اندیشکده «چتم هاوس» متعلق به کجاست و چه اهدافی را دنبال می‎کند؟

- «چتم هاوس» یا همان موسسه سلطنتی روابط بین المللی که به عنوان مرکزی غیردولتی و پژوهشی در شهر «لندن»، مستقر است، در فعالیت تقریبا یک سده‌ای خود، تاثیری همه جانبه بر سیاست خارجی انگلیس داشته و برای حفظ سلطنت این کشور تلاش کرده است.

چتم هاوس، آن گونه که منابع انگلیسی ادعا می‌کنند یکی از برترین اندیشکده‌های جهانی از لحاظ نفوذگذاری، در زمینه‌های انرژی، محیط زیست، اقتصاد بین الملل، امنیت بین الملل، مطالعات منطقه‌ای و حقوق بین المللی، پژوهش‌های متعددی در آفریقا، آمریکا، آسیا و اروپا انجام داده است.

 

این اندیشکده در جولای ۱۹۲۰ با عنوان موسسه امور بین الملل تاسیس شد و اندکی بعد عنوان سلطنتی نیز به این نام اضافه شد و در نهایت در سال ۲۰۰۴ به «چتم هاوس» تغییر نام داد.

 

دلیل انتخاب این نام نیز به محل استقرار آن در میدان «سنت جیمز» در نزدیکی «وست مینستر»، پارلمان انگلیس و «وایتهال» لندن باز می‌گردد.

 

این نهاد کلیدی در بحث سیاستگذاری خارجی انگلیس و سیاست‌های جهانی، در پی جنگ جهانی دوم و شکل گیری افکار عمومی خواهان تغییرات عمده تاسیس شد و وعده داد تا تحولی عمیق در سیاست خارجی انگلیس ایجاد کرده و به اصطلاح آن را دموکراتیک و علمی کند.

 

با وجود این وعده‌ها و تاکید بر اتحاد با آمریکا برای کاهش قدرت سلطنتی در انگلیس، فعالیت چتم هاوس با باصطلاح نخبه گرایی و تحت حمایت سلطنت انگلیس آغاز شد.

 

این امر سبب شد تا چتم هاوس هرگز به اهداف اعلام شده خود در این راستا دست نیافته و درگیر اندیشه‌های امپراتوری با ریشه‌های انگلوساکسونیسم شود.

چتم هاوس که به عنوان همزاد شورای روابط خارجی آمریکا موسوم به CFR متولد شد، از اعقاب گروه امپریالیستی «میزگرد» با هدف احیای باصطلاح امپراتوری انگلیس محسوب می‌شود و نگرش‌هایی نژادپرستانه دارد.

 

این امر در دهه ۱۹۶۰ سبب بروز چالشی جدی برای چتم هاوس شد.

نکته جالب توجه، تامین بخشی از بودجه این اندیشکده توسط شرکت‌ها و بنیاد‌های مختلف آمریکایی و کمک‌های مالی شرکت‌هایی مانند «شورون»، «بلومبرگ»، «HSBC»، «توشیبا»، «مورگان استنلی»، «گلدمن ساکس»، «لاکهید مارتین»، «رویال داچ شل» و ... به اندیشکده سلطنتی انگلیس است.

 

سران چتم هاوس در سال‌های فعالیت خود اقدام‌های متعددی در خدمت به سلطنت انگلیس انجام دادند؛ این اندیشکده در سال‌های اخیر موفق به ایجاد شعبه‌ای در نهاد وزارت خارجه انگلیس شده است.

 

جنگ جهانی دوم را باید نقطه اوج نفوذ و اعتبار چتم هاوس خواند؛ این اندیشکده در دهه ۱۹۵۰ به الگویی برای اتاق فکر در سراسر انگلیس و مناطق تحت استعمارش تبدیل شد.

 

ضمن اینکه نسخه‌هایی از این اندیشکده از دهه ۱۹۲۰ و ۱۹۳۰ در استرالیا، نیوزیلند، کانادا، آفریقای جنوبی، هند و حتی در سراسر اروپا ظاهر شد.

 

نکته مهم در مورد همه شعب و نسخه‌های این اندیشکده، هسته اصلی آنگلوساکسونیست و روابط با آمریکا بود.

رسانه ها، دانشگاه ها، سفارتخانه‌ ها و نهاد‌های دولت، همگی از مراکزی هستند که تحت نفوذ و نظارت چتم هاوس قرار دارند.

 

چتم هاوس از طریق قانونی داخلی، مفاد و موضوع‌های برخی از جلسات خود را سری نگه می‌دارد یا از افشای هویت سخنرانان و مشارکت کنندگان خودداری می‌کند.

 

ورود به قرن دوم فعالیت برای چتم هاوس مانند CFR با دشواری‌هایی همراه بوده و همانطور که «آنتونیو گرامشی»، می‌گوید «قدیمی در حال مرگ است و جدید نمی‌تواند متولد شود؛ در این دوره، علائم بیمارگونه متعددی ظهور می‌یابند.»