان دولتی هم نخواهد بود و خود مردم از آثار تاریخی کشور که باید موجب فخر و مباهات باشد صیانت خواهند کرد.

 

لباف خانیکی درباره دورنمای آینده باستان شناسی گفت: واقعیتی که وجود دارد دست کم نزدیک به چهار میلیون سال از عمر انسان بر روی زمین می‌گذرد. اما از این دوره چهار میلیون ساله فقط ده هزار سال است که انسان تولید فرهنگ می‌کند و آثار و نشانه‌هایی از خود به جا گذاشته است. ما امروز براساس استناد به آن آثار انسان و گذشته اش را مورد شناسایی قرار می‌دهیم. اما این نشانه گذاری انسان تا حدود پنجاه یا شصت سال پیش ادامه داشته و از آن مقطع به بعد که صنایع ماشینی دنیای بشر را به طور کامل در بر گرفته دیگر نمی‌توان انسان را بر اساس ساخته هایش مورد شناسایی قرار داد. درواقع ما امروز دیگر باستان شناسی نداریم.