تاکید قالیباف بر لزوم ایجاد هاب مالی - تجاری برای تسهیل تبادلات بانکی و تهاتر کالا‌ها بین ایران و روسیه
- طبق گزارش خبرگزاری خانه ملت، محمدباقر قالیباف عصر امروز (سه شنبه ۲۱ بهمن) در جمع دیپلمات‌های جوان وزارت خارجه روسیه در آکادمی دیپلماتیک این کشور، گفت: همیشه از اینکه در جمع نخبگان حاضر شوم و فرصت تبادل نظر با اصحاب فکر و اندیشه داشته باشم، خشنود می‌شوم و اکنون که در مسکو هم به همت مجموعه «آکادمی دیپلماتیک وزارت امورخارجه روسیه» فرصت گفتگو با شما اندیشمندان و متفکران فراهم شده، ضمن تقدیر صمیمانه از بانیان این نشست، به عنوان یک معلم جغرافیای سیاسی در دانشگاه و به عنوان نماینده‌ای از مجلس شورای اسلامی ایران، نکاتی را بیان می‌کنم.
رییس مجلس شورای اسلامی، با بیان اینکه ایران و روسیه با سابقه تمدنی طولانی، به عنوان دو تمدن و دو جغرافیای نزدیک، تاریخ پرفراز و نشیبی را در همسایگی یکدیگر گذرانده و شناخت خوبی از هم دارند، افزود: برای فهم بهتر سیاستگذاری در ایران، می‌خواهم توجه شما را به برهه‌ای از تاریخ معاصر ایران متمرکز کنم. در حدود ۱۵۰ سال اخیر، از زمانی که روسیه به سمت توسعه رفت، دورانی که ایرانیان به طور ملموس با دنیای مدرن آشنا شدند، می‌توان بسیاری از تحولات اجتماعی و سیاسی معاصر در ایران را ذیل پیگیری دو خواسته استقلال و پیشرفت توسط ملت تحلیل کرد.
وی ادامه داد: در واقع به نظر من، محور پویایی مردم ما در دوران جدید، تلاش برای ساختن یک ایران مستقل و پیشرفته بوده است. مطالبه مردم ایران در حرکت‌های جمعی این بوده که در دنیای معاصر به ایرانی دارای استقلال و پیشرفت مبتنی بر ارزش‌های بومی از جمله فرهنگ اسلامی و تاریخ پرشکوه ایران زمین دست پیدا کنند.
قالیباف افزود: برای ایرانیان که در ادوار مختلف تاریخ خود، سرآمد علم، فناوری و مدنیت بودند؛ اینکه در جایگاه عقب ماندگی و دور از پیشرفت یا وابستگی به خارجی باشند، قابل تحمل نبوده و نیست. نقاط عطف تلاش جمعی ایرانیان، برای تحقق دو خواسته استقلال و پیشرفت، در تاریخ معاصر ایران، انقلاب مشروطه در سال ۱۹۰۶ و سپس انقلاب اسلامی در سال ۱۹۷۹ بوده است.
وی گفت: در انقلاب مشروطه، همزمان با پیشرفت‌های جهانی، مردم ما تلاش کردند با تاسیس پارلمان، استقلال رای خود برای تعیین سرنوشت سیاسی را محقق کرده و نقش استبداد داخلی و سلطه گری خارجی را در تعیین سرنوشت ایرانیان محدود کنند و با تاسیس نهاد پارلمان در ایران در مسیر پیشرفت ایران گام بردارند. هرچند با روی کار آمدن خاندان وابسته به غرب این حرکت تکمیل نشد، بلکه با کودتای آمریکایی ۲۸ مرداد ۱۳۳۲ (۱۹۵۳ میلادی) این مسئله به عقب هم رفت.
رییس قوه مقننه کشورمان ادامه داد: بر همین اساس و در اوج تلاش ایرانیان برای ساختن این هدف، مردم ایران برای پیگیری تحقق هدف استقلال، دخالت غرب به خصوص آمریکا در حاکمیت ایران را برنتافتند و با شعار استقلال، آزادی، جمهوری اسلامی؛ انقلاب اسلامی را شکل دادند و چشم انداز پیشرفت زندگی خودشان را در تحقق استقلال ملی دیدند.
