ضرورت مطالبه‌گری برای تاسیس «صندوق جهانی مقابله با تغییر اقلیم»
- بنا به اعلام rezaee.ir، «محسن رضایی» در هم‌اندیشی کمیته تغییر اقلیم مجمع تشخیص مصلحت با اساتید دانشگاه‌های اصفهان که با موضوع تغییرات اقلیمی و آینده بحران کم آبی در ایران برگزار شد، گفت: این اولین حرکت دبیرخانه مجمع تشخیص برای جمع آوری نظرات متخصصان تغییر اقلیم و محیط زیست در سراسر کشور است که از اصفهان آغاز شده است و امیدوارم اساتید دانشگاه‌ها در اصفهان و استان‌های دیگر به نظام هم اندیشی نخبگانی و جمع سپاری مجمع تشخیص بپیوندند.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت بیان کرد: این مجمع فراتر از گرایش‌های سیاسی است و باید منافع ملی و ارزش‌های حیاتی کشور را در کوتاه مدت و درازمدت تعقیب کند و بدون همکاری جامعه نخبگانی موفق به انجام این وظیفه نمی‌شود.
وی گفت: چشم اندازی که از وضعیت محیط زیست جهانی داریم، متاسفانه نشانگر مخاطرات وسیع در زندگی و آینده بشر است و بیشتر آن به تغییر زیست از دوران انقلاب صنعتی مربوط می‌شود. امروزه ایالات متحده آمریکا حدود ۱۴ درصد انتشار گاز‌های گلخانه‌ای را به تنهایی انجام می‌دهد، ولی هزینه‌ای که متناسب با نقش تاریخی اش در تخریب محیط زیست جهان است را نمی‌پردازد.
رضایی افزود: تغییر اقلیم و محیط زیست را باید به حرکتی مستقل از دولت‌ها برای حفظ آینده بشریت درآوریم. حفظ منافع بشر در محیط زیست، کمتر از حقوق بشر نیست. اگر محیط زیست در هر نقطه از جهان تخریب شود، همه بشریت آسیب می‌بینند. جامعه علمی ایران می‌تواند در مطالبه گری جهانی از کسانی که به محیط زیست آسیب می‌زنند، به شکل مستقل، سرآمد باشد.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت بیان داشت: در استان اصفهان، مساله کم بارشی، مساله ریزگردها، بیابانزایی، خشک شدن رودخانه زاینده رود و حاشیه نشینی و افزایش بیماری‌ها به هم پیوسته است. این که به صورت فیزیکی صنایع مختلف را در این استان راه گردهم آورده ایم، راه حل موثری برای توسعه است؟ جانمایی صنایع بزرگ، اگر براساس آمایش سرزمین نباشد، لزوماً بنفع یک شهر نیست. صنایع دستی اصفهان بلحاظ اشتغال زایی و درآمدزایی چیزی از مجتمع فولاد مبارکه کم ندارد. نادیده گرفتن صنایع دستی و هنر‌های سنتی اصفهان و بی توجهی به ظرفیت اشتغال زایی و درآمدزایی آنها، یک دغدغه جدی است. این مسائل را باید با دید جامع تری ببینیم.
رضایی گفت: مقابله با تغییر اقلیم را نمی‌توان بدون در نظر گرفتن محیط زیست دنبال کرد. در سیاست‌های کلی محیط زیست هم به مساله تغییر اقلیم توجه شده است. اگر بند‌های آن سیاست در دولت و مجلس تبدیل به قانون می‌شد، تحولات سازنده‌ای صورت می‌گرفت. حدود هفت سال است که این سیاست‌ها در انتظار تبدیل به قانون و برنامه است تا بتوانیم بر اجرای آن نظارت کنیم.
