بازگشایی یک گذرگاه بین‌المللی همزمان با سفر آیت‌الله رئیسی به بغداد/ بوکمال؛ دروازه ورود ایران به بازار اروپا و آفریقا
جمهوری اسلامی می‌تواند با استفاده از مسیر زمینی-دریایی، بوکمال_القائم روابط تجاری خود را علاوه بر کشور‌های منطقه، با کشور‌های اروپایی و کشور‌های شمال آفریقا گسترش دهد و سهم خود را در بازار آن کشور‌ها افزایش دهد.
- همزمان با سفر رئیس قوه قضاییه به بغداد، وزارت حمل و نقل عراق دستور بازگشایی گذرگاه‌های مرزی این کشور را به عنوان شریان‌های حیاتی ترانزیت صادر کرد. یکی از این گذرگاه‌های مهم و حساس مرزی «البوکمال» بود که آزادسازی آن از جمله موفقیت‌های جبهه مقاومت در مقابله با گروهک تروریستی - آمریکایی داعش با درایت و تدبیر شهید سپهبد حاج قاسم سلیمانی عزیز است.
روز دوشنبه ۹ مهر ۱۳۹۸ خبر بازگشایی رسمی گذرگاه «البوکمال - القائم» میان عراق و سوریه رسانه‌ای شد. گذرگاه البوکمال در استان دیرالزور سوریه در جنوب رود فرات و در دورترین نقطه جنوب شرق سوریه و گذرگاه القائم در استان الانبار، در غرب عراق واقع است که هر دو گذرگاه در امتداد هم و نقطه مقابل هم هستند.
بر اساس همین گزارش‌ها، گذرگاه راهبردی ابوکمال ۴۵۰ کیلومتر با دمشق و ۳۴۰ کیلومتر با بغداد فاصله دارد و دو شهر القائم در استان الانبار عراق و دیرالزور سوریه را از راه زمینی به هم متصل می‌کند. این دو شهر نزدیک‌ترین شهر‌ها به مرز دو کشور در جنوب شرق سوریه و شمال غرب عراق هستند.
دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) که یک نهاد علمی- مشورتی است، چندی قبل در مطلبی به قلم سید محمدرضا موسوی پژوهشگر دفتر این دفتر، بازگشایی گذرگاه البوکمال - القائم بین عراق و سوریه را یکی از آثار پیروزی محور مقاومت در منطقه و برقراری ثبات در آن و یکی از فرصت‌های مهم پیش روی ایران دانست.
اهمیت راهبردی گذرگاه البوکمال-القائم
بر این اساس، گذرگاه البوکمال-القائم را نمی‌توان یک مسیر عادی برای تجارت تلقی کرد. از منظر برخی تحلیلگران، این گذرگاه از جهت امنیتی، سیاسی، ژئوپلیتیک، اقتصادی و فرهنگی برای سوریه و عراق حائز اهمیت است. بازگشایی این گذرگاه از چند منظر برای ایران و متحدان منطقه‌ای‌اش اهمیت دارد:
این مسیر راهبردی، راه ارتباط زمینی میان ایران، عراق، سوریه و لبنان است. یعنی ایران با استفاده از این مسیر می‌تواند روابط خود را با سه متحد راهبردی خود در منطقه تقویت کرده و اتحاد راهبردی-تمدنی خود را با این سه کشور مستحکم‌تر کند. به گفته رئیس کمیته مشترک اقتصادی ایران و سوریه، بازگشایی این گذرگاه موجب کاهش ۵۰ درصدی هزینه ترانزیت میان ایران و سوریه می‌شود و مسیر تجارت ایران با سوریه را ۳۷ روز کوتاه‌تر می‌کند و زمینه را برای ارتقای روابط اقتصادی میان این دو کشور فراهم می‌کند.
روز دوشنبه ۹ مهر ۱۳۹۸ خبر بازگشایی رسمی گذرگاه «البوکمال - القائم» میان عراق و سوریه رسانه‌ای شد. گذرگاه البوکمال در استان دیرالزور سوریه در جنوب رود فرات و در دورترین نقطه جنوب شرق سوریه و گذرگاه القائم در استان الانبار، در غرب عراق واقع است که هر دو گذرگاه در امتداد هم و نقطه مقابل هم هستند.
