ظریف: ۲۵ درصد از سلاح دنیا را وارد منطقه ما می‌کنند/ ایران در برجام طلبکار است
- محمدجواد ظریف امروز (یکشنبه) با حضور در برنامه گفت‌وگوی ویژه خبری ضمن تبریک به مناسبت روز نیروی هوایی و دهه فجر در خصوص سخنان آمریکا برای بازگشت به برجام اظهارداشت: توپ در زمین ما نیست. امروز رهبری کاملا سریع مشخص کردن ما هم در حد خودمان هم این صحبت را کردیم که آمریکا بوده که برجام را نقض کرده و ایران حتی در زمان نقض برجام توسط ترامپ یکسال تعهدات خودش را انجام داد و بعد از آن هم در چارچوب برجام تعهدات خود را کاهش داد.
ظریف افزود: در واقع ما مراحل مختلف را طی کردیم مراحلی که در ماده ۳۶ برجام، پیش بینی شده بود. رژیم آقای ترامپ در واقع بدون هیچ دلیلی و بدون طی کردن مراحل خارج شد نقض کرد، نه تنها خودش نقض کرد بلکه کشور‌های دیگر را هم وادار به نقض برجام کرد و کشور‌های اتحادیه اروپا را وادار به نقض تعهدات خودشان کرد. کشور‌های دیگر را که می‌خواستند براساس قطعنامه شورای امنیت عمل کنند را تنبیه کرد.
وزیر امور خارجه با تاکید بر اینکه آقای بایدن باید تصمیم بگیرد، تصریح کرد: البته من احساس می‌کنم که هنوز دولت آقای بایدن نتوانسته کاملاً تصمیم بگیرد که چه کار می‌خواهد بکند. کاملاً هم از حرف‌های بالا پایین که می‌زنند مشخص است. آن‌ها باید یک تصمیم بگیرند و آن تصمیم این است که راه ترامپ را ادامه می‌دهند یا می‌خواهند سیاست جدیدی را انتخاب کنند. خودشان اعلام کردند که سیاست آقای ترامپ شکست خورده بود لذا ما قصد نداریم آن سیاست‌ها را ادامه بدهیم. احساس من این است که دولت آقای بایدن هنوز نتوانسته تصمیم بگیره و در حال زدن حرف‌های بی‌پایه و اساس است و فکر می‌کنم که هنوز فرصت دارند که این تناقض گویی‌هایی که بین حرف هایشان وجود دارد اصلاح کند.
وی در خصوص اظهارات مقامات اتحادیه اروپا و بایدن درباره گنجاندن موضوعات جدید در برجام گفت: چند نکته مهم وجود دارد. کل برجا مذاکره شده است و این طور نبوده که راجع به سایر موضوعات صحبت نشده باشد. راجع به سایر موضوعات صحبت و بحث شده و تصمیم گرفتیم که آن موضوعات در برجام دیده نشود و برای این تصمیم هزینه‌های پرداخت شده است. بلاخره هر مذاکره بده بستان‌هایی دارد آن‌ها یک چیز‌هایی را باید ارائه می‌کردند و یک خواسته‌هایی را داشتند و بعضی از خواسته‌های آن‌ها را نمی‌پذیرفتیم. حتی توانسته بودند بعضی از خواسته‌های خود را در قطعنامه ۱۹۲۹ بیاورند. مثل محدودیت‌های موشکی که برای ایران گذاشته بودند، تحریم تسلیحاتی.
ظریف ادامه داد: ما مثلاً پذیرفتیم که وارد این بحث آن شویم آن‌ها هم به خاطر اینکه ما وارد این بحث‌ها نشده بودیم، مثلا تحریم را تبدیل کردند به محدودیت‌های تسلیحاتی و آن را ۵ سال ادامه دادند. البته ما در بیانیه‌ای که همزمان با تصویب ۲۲۳۱ صادر کردیم هیچ کدام از این‌ها را نپذیرفتیم، اما واقعیت این است که ۵ سال محدودیت‌های تسلیحاتی ما تا مهر ماه گذشته ادامه داشت. علت آن هم این بود که ما حاضر نشدیم راجع به بعضی موضوعات صحبت کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی یادآور شد: نکته دیگری که به نظر من خیلی مهم است این است که در همه موضوعات مثل موضوع برجام که امروز رهبری فرمودند آن کس که طلبکار است ما هستیم و آن کس که می‌تواند شرط بگذارد ما هستیم و آن کس که بدهکار است آن‌ها هستند، در موضوعات تسلیحات هم ما در واقع مدعی هستیم، متهم نیستیم.
ظریف با بیان اینکه این آمریکاست که صد‌ها میلیارد دلار سلاح وارد منطقه ما می‌کند، افزود: ۲۵ درصد کل تسلیحات دنیا و منطقه ما ریخته میشود. ۷۰ میلیارد دلار سعودی هزینه تسلیحاتی را چگونه پرداخت می‌کند؟ ۲۲ میلیارد دلار به کشور امارات متحده عربی که کل جمعیت آن یک و نیم میلیون نفر است و جمعیت بومی عربستان سعودی ۲۷ میلیون نفر است یا شاید کمتر، این میزان هزینه تسلیحاتی می‌کنند.
وزیر امور خارجه ایران ابرازداشت: در منطقه ما امروز آقای بایدن تصمیم می‌گیرد که از یمن کنار بکشد و در آن مداخله نکند معلوم است که شش سال کدام کشور باعث این همه جرم و جنایت در یمن شده است. اگر قرار بود یک روز در این زمینه‌ها صحبت شود که نشد، کسی که باید پاسخگو باشد غربی‌ها بودند، ما نبودیم.
وی اضافه کرد: میزان هزینه‌های تسلیحاتی ما یک بخشی از هزینه‌های تسلیحاتی کشور‌های همسایه ما است و این نشان دهنده این است که کسانی که این دارو‌ها را دارند اگر یک روز عربستان قرار باشد با ایران این بحث‌ها را بکند باید هزینه‌های تسلیحاتی خودش را به کسری از این هزینه‌ها کاهش بدهد تا بتواند اصلاً با ایران سر میز بنشیند.
رئیس دستگاه دیپلماسی با تاکید بر اینکه برجام با توجه به سایر موضوعات نهایی شد و یک توافقی را که ما یک بار به نتیجه رساندیم دوباره بحث نمی‌کنیم، ابرازداشت: اینکه بعضی‌ها به خاطر اینکه بدهکاری خودشان را بپوشانند ادعای طلبکاری می‌کنند و اروپایی‌ها که بدهکار مردم ما هستند و نشان دادند که نه تنها قدرتی در برابر شرکت‌های خودشان ندارند و به جای اینکه به پایتخت‌های خودشان خدمت کنند، واشنگتون خدمت می‌کنند. برای این که در واقع دست پیش را بگیرند حرف‌های دیگری می‌زنند؛ شما بروید مشکل خودتان را حل کنید. آقای ماکرون اخیراً گفته است که ما در مورد چین نباید دنباله رو آمریکا باشیم.
ظریف اضافه کرد: ما باید با اروپا رابطه خوب داشته باشیم و دوست داریم ایالات متحده به برجام برگردد و برجام که این میزان مذاکره روی آن انجام شد مجددا به صورت کامل اجرا شود. ایران در برجام هست و از برجام خارج نشده و آن که خارج شده آمریکا است. آنکس که برجام را نقض کرده اروپا است آن‌ها باید اصلاح کنند کار خود را و ایران هم در حدی که مقام معظم رهبری اعلام کرده است که آن‌ها برگردند و تعهدات خودشان را اجرا کنند، ما هم برمیگردیم.
وزیر امور خارجه خاطرنشان کرد: ایران هیچ دستپاچگی ندارد و اروپایی‌ها آمریکایی‌ها هستند که باید عجله داشته باشند، چون الان دولت آقای بایدن وارث یک بدنامی است. این بدنامی در داخل آمریکا از شما امروز وضعیت آمریکا را می‌بینید. سه شنبه قرار است آقای ترامپ در مجلس سنا محاکمه شود برای آن فضاحتی که به راه انداخت.
ظریف ادامه داد: احتمال دارد که در این دعوا به جایی نرسد و این ننگ برای آن‌ها بماند که رئیس جمهور یک کشور علیه کنگره همان کشور یک شورش براه انداخته است و این اندازه‌هایی که می‌کنند. واقعا در داخل آمریکا الان اختلاف بین ایالت‌های قرمز و ایالت‌های آبی اختلاف‌های اساسی است و چند روز پیش شنیدم که در ایالت تگزاس قرار است درباره جدا شدن ایالت تگزاس صحبت بکنند.
وی تصریح کرد: آقای بایدن با چنین فاجعه‌ای در داخل آمریکا مواجه است و با یک فاجعه هم در داخل آمریکا طرف است و آن توجه این است که آقای ترامپ واقع اگر حیثیتی آمریکا در جهان داشت آن حساسیت را نابود کرده است و حالا آقای بایدن اگر می‌خواهد آن میراث را حفظ کند و و سیاست آقای ترامپ را ادامه بدهد، اما نتیجه را خواهد گرفت و فقط فایده آن برای آقای بایدن