رضایی گفت: یکی از عزیزان در این جلسه به درستی گفت که برخی از امور در کشور ما چند صاحب و چند فرمانده دارد و دخالت‌ها موجب پیش نرفتن کار‌ها می‌شود. برخی از امور هم بی صاحب است. باید متولی و مسئولیت‌ها در محیط زیست مشخص باشد و در یک سامانه بتوانیم وضعیت را ارزیابی کنیم. محیط زیست هم مانند صنعت باید حق آبه داشته باشد. دلیل این کار نبود سامانه‌ای برای دفاع از امور محیط زیستی است.
دبیر مجمع تشخیص مصلحت نظام با تاکید بر اینکه مطالبه سیاست‌های کلی محیط زیست توسط مختصصان از دولت و مجلس یکی از خواست‌های ما است، گفت: همه شهروندان حق دارند از زیبایی و فواید محیط زیست استفاده کنند و باید مشخص شود که دستکاری بدون مطالعه در محیط زیست، عقوبت دارد. نباید فکر کنیم که فقط انسان زنده است. زاینده رود موجود زنده است. از سرچشمه تا گاوخونی این رود باید زنده باشد تا ما تنبیه نشویم.
وی افزود: تغییر اقلیم در دهه‌های آینده یک مساله مهم است. مطالعاتی که صورت گرفته نشان داده که تغییر اقلیم شرایط و محیط زیست بشر را به گونه‌ای جابجا می‌کند که حتی قاره اروپا که به قاره سبز معروف است، دچار مشکلات فراوانی از نظر جمعیت و مهاجرت خواهد شد. در جنوب ایران تا چهابهار احتمال وقوع اتفاقات نگران کننده می‌رود و نواحی مرکزی نیز دچار نوعی از مشکلات خواهند شد و منشا این تخریب‌ها کشور‌های صنعتی هستند. برای مقابله با این مخاطرات از همین الان باید به فکر باشیم و با تصمیم گیری روزمره خودمان را سرگرم نکنیم، زیرا نوشدارو پس از مرگ سهراب فایده‌ای ندارد. باید برای مخاطرات دهه آینده چاره اندیشی کرد.
وی افزود: ممکن است فشار‌های جهانی برای کاهش گاز‌های گلخانه‌ای آغاز شود. سهم کشور‌های صنعتی که این آلایندگی‌ها را از دهه‌های قبل شروع کردند، بیشتر است و ما کشور‌های در حال توسعه تازه در ابتدای توسعه صنعتی و کشاورزی هستیم و باید از فناوری‌های جدید برای تامین غذا و کشاورزی استفاده کنیم. این دو مساله قابل تفکیک است. هم باید برای تغییر اقلیم چاره اندیشی کنیم و هم باید سهم خودمان را مشخص کنیم. باید مطالبه گری برای تاسیس «صندوق جهانی مقابله با تغییر اقلیم» را آغاز کنیم تا متناسب با تخریب‌هایی که کشور‌های صنعتی در محیط زیست انجام داده اند از آنها مالیات محیط زیستی جهانی گرفته شود.
رضایی گفت: جمهوری خواهان در آمریکا، هرگاه دولت را دراختیار می‌گیرند، از کنوانسیون‌ها و مجامع بین المللی محیط زیستی خارج می‌شوند. دموکرات‌ها وقتی دولت را دراختیار می‌گیرند، به معاهدات محیط زیستی بین المللی می‌پیوندند. نمایندگان جمهوری خواه آمریکا، قانون ظالمانه‌ای تصویب کرده اند که همه کشورها اعم از توسعه یافته و درحال توسعه در توافقات بین المللی متعهد هستند و این سبب می‌گردد دولت امریکا نسبت به تخریب‌های گذشته هزینه کمتری را بپردازند.