بر اساس همین گزارش‌ها، گذرگاه راهبردی ابوکمال ۴۵۰ کیلومتر با دمشق و ۳۴۰ کیلومتر با بغداد فاصله دارد و دو شهر القائم در استان الانبار عراق و دیرالزور سوریه را از راه زمینی به هم متصل می‌کند. این دو شهر نزدیک‌ترین شهر‌ها به مرز دو کشور در جنوب شرق سوریه و شمال غرب عراق هستند.
دفتر مطالعات دیپلماسی اقتصادی دانشگاه امام صادق (ع) که یک نهاد علمی- مشورتی است، چندی قبل در مطلبی به قلم سید محمدرضا موسوی پژوهشگر دفتر این دفتر، بازگشایی گذرگاه البوکمال - القائم بین عراق و سوریه را یکی از آثار پیروزی محور مقاومت در منطقه و برقراری ثبات در آن و یکی از فرصت‌های مهم پیش روی ایران دانست.
اهمیت راهبردی گذرگاه البوکمال-القائم
بر این اساس، گذرگاه البوکمال-القائم را نمی‌توان یک مسیر عادی برای تجارت تلقی کرد. از منظر برخی تحلیلگران، این گذرگاه از جهت امنیتی، سیاسی، ژئوپلیتیک، اقتصادی و فرهنگی برای سوریه و عراق حائز اهمیت است. بازگشایی این گذرگاه از چند منظر برای ایران و متحدان منطقه‌ای‌اش اهمیت دارد:
این مسیر راهبردی، راه ارتباط زمینی میان ایران، عراق، سوریه و لبنان است. یعنی ایران با استفاده از این مسیر می‌تواند روابط خود را با سه متحد راهبردی خود در منطقه تقویت کرده و اتحاد راهبردی-تمدنی خود را با این سه کشور مستحکم‌تر کند. به گفته رئیس کمیته مشترک اقتصادی ایران و سوریه، بازگشایی این گذرگاه موجب کاهش ۵۰ درصدی هزینه ترانزیت میان ایران و سوریه می‌شود و مسیر تجارت ایران با سوریه را ۳۷ روز کوتاه‌تر می‌کند و زمینه را برای ارتقای روابط اقتصادی میان این دو کشور فراهم می‌کند.
مزیت دیگری که این گذرگاه برای ایران دارد، راه‌یابی ایران به سواحل مدیترانه است. با توجه به اینکه سوریه از طریق سواحل غربی خود به دریای مدیترانه راه دارد، بازگشایی این گذرگاه راهبردی موجب راه یافتن ایران به سواحل مدیترانه می‌شود و این به معنای دستیابی ایران به بازار اروپا و آفریقا از مسیر دریاست. جمهوری اسلامی می‌تواند با استفاده از این مسیر زمینی-دریایی، روابط تجاری خود را علاوه بر کشور‌های منطقه، با کشور‌های اروپایی و کشور‌های شمال آفریقا نیز گسترش دهد و سهم خود را در بازار آن کشور‌ها افزایش دهد.
سومین مزیت بازگشایی این گذرگاه برای ایران این است که ایران می‌تواند از طریق دریای عمان و این گذرگاه راهبردی، به حلقه اتصال میان آسیای شرقی، اروپا و آفریقا بدل شود. با توجه به چند گانه بوده اهمیت این مسیر برای ایران و منطقه، این مسئله علاوه بر مزیت‌های تجاری مثل کاهش هزینه‌های تجارت و ترانزیت بین‌المللی، می‌تواند در تقویت پیوند‌های بین‌قاره‌ای نیز مؤثر باشد.
افقهی کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با میزان، با بیان اینکه این مرز، چندین بار با پهپاد‌های رژیم صهیونیستی و آمریکا بمباران شده است، می‌گوید: گذرگاه مرزی البوکمال به قدری مهم بود که برای آزادسازی آن، شخص شهید سپهبد سلیمانی مستقیماً این عملیات را فرماندهی کرد و آمریکایی‌ها متوجه حضور سردار ما شدند، اما آن قدر نقشه این عملیات دقیق بود و با مهارت و اشراف خاص سردار دل‌ها و با هماهنگی نیرو‌های عراق و سوریه انجام شد که آزادسازی این نقطه مهم مرزی انجام گرفت.
