رشد چشم‌گیر فیلمسازان جوان در جشنواره فیلم فجر ۳۹
تکنولوژی در سینمای روز جهان چنان با سرعت فزاینده‌ای رو به جلو حرکت می‌کند که غفلت از آن می‌تواند فاصله‌ای بسیار عمیق را میان سینماگران چند نسل ایجاد کند. سینماگران نسل گذشته که به فراخور امکانات و شرایط خود را به روز می‌کردند، حالا در مواجهه با اشکال جدید ابزار و ادوات سینمایی، کشش کمتری به تکنیک‌های نوین در سینما دارند و بالعکس جوانانی که این روز‌ها مشغول فعالیت در سینما و فیلمسازی هستند، با بهره‌گیری از این پتانسیل‌ها، حرف‌های بسیاری در زمینه تکنیکی دارند و به درستی از آن بهره می‌برند.
***نقش سرمایه‌های هنگفت در سینما
این نکته صرفا معطوف به گسترش امکانات سینمایی نیست، بلکه کارکرد و استفاده هنرمندانه از آن بسیار حائز اهمیت است. چرا که کشور‌های بسیاری در منطقه و جهان هستند که با برخورداری از سرمایه‌های هنگفت، هیچگونه رشدی در زمینه محتوایی و تکنیکی سینما نداشته‌اند و بیشتر سرمایه‌های خود را درگیر کرده‌اند و از این طریق اعتباری نصفه و نیمه به دست آورده‌اند.
اما جوانان سینمایی در کشور ما در سال‌های اخیر نشان داده‌اند که نگاه ویژه‌ای به جنبه‌های تکنیکی سینما دارند و این فقط شامل استفاده بی‌رویه و خودنمایانه نیست، بلکه بسیاری از آن‌ها با شناخت فضا، تحلیل درست و انطباق مفهوم با نیاز‌های تکنیکی، به زبانی استاندارد و درست در مسیر رسیدن به کلیتی زیبایی‌شناسانه دست یافته‌اند.
***تکنیک‌های سینمایی به شکلی افراطی و بی‌هدف است
البته که این جریان بعد دیگری هم دارد که آن استفاده از تکنیک‌های سینمایی به شکلی افراطی و بی‌هدف است و در نهایت هم نه تنها منجر به خروجی خوبی نمی‌شود، بلکه علاوه بر هدر دادن سرمایه‌ها، به اعتبار و نگاه مثبت و حمایتی سرمایه‌گذاران کلان و خصوصی در این راستا نیز لطمه وارد می‌کند.
حالا که صحبت از رشد تکنیکی شد، بد نیست نگاهی داشته باشیم به سی و نهمین جشنواره فیلم فجر که با تمام کاستی‌ها و ضعف‌هایی که وجود دارد، به ترکیبی جوان و مستعد از فیلمسازان دست یافته که اتفاقی خوشایند برای آینده سینمای کشور است. در این بین و در میان آثاری که در این دوره به نمایش درآمدند، از هر دو طیفی که راجع به نسبت آن‌ها با تکنیک در سینما سخن به میان آمد، حضور داشتند. آثاری که تکنیک را بدون شناخت و دریافت درست به کار برده بودند و فیلم‌هایی که با اشراف و بدون ذوق‌زدگی توانسته بودند سر و شکلی بی‌ادعا، اما قدرتمند را به مخاطب علاقمند سینما تحویل بدهند که این خود یک فاکتور مهم در رضایت تماشاگر آثار سینمایی است.
کارگردانانی، چون محسن قرایی با فیلم «بی‌همه چیز»، ارسلان امیری با «زالاوا»، مهدی جعفری با «یدو»، سیاوش سرمدی با فیلم «منصور» وحسین دارابی با «مصلحت»، نشان دادند که تا چه میزان سینمای کشور به لحاظ فنی و تکنیکی پیشرفت داشته و این نتیجه اعتماد و سرمایه‌گذاری روی استعداد‌هایی است که می‌توانند آینده سینمای کشور را تضمین کنند.
***ارتباط مستقیم محتوا و تکنیک در آثار جشنواره امسال
آثاری که بی‌شک میان استاندارد‌های تکنیکی آن‌ها و دغدغه‌های محتوایی سازندگان و تولیدکنندگانش ارتباطی مستقیم و غیرقابل انکار وجود دارد. افرادی که علاوه بر تجربیات و کسب دانش فنی و تکنیکی در سینما، نسبتی درست و دغدغه‌مند با اشکال محتوایی آثار خود برقرار می‌کنند که این نقطه تعادل و پیشرف سینمای ما است که در اینجا می‌تواند با ادعای شناخت زبان فنی سینما، آثاری را دور از شعار و کلیشه و با رنگ و لعابی در شان مخاطب به آن‌ها ارائه کند.
حالا که چنین ظرفیتی در سینمای ایران نسبت به گذشته وجود دارد، باید به منشا و دلیل چنین جهشی هم توجه داشت که یکی از آن‌ها همان اعتماد و کشف جوانان مستعدی است که با سرمایه‌گذاری روی آن‌ها می‌توان نسلی قدرتمند را تشکیل داد. این جریان در سال‌های اخیر پررنگ‌تر شده و ارگان‌ها و سازمان‌های فرهنگی و متولیان سینمایی و حامی سینما، نگاه ویژه‌تری به جوانانی داشته‌اند که به نظر می‌رسد فرایند تکنیکی سینما را به خوبی آموخته و فقط نیاز به فضایی برای بروز و ظهور آن دارند.
***نقش پررنگ فیلمسزان جوان در جشنواره
فیلمسازان جوانی که با حمایت نهادهایی، چون سازمان فرهنگی رسانه‌ای اوج و بنیاد سینمایی فارابی و مرکز گسترش سینمای مستند و تجربی و همچنین برخی تهیه‌کنندگان مستقل سینمای ایران زمینه فعالیت آن‌ها فراهم شده و در نتیجه حاصل آن رشد تکنیکی و فنی آثار سینمایی ما در جشنواره‌ای است که فقط ۱۶ اثر در آن حضور دارد و بی‌شک افراد دیگری هم هستند که در ویترین سینمای کشور حضور ندارند و نباید از آن‌ها غافل شد.
به‌عنوان نمونه اگر به تولیدات سازمان فرهنگی رسانه‌ای اوج در سال‌های اخیر نگاهی بیاندازیم، متوجه سرمایه‌گذاری و ریل‌گذاری هدفمند در زمینه کیفیت تکنیکی آثار سینمایی می‌شویم که این مهم را با بها دادن به فیلمسازان جوانی، چون محمدحسین مهدویان با فیلم «ایستاده در غبار»، بهرام توکلی با «تنگه ابوقریب»، مهدی جعفری با «۲۳ نفر»، امیرعباس ربیعی با «لباس شخصی» در دوره‌های پیشین جشنواره و سیاوش سرمدی با فیلم «منصور» و حسین دارابی با «مصلحت» در این دوره از جشنواره تثبیت کرده است و پر واضح است که این نگاه باید در دیگر سطوح سینمایی کشور تداوم داشته و سینمای ایران را بیش از این به اعتلا برساند.