وی با تأکید بر اینکه از منظر تجربه ملی ایرانیان به خصوص مبتنی بر آنچه پیش از انقلاب اسلامی تجربه کردند، پیشرفت جز در سایه سار استقلال و نفی وابستگی رخ نخواهد داد، گفت: از همان زمان بود که جمهوری اسلامی به عنوان نظام سیاسی برآمده از انقلاب اسلامی، نفی سلطه گری و تقابل با استکبار در جهان را در دستور کار بین المللی خود قرار داد. ما در خلال ۸ سال دفاع مقدس ایران در سال‌های ۱۹۸۰ تا ۱۹۸۸ در برابر تجاوز رژیم صدام؛ لمس کردیم که هر چند استقلال خواهی چالش‌هایی دارد؛ اما تقویت خودباوری، ما را به پیشرفت نزدیک‌تر می‌کند.
رییس مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه در دنیای پس از جنگ سرد و پایان دو قطبی، یکجانبه گرایی رویکرد قالب در مناسبات بین المللی شد، افزود: با این حال جمهوری اسلامی ایران با رویکرد استقلال خواهانه، هیچ وقت با آن کنار نیامده و آن را نپذیرفت و در مقابل مدافع چندجانبه‌گرایی بوده است. این یک واقعیت است که ملتی که تاریخ درخشان دارد نمی‌تواند بپذیرد که دیگرانی بر یک نظم بین المللی سلطه یافته و برای او سیاست تعیین کنند.
رییس نهاد قانون گذاری ادامه داد:پس از این تجربه تاریخی، استقلال و پیشرفت ایران همچنان دغدغه ذهن ایرانیان است. این دو، یعنی استقلال و پیشرفت در اندیشه ایرانیان تلازمی ناگسستنی دارد. بر همین اساس بود که سیاست خارجی ایران در سال‌های اخیر شکل گرفته و فکر می‌کنم که مسیر صحیح در سیاست خارجی نیز حرکت در جهت تحقق همین دو هدف است.
استقلال را به معنای انزواگرایی نمی‌بینیم بلکه استقلال خواهی را در مقابل سلطه گرایی می‌بینیم
وی با بیان اینکه، حفظ استقلال ایران و تلاش برای پیشرفت کشور باید دو هدف سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران باشد افزود: همین دو هدف می‌تواند زیربنای روابط جمهوری اسلامی و فدراسیون روسیه باشد، البته استقلال را به معنای انزواگرایی نمی‌بینیم بلکه استقلال خواهی را در مقابل سلطه گرایی می‌بینیم.
قالیباف تصریح کرد:ما استقلال ایران را در نفی یکجانبه گرایی آمریکا و غرب می‌دانیم و متقابلا با دفاع از ایده چندجانبه گرایی، مبتنی بر عدالت، برای ملت‌های دنیا حقوق مسلمی قائلیم و معتقدیم دنیا باید به سمت چندجانبه گرایی برود. چندجانبه گرایی رویکردی است که هم در ایران و هم در روسیه در سال‌های اخیر دنبال شده و ما فکر می‌کنیم که یکی از اشتراکا‌ت ایران و روسیه پیگیری رویکرد چندجانبه‌گرایی است.
وی گفت: ما فکر می‌کنیم که سیاست خارجی باید در خدمت توسعه و پیشرفت اقتصادی کشور قرار بگیرد. این ضرورتی جدی برای ایران است. درسال‌های اخیر آمریکایی‌ها سعی کردند که با وضع تحریم‌ها به بهانه‌های مختلف حرکت ایران در جهت نیل به پیشرفت را متوقف کنند.
قالیباف با بیان اینکه ۳ کشور اروپایی هم با بدعهدی خود و با دنباله روی از آمریکا، ایران را در مسیر رفع موانع پیشرفت اقتصادی تنها گذاشتند، گفت: ما توانستیم با چالش‌های مختلف تحریمی مواجه شویم و در مسیر بی اثر کردن آن گام برداریم. تحریم‌ها به اقتصاد ما آسیب زده، اما اقتصاد ما همچنان از ظرفیت‌های قوی برخوردار است و با وجود موانع، در جهت احیا حرکت می‌کند. بر این اساس، پیگیری پیشرفت و توسعه مناسبات اقتصادی اولویت آینده سیاست خارجی ایران خواهد بود.
وی ادامه داد:ما پیشرفت اقتصادی را در وابستگی به غرب یا عقب نشینی در مقابل آمریکا نمی‌دانیم، بلکه فکر می‌کنیم توجه به همسایگان‌مان و کشور‌های دوست مثل روسیه کمک موثرتری برای سیاست خارجی پیشرفت‌گرا است.
رییس مجلس شورای اسلامی تصریح کرد:ما در سال‌های اخیر یک تجربه ملی در برجام و توافق هسته‌ای داشته ایم. محدودیت‌های زیادی بر برنامه هسته‌ای صلح آمیز ما تحمیل شد تا در مقابل با برداشته شدن تحریم ها، مسیر پیشرفت ایران هموار شود، اما در مقابل اجرای تعهدات ایران، با سیاست فشار حداکثری دولت ترامپ تحریم‌ها از لحاظ تعداد به حدود ۲ برابر دوران پیش از توافق رسیده است.
قالیباف افزود:البته ما تجربه مثبتی از دوران دموکرات‌ها هم نداریم، در دوران اوبامای دموکرات بود که آن‌ها نقض تعهدات شان در برجام را آغاز کردند. از این جهت، در نگاهی واقع بینانه، انتظار نداریم که مشکلات اقتصاد ایران با روی کار آمدن بایدن در ایالات متحده حل شود، بلکه این مشکلات باید براساس رویکرد‌های نوین حل شود.
وی ادامه داد:بخشی از مشکلات اقتصادی ما به چالش‌های داخلی بر می‌گردد و رویکرد نوین در داخل عبارت است از مردمی کردن اقتصاد و پیگیری سیاست‌هایی مانند تسهیل کسب و کار، رفع موانع تولید در داخل. اما در سیاست خارجی این رویکرد‌های نوین بر توسعه مناسبات با همسایگان و کشور‌های دوست مانند روسیه تمرکز دارد.
رییس نهاد قانون گذاری کشورمان تصریح کرد:بر اساس یک فهم مبتنی بر دانش جغرافیای سیاسی و ژئوپلتیک معتقدم، قرن ۲۱ قرن آسیاست. بسیاری مسائل اساسی جهان که سابقا در مناسبات فراآتلانتیکی و محور اروپا – آمریکا تعیین تکلیف می‌شد، در آینده در مناسبات محور آسیا- اوراسیا تعیین خواهد شد. عناصر قدرت از جمعیت گرفته تا منابع اقتصادی، مانند ظرفیت تولید و مصرف و حتی فناوری در حال تجمیع در آسیاست و به همین جهت قدرت‌های نوظهور در این منطقه خواهد بود.
وی ادامه داد:در محور آسیا – اوراسیا، رابطه روسیه و ایران بدلیل موقعیت ژئوپلتیک یکی از اساسی‌ترین روابط است. اکنون زمان آن رسیده که نگاه به روابط تهران - مسکو از زاویه روابط تاریخی همسایگی را به زاویه دید راهبردی ارتقا دهیم.
قالیباف با بیان اینکه در این سفر حامل پیام مهم رهبر معظم انقلاب اسلامی، حضرت آیت الله خامنه ای، خطاب به رییس جمهور فدراسیون روسیه جناب آقای ولادیمیر پوتین بودم، گفت: همکاری راهبردی ایران و روسیه می‌تواند همه حوزه‌های همکاری امنیتی، سیاسی، اقتصادی، منطقه‌ای و دفاعی را پوشش داده و آن‌ها را ارتقا دهد. جمهوری اسلامی ایران معتقد است که تهران و مسکو می‌توانند به افق‌های ۲۰ و ۵۰ ساله برای همکاری بیاندیشیم.
رییس مجلس ادامه داد:ما فکر می‌کنیم که فرصت‌های همکاری جمهوری اسلامی ایران با روسیه بسیار زیاد است؛ باید همکاری‌های ما در زمینه منطقه‌ای که آغاز موثری را در سوریه داشت و منجر به شکست تروریست‌ها شده در آینده نیز ادامه پیدا کند و محور‌های جدیدی برای این همکاری‌ها شکل بگیرد. همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه در منطقه می‌تواند به توسعه دو کشور کمک کند.
وی افزود:از جمله فرصت‌های همکاری‌های اقتصادی ایران و روسیه، پیشبرد همکاری‌ها در چارچوب اتحادیه همکاری‌های اقتصادی اوراسیاست. این اتحادیه فرصتی بی نظیر برای ارتقای مناسبات اقتصادی بین ایران و روسیه است. همینطور فکر می‌کنیم که پیگیری فعالسازی کریدور شمال- جنوب می‌تواند به توسعه مناسبات دو کشور کمک کند.
وی گفت:روسیه شریک موثر ایران در اجرای برجام بوده و از این جهت ما به دغدغه‌های روسیه توجه داریم. تحولات کاخ سفید هیچ تغییری در نگاه ما ایجاد نخواهد کرد بلکه معتقدیم همکاری‌های ایران و روسیه که در دوران سخت گذشته موثر بوده باید در آینده نیز تقویت شود. انتظار نداریم که غربی‌ها مشکلات ما را حل کنند بلکه این همکاری با دوستان ماست که می‌تواند راه حل‌های جدیدی پیش روی ما بگذارد.
وی ادامه داد:یکی از موضوعات مورد توجه هر دو کشور تحولات مربوط به قره باغ و جنگ اخیر قفقاز است. در این جنگ، ضمن این که ما به بازگشتن زمین‌های اشغال شده آذربایجان به این کشور تاکید داشتیم؛ به حقوق اقلیت‌ها در این کشور نیز توجه داشتیم. خاتمه سریع‌تر این جنگ برای ما موضوعیت داشت، چون ادامه این درگیری می‌توانست مسائل امنیتی در حاشیه مرز‌های شمال غربی ایران ایجاد کند.
رییس نهاد قانوگذاری کشورمان افزود:ما از این که روسیه تلاش کرد که این جنگ به سرعت پایان یابد خوشنودیم، اما فکر می‌کنیم همچنان آسیب‌های خفته‌ای در این منطقه وجود دارد. از جمله باید از حضور تکفیری‌ها در این منطقه جلوگیری شود و نقش مخرب رژیم صهیونیستی در منطقه مورد توجه قرار بگیرد. همچنین از جمله موضوعاتی که اکنون می‌تواند بین ایران و روسیه مورد توجه قرار بگیرد، فرصت شکل دادن همکاری‌های کشور‌های مرتبط با قفقاز در منطقه است.
قالیباف ادامه داد:من فکر می‌کنم که ظرفیت‌های بزرگی در روابط ایران و روسیه وجود دارد که می‌تواند در موضوعات مختلف فعال شود. یکی از این موضوعات مکانیزم جدید برای شتابدهی به مناسبات اقتصادی است. این موضوعی است که باید در سطوح اول دو کشور مورد توافق قرار بگیرد. یکی دیگر از موضوعات می‌تواند ایجاد هاب مالی تجاری میان ایران و روسیه باشد که به توسعه مناسبات اقتصادی دو کشور کمک کند و تبادلات مالی و بانکی و تهاتر بین کالا‌ها از مسیر این هاب انجام شود و نیاز تجار روسی و ایرانی را به صورت توامان تامین کند.
رییس مجلس شورای اسلامی در پایان یادآور شد: از صبر و حوصله حضار تشکر می‌کنم و آرزو می‌کنم با همفکری نخبگان روس و ایران، در آینده فصل پرثمری از دوستی و همکاری بین جمهوری اسلامی ایران و فدراسیون روسیه رقم بخورد.
در پایان این نشست رییس مجلس به پرسش‌های برخی اساتید و دانشجویان این آکادمی پاسخ داد که گزارش آن متعاقبا منتشر خواهد شد.