افقهی با اشاره به هم‌زمانی بازگشایی گذرگاه‌های مرزی با سفر رئیس قوه قضاییه به بغداد، می‌گوید: آمریکا و داعش تلاش زیادی کردند تا نقطه مرزی «البوکمال» تحت تصرف‌شان باقی بماند؛ نیرو‌های حشد الشعبی و ارتش عراق و نیز سوریه چندین بار تلاش کردند این مرز را بازگشایی کنند که نشد.
افقهی با اشاره به اینکه البوکمال در داخل خاک سوریه و القائم در داخل خاک عراق است، می‌گوید: آمریکا و رژیم صهیونیستی و خود تروریست‌های داعش می‌دانستند اگر این مرز گشوده شود، یک جاده ترانزیتی جهت ارتباط زمینی بین تهران، بغداد، دمشق و بیروت را خواهد گشود و ایران به راحتی از طریق مرز زمینی می‌تواند خود را به آب‌های گرم مدیترانه برساند لذا خیلی تلاش کردند این مرز در تصاحب‌شان بماند.
افقهی همچنین هم‌زمانی حضور رئیس قوه قضاییه در بغداد و صدور دستور بازگشایی این مرز از سوی مسئولانی عراقی را معنادار دانست و گفت: دشمن روی این نقطه حساس است و از طریق بمباران، فشار‌ها و حتی احیای مجدد داعش می‌خواهد، جاده بین المللی محور مقاومت را مسدود کند؛ بنابراین پس از دیدار و حضور رئیس دستگاه قضا در این گذرگاه مرزی مهم که ممکن است دشمن را حساس‌تر کرده باشد، باید از این نقطه مرزی حفاظت کرده و اجازه ندهیم مجددا آمریکایی‌ها، صهیونیست‌ها و تکفیری‌ها بر این منطقه مسلط شوند.
سومین مزیت بازگشایی این گذرگاه برای ایران این است که ایران می‌تواند از طریق دریای عمان و این گذرگاه راهبردی، به حلقه اتصال میان آسیای شرقی، اروپا و آفریقا بدل شود. با توجه به چند گانه بوده اهمیت این مسیر برای ایران و منطقه، این مسئله علاوه بر مزیت‌های تجاری مثل کاهش هزینه‌های تجارت و ترانزیت بین‌المللی، می‌تواند در تقویت پیوند‌های بین‌قاره‌ای نیز مؤثر باشد.
افقهی کارشناس مسائل غرب آسیا در گفت‌وگو با میزان، با بیان اینکه این مرز، چندین بار با پهپاد‌های رژیم صهیونیستی و آمریکا بمباران شده است، می‌گوید: گذرگاه مرزی البوکمال به قدری مهم بود که برای آزادسازی آن، شخص شهید سپهبد سلیمانی مستقیماً این عملیات را فرماندهی کرد و آمریکایی‌ها متوجه حضور سردار ما شدند، اما آن قدر نقشه این عملیات دقیق بود و با مهارت و اشراف خاص سردار دل‌ها و با هماهنگی نیرو‌های عراق و سوریه انجام شد که آزادسازی این نقطه مهم مرزی انجام گرفت.
افقهی با اشاره به هم‌زمانی بازگشایی گذرگاه‌های مرزی با سفر رئیس قوه قضاییه به بغداد، می‌گوید: آمریکا و داعش تلاش زیادی کردند تا نقطه مرزی «البوکمال» تحت تصرف‌شان باقی بماند؛ نیرو‌های حشد الشعبی و ارتش عراق و نیز سوریه چندین بار تلاش کردند این مرز را بازگشایی کنند که نشد.
افقهی با اشاره به اینکه البوکمال در داخل خاک سوریه و القائم در داخل خاک عراق است، می‌گوید: آمریکا و رژیم صهیونیستی و خود تروریست‌های داعش می‌دانستند اگر این مرز گشوده شود، یک جاده ترانزیتی جهت ارتباط زمینی بین تهران، بغداد، دمشق و بیروت را خواهد گشود و ایران به راحتی از طریق مرز زمینی می‌تواند خود را به آب‌های گرم مدیترانه برساند لذا خیلی تلاش کردند این مرز در تصاحب‌شان بماند.
