«پروین اعتصامی» شاعری آشنا به ادبیات کهن فارسی
- عرصه ادبیات و شعر ایران در خود نام های بزرگی همچون مولوی، حافظ، سعدی، سهراب سپهری، نیما یوشیج و حکیم عمر خیام را می بیند اما در این میان نامی بزرگ همواره در میان شعرای زن این سرزمین می درخشد و آن نامی نیست به جز پروین اعتصامی.
پروین اعتصامی در ۲۵ اسفند سال ۱۲۸۵ در تبریز به دنیا آمد. رخشنده اعتصامی مشهور به پروین اعتصامی از شاعران نامی معاصر از ابتدای زندگی زیر نظر پدر خود که با انتشار کتاب تربیت نسوان اعتقاد و آگاهی خود را به لزوم تربیت دختران نشان داده بود رشد کرد.
اشعار پروین اعتصامی به دلیل محتوای پندآموز و زبان گویا و روان خود، از قبل از انقلاب تاکنون، در کتاب‌های ادبیات مقاطع مختلف تحصیلی ایران نگاشته شده‌اند. تعداد زیادی از شعرهای پروین، دارای محتوای داستانی می‌باشند که پروین در این‌گونه شعرها مناظرهٔ دو چیز را در قالب داستان آورده است.
این شاعر معاصر با طبعی بلند ورود به دربار را نپذیرفت و مدال وزارت معارف را رد کرد. پروین اعتصامی در سال ۱۳۰۳ دوره مدرسه دخترانه امریکایی را با موفقیت به پایان برد و در جشن فراغت از تحصیل خطابه جالبی با عنوان زن و تاریخ ایراد کرد. پروین، پدرش را در کلیه سفرهای داخلی و خارجی همراهی می‌کرد و بر تجارب خود می‌افزود.
وی اشعار زیادی سروده و آثار گرانقدری از خود به جای گذاشته است و در تمام سروده‌های خود راه تاریک زندگی را با پند و اندرز روشن می‌کرد.
به نوشته علی‌اصغر دادبه بعد از انقلاب مشروطه در ایران، دو جریان فکری در ایران به نام‌های «جریان تلفیقی» و «جریان نیمایی» به وجود آمد. جریان تلفیقی عبارت است از ترکیب سبک شعر سنتی و اندیشه‌های تازه. می‌توان گفت که جریان تلفیقی، ادامهٔ سبک «بازگشت ادبی» است اما قالبی امروزی‌تر دارد. سبک شعری پروین تحت تأثیر تفکر جریان تلفیقی قرار داشت.
اشعار پروین اعتصامی بیشتر در مورد مسایل اجتماعی و ظلم و بیداد شاهان و فقر عمومی است. پروین اعتصامی در سال ۱۳۱۳ با پسر عموی خود ازدواج کرد و پس از اندی به کرمانشاه رفت، ولی چندی نگذشته بود که وی ناچار به طلاق شد.
چند ماه پس از این رویداد، نخستین دفتر شعرش با پیش درآمد ملک الشعرای بهار و سرمایه یوسف اعتصامی در تهران انتشار یافت و خیلی زود پروین به عنوان برجسته ترین شاعر زن آن دوران شناخته شد. دیوان پروین، شامل ۲۴۸ قطعه شعر می‌باشد، که از آن میان ۶۵ قطعه به صورت مناظره است. اشعار پروین اعتصامی بیشتر در قالب قطعات ادبی است.
اشعار او را می‌توان به دو دسته تقسیم کرد:
- دسته اول که به سبک خراسانی گفته شده و شامل اندرز و نصیحت است و بیشتر به اشعار ناصرخسرو شبیه‌است .
- دسته دوم اشعاری است که به سبک عراقی گفته شده و بیشتر جنبه داستانی به ویژه از نوع مناظره دارد و به سبک شعر سعدی نزدیک است.
پروین از سال ۱۳۱۵ نزدیک به یک سال در کتابخانه دانشسرای عالی سرگرم کتابداری شد، اما به علت بیماری پدر، از کار استعفا کرد اما یک سال بعد پدرش را از دست داد.
سرانجام پروین اعتصامی به بستر بیماری افتاد و پس از ۱۲ روز در شب ۱۶ فروردین ۱۳۲۰ به علت بیماری حصبه چشم از جهان فروبست و در کنار پدری که محبوب‌ترین موجود زندگی او بود، در مقبره خانوادگی اعتصامی، در صحن قم به خواب ابدی فرو رفت.