وی گفت: نیاز داریم با کشور‌هایی که نقش زیادی در انتشار گاز‌های گلخانه‌ای و به تبع آن تغییر اقلیم نداشته اند، در این زمینه در سطح دانشگاه‌های جهان خصوصا جهان اسلام ارتباط بگیریم و هزینه‌های این تخریب‌ها را از کشور‌های صنعتی مطالبه کنیم. قیمت تمام شده کالا‌ها در آمریکا و چین غیرواقعی است. باید مالیات آسیب محیطی مانند تغییر اقلیم را متناسب با نقشی که این کشورها در این آسیب داشته اند را به آن اضافه کنیم. کشور‌های صنعتی در حال حاضر هزینه تولید خودشان را به گردن محیط زیست کشور‌های دیگر می‌اندازند.
رضایی گفت: امیدوارم توسعه استان اصفهان متناسب با هویت فرهنگی، تاریخی و بومی آن باشد و باید مساله زاینده رود را از بُعد سیاست و دعوا‌های اجتماعی جدا کنیم. دولت باید با طرح جامعی برای زاینده رود و کارون، مشکلات را حل کند.
در این هم اندیشی جمعی از اساتید و صاحبنظران، پیرامون شناسایی مشکلات و پیچیدگی‌های تغییر اقلیم و ارائه راهکار‌هایی برای توسعه پایدار به طرح دیدگاه‌ها و دغدغه‌های خود پرداختند و گزارشی از تشکیل کنسرسیوم علمی پژوهشی دانشگاه‌های استان اصفهان برای رسیدگی به محیط زیست و بحران آب ارائه شد.
در ادامه این نشست، دکتر علیرضا واعظی رئیس کمیته تغییر اقلیم دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام و عضو هیات علمی پژوهشکده علوم زمین سازمان زمین شناسی و اکتشافات معدنی کشور، گفت: نقش محیط زیست در آینده جهان و آینده انرژی و اقتصاد کشورها، نقشی متمایز و بی بدیل شده است.
وی افزود: تنوع اقلیمی ایران، کار مدیریت تغییر اقلیم را برای کشور ما مشکل می‌کند. مثلاً ایران را مقایسه کنیم با کشور هلند که بلندترین ارتفاع آن ۳۰۰ متر از سطح دریا بالاتر است و تنها یک سیستم آب و هوایی بر آن اثر می‌گذارد. حال آنکه کشور ما حداقل سه سامانه اصلی آب و هوایی بر آن اثرگذار است و با توجه به وضعیت پستی و بلندی کشور، دارای اقلیم‌های بسیار متنوعی در مقیاس‌های مختلف است. در همین استان اصفهان، غرب استان به کوه‌های زاگرس و شرق این استان به کویر منتهی می‌شود. در یک جا بارش بیش از ۴۰۰ میلی متر است و در جای دیگری در این استان کمتر از ۵۰ میلی متر. اثر تغییر اقلیم بر این مناطق چگونه است؟ چطور می‌شود شرایط مناسب را برای توسعه‌ی بخش‌های مختلف این استان با دورنمای تغییرات اقلیمی فراهم کرد؟ این‌ها نمونه‌هایی از سوالاتی است که باید در خصوص آن با توجه به شرایط پیش رو برنامه‌ریزی کرد و از این نظر نقش دانشگاه‌ها در شناخت این شرایط و ارائه‌ی راهکار‌ها بسیار مهم است.
واعظی گفت: یکی از مهمترین سوالات برای روشن شدن چالش‌ها و فرصت‌های پیش روی کشور این است که آیا تغییرات اقلیمی در کشور ما رخ داده و اگر رخ داده کشور ما از این حیث در چه وضعیتی قرار دارد؟ همچنین اقدامات دنیا برای مقابه با تغییر اقلیم چیست و این اقدامات بر روی وضعیت کشور ما چه تأثیراتی می‌گذارد؟ باید این تأثیرات به صورت همه‌جانبه بررسی شود.
مسئله تغییر اقلیم و اقدامات مقابله‌ای و کاهش اثرات آن بسیار جدی است. باید بین مراکز تحقیقاتی و مراکز سیاست‌گذاری و نهاد‌های اجرایی یک همگرایی جدی صورت گیرد.