افقهی همچنین هم‌زمانی حضور رئیس قوه قضاییه در بغداد و صدور دستور بازگشایی این مرز از سوی مسئولانی عراقی را معنادار دانست و گفت: دشمن روی این نقطه حساس است و از طریق بمباران، فشار‌ها و حتی احیای مجدد داعش می‌خواهد، جاده بین المللی محور مقاومت را مسدود کند؛ بنابراین پس از دیدار و حضور رئیس دستگاه قضا در این گذرگاه مرزی مهم که ممکن است دشمن را حساس‌تر کرده باشد، باید از این نقطه مرزی حفاظت کرده و اجازه ندهیم مجددا آمریکایی‌ها، صهیونیست‌ها و تکفیری‌ها بر این منطقه مسلط شوند.
همچنین مؤسسه آینده‌پژوهی جهان اسلام که در چارچوب تصویرگری موهبات شکل‌گیری «بلوک قدرت جهانی بلامنازع جهان اسلام» در افق ۵۰-۱۴۴۰ شکل گرفته است، چندی قبل در مطلبی با عنوان «اهمیت راهبردی بازگشایی مرز بوکمال- قائم» به قلم علیرضا نادری پژوهشگر مسائل عراق نوشت: بازگشایی این گذرگاه شکست حصر اقتصادی که با اهداف سیاسی توسط دول متخاصم آمریکایی، اروپایی و عربی علیه دولت سوریه ایجاد شده بود را در پی داشته و به نوعی مرز‌های ایران را برای دور زدن تحریم‌های آمریکا گسترش داده و امکان محدود کردن کشور‌های مقاومت را کاهش داده است.
هرچند کشور‌های استعمارگر همواره درصدد تثبیت هژمونی خود در مناطق مورد هدفشان را دارند، اما تشدید نواقص سیاست‌های فشار اقتصادی ایشان در کنار هزینه‌بر بودن سیاست‌های نظامی، در درازمدت می‌تواند به کاهش هژمونی و یک‌جانبه‌گرایی ابرقدرت‌ها در منطقه انجامیده و ائتلاف‌های منطقه‌ای را تقویت کند.
در این مطلب همچنین آمده بود عراق می‌تواند از طریق این مرز خاکی و با عبور از سوریه دسترسی شمالی به آب‌های آزاد نیز داشته باشد که این مورد نیازمند برنامه‌ریزی‌های بلندمدت از جمله خطوط انتقال نفت یا احداث خط آهن است. در صورتی‌که این امکان ایجاد شود، صادرات نفتی و غیرنفتی عراق و حتی جمهوری اسلامی (به‌صورت سوآپ)، در صورت بروز مشکلات در بندر بصره، تنگه‌ی هرمز و یا حتی دریای سرخ حفظ شود.
پروژه خط آهن جمهوری اسلامی از جنوب شرق ایران به شمال غرب و عراق و از عراق به سوریه و سواحل مدیترانه می‌تواند یک قطب ریلی در منطقه ایجاد نموده و به‌عنوان یک رقیب برای راه ابریشم مطرح شود که مسیر کالا‌های هند و چین را از طریق بندر چابهار به منطقه خاورمیانه تسهیل می‌کند.
برای چرخ اقتصاد
به هر روی سفر رئیس دستگاه قضا به عراق از جنبه‌های مختلف از جمله اقتصادی رهاورد‌های زیادی داشته که یکی از آنها، تشکیل شعب مشترک تهران - بغداد برای بررسی و رفع دعاوی حقوقی تجار و بازرگانان است که طبعاً این اقدام می‌تواند یک عامل تسهیل‌گری برای افزایش حجم مبادلات تجاری دو کشور از حدود ۱۲ میلیارد دلار به ۲۰ میلیارد دلار هدف‌گذاری شده برسد. بازگشایی مرز بوکمال و استفاده جمهوری اسلامی ایران از این مرز نیز می‌تواند در همین راستا آورده‌های مهم اقتصادی برای کشور داشته باشد؛ اقتصادی که چرخ آن در پسابرجام اگر نگوییم ایستاده، حتماً کُند شده است.
ارسال دیدگاه
دیدگاهتان را بنویسید
نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *