ترامادول دروازه ورود به اعتیاد/ چرا دارو‌ها ردیابی نمی‌شوند؟
- مبینا آقاخانی:اعتیاد یکی از معضلات جامعه ماست که متاسفانه هر روز بر تعداد معتادان و مشکلات ناشی از مصرف مواد مخدر افزوده می‌شود.
سعید صفاتیان در گفت‌وگو با میزان درباره نقش دولت در زمینه کاهش اعتیاد گفت: بر اساس قانون، دولت موظف است هر ۵ سال یک بار، ۲۵ درصد از میزان اعتیاد را کاهش دهد، اما به نظر می‌رسد این امر محقق نشده و روزانه بر تعداد معتادان افزوده می‌شود.
متادون نباید در داروخانه توزیع شود
صفاتیان گفت: مدت هاست که سازمان غذا و دارو اصرار به توزیع متادون در داروخانه‌ها به جای کلینیک‌های درمان اعتیاد دارد.
وی افزود: به گفته کارشناسان و متخصصان حوزه درمان اعتیاد، این امر علاوه بر اینکه قانونی و عقلانی نیست، ممکن است خطرات جبران ناپذیری داشته باشد.
مدیر کل درمان سابق ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره علل این مخالفت ادامه داد: متادون داروی مخدری است که باید تحت نظر پزشک مصرف شود و توزیع آن در داروخانه باعث افزایش میزان مصرف، تشنج و اوردوز می‌شود.
وی بیان کرد: در دنیا این امر ثابت شده که این دارو باید حتما در مراکز درمان اعتیاد توزیع شود و نه در هیچ کجای دیگر و مشخص نیست چرا شانه ساز قصد دارد این سود را از بخش دولتی گرفته و به بخش خصوصی واگذار کند.
صفاتیان گفت: البته اخیرا سخنگوی سازمان غذا و دارو اعلام کرده در حال حاضر متادون از مراکز درمان اعتیاد و با نسخه پزشک توزیع می شود.
ترامادول دروازه ورود به اعتیاد و معضلی برای درمان است
صفاتیان اذعان کرد: ترامادول، نوعی مخدر است که هم برای تسکین درد مصرف می‌شود و هم برای معتادان نقش مخدر را دارد.
وی درباره مصرف این مخدر برای درمان اعتیاد افزود: در حال حاضر، داروی غیرمخدر قوی برای درمان اعتیاد در کشور ما وجود ندارد بنابراین برای درمان درد‌های متوسط در حوزه‌های پزشکی مورد استفاده قرار می‌گیرد.
این کارشناس حوزه اعتیاد درباره مصرف این ماده توسط معتادان بیان کرد: بسیاری از معتادان اگر نتوانند مخدر مورد مصرف خود را پیدا کنند، مقدار زیادی از این دارو را مصرف می‌کنند. به طوریکه ما شاهد هستیم عده‌ای روزی ۱۵ قرص ترامادول استفاده می‌کنند.
وی اظهار کرد: ترامادول نوعی مخدر است و نباید به راحتی همه جا پیدا شود و باید مورد نظارت بیشتر باشد، اما در کشور ما این ماده به راحتی حتی در عطاری‌ها و بدون نسخه پزشک نیز پیدا می‌شود، متاسفانه میزان مصرف آن بالا بوده و مسمومیت‌ها نیز افزایش پیدا کرده است.
صفاتیان اذعان کرد: ترامادول، یکی از معضل‌های سیستم درمان اعتیاد است، زیرا بسیاری از معتادان، برای لذت بیشتر یا حل مشکلات جنسی سراغ آن می‌روند.
وی افزود: این مخدر توسط پزشکان درمان اعتیاد توصیه نمی‌شود، اما عده‌ای از پزشکان عمومی آن را به عنوان مسکن برای بیماران خود تجویز می‌کنند که به نظر من صحیح نیست و پس از دو هفته نمی‌توان به راحتی مصرف آن را ترک کرد.
این کارشناس حوزه اعتیاد بیان کرد: در حال حاضر ترامادول یکی از عوامل شروع کننده اعتیاد در کشور است. همچنین بیشتر معتادان در کنار مخدر مصرفی خود، این ماده را نیز مصرف می‌کنند.
وی اظهار کرد: افراد برای تسکین درد‌های خود باید سرا غسایر مسکن‌ها مانند کدئین‌ها بروند و مصرف ترامادول جدا خودداری کنند.
مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر با اشاره به عوارض این مخدر گفت: این مخدر نیز، مانند سایر مخدر‌ها عوارضی مانند توهم، افسردگی، بی خوابی و ... را دارد.
نقش خانواده‌ها در درمان معتادان
وی با اشاره به درمان اعتیاد افزود: درمان اعتیاد سه ضلع دارد که شامل همکاری بیمار، نوع سیستم درمان و خانواده بیمار هستند.
این کارشناس حوزه اعتیاد با تاکید بر نقش خانواده در درمان اعتیاد بیان کرد: بار‌ها شاهد هستیم افرادی که به تنهایی برای ترک اعتیاد به مراکز مراجعه می‌کنند، ماندگاری کمتری دارند، اما اگر فرد معتاد همراه همسر، فرزند یا والدینش برای ترک اقدام کند، از آنجایی که حمایت اجتماعی بیشتری دریافت کرده، ماندگاری بیشتری در روند درمان دارد.
وی اظهار کرد:، اما متاسفانه بسیاری از معتادان هستند که بار‌ها برای ترک اقدام کرده اند، اما بی نتیجه، درمان را ترک کرده اند. متاسفانه خانواده این افراد واقعا از این رفتار‌ها خسته شده اند و می‌گویند نمی‌توانند دیگر روند عادی زندگی خود را برای در کنار فرد معتاد ماندن، به تعویق اندازند.
مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: من با خانواده‌ها توصیه می‌کنم تا آخر این مسیر، فرد را تنها نگذارند، اما خستگی و کلافگی آن‌ها را نیز درک می‌کنم.
صفاتیان در پاسخ به این سوال که معتادان در مراکز ترک اعتیاد، ممنوع الملاقات هستند یا خیر، اذعان کرد: سیستم درمان اعتیاد در کشور ما به اینگونه است که افرادی که قصد ترک کردن دارند، بهتر است با افرادی که شبیه خودشان هستند و قبلا اعتیاد خود را ترک کرده اند (گروه‌های همتا)، ارتباط بیشتری داشته باشند.
کرونا و تاثیرات آن بر اعتیاد
این کارشناس حوزه اعتیاد بیان کرد:کرونا دو تاثیر عمده بر حوزه اعتیاد برجای گذاشت.
وی اظهار کرد: اولین تاثیر آن، افزایش قیمت مواد مخدر است، زیرا بسیاری از راه‌ها بسته شدند یا محدودیت‌های اجرایی باعث نظارت بیشتر شد. همچنین بسیاری از محیط‌های تولید مواد مخدر در ایام اخیر، تعطیل شده بودند.
مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر درباره دومین تاثیر گفت: دومین تاثیر، تغییر الگوی مصرف بود، زیرا معتادان با گرانی و کمبود مواد مخدر مواجه شده بودند، بنابراین باید روش مصرف را تغییر می‌دادند که این مسئله خطرناک است.
صفاتیان با اشاره به معتادان متجاهر اذعان کرد: در ابتدای شیوع بیماری، شایعه شد که معتادان کرونا نمی‌گیرند، اما این مسئله غلط است و پایه علمی ندارد. همچنین سرعت انتشار ویروس در معتادان بالاتر از افراد عادی است و، چون معتادان سیستم ایمنی ضعیفی داشته، نسبت به این ویروس، مقاومت کمتری دارند.
وی افزود: افرادی که مواد مخدر مصرف می‌کنند، ریه آن‌ها مستقیما در معرض این مخدر قرار می‌گیرد و به مرور زمان تضعیف شده و بیمار می‌شوند. این ویروس نیز بر ریه تاثیر مستقیم دارد که باعث افزایش مرگ و میر در معتادان می‌شود.
سازمان و غذا و دارو متولی آموزش درباره داروست
وی افزود: هر دارو. یی که تولید می‌شود، باید به مردم معرفی شده و اثرات مثبت و منفی آن بیان شود.
این کارشناس حوزه اعتیاد بیان کرد: سازمان غذا و دارو، متولی آموزش در زمینه داروهاست و باید هر نوع دارویی برای مردم آموزش داده شود که مردم آن را زیاد مصرف نکنند.
وی اظهار کرد: این سازمان دولتی باید با استفاده از ظرفیت‌های مختلف مانند صداوسیما، این آموزش‌ها و فرهنگ مصرف دارو را در جامعه ترویج کند.
مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت:اگر این آموزش‌ها به مردم داده شود و سطح آگاهی افزایش پیدا کند، میزان مسمومیت‌ها کاهش می‌یابد.
چرا دارو‌ها ردیابی نمی‌شوند؟
صفاتیان اذعان کرد: در حال حاضر یکی از دارو‌هایی که به شدت قاچاق شده یا در بازار‌های سیاه به فروش می‌رسد، متادون است که در حال حاضر در مراکز درمان اعتیادف توزیع می‌شود.
وی افزود: متاسفانه میزان تولید این دارو در کشور، از میزان مصرف بالاتر است، به همین دلیل به راحتی قاچاق شده و با قیمت گزاف به فروش می‌رسد.
این کارشناس حوزه اعتیاد با اشاره به سامانه «تی تک» بیان کرد: این سامانه برای رد یابی دارو‌ها استفاده می‌شود. به طوریکه با راه اندازی آن می‌توان مشخص کرد که دارو‌ها چه زمانی و در کجا تولید می‌شود، به کجا فرستاده می‌شود و چگونه توزیع می‌شود، همچنین برای مصرف به دست چه کسانی می‌رسد.
وی اظهار کرد: متاسفانه سال هاست سازمان غذا و دارو از این سامانه استفاده نمی‌کند که دلیل آن مشخص نیست.
مدیر کل سابق درمان ستاد مبارزه با مواد مخدر گفت: قطعا با راه اندازی مجدد این سامانه، می‌توان جلوی قاچاق و عوارض بعدی آن را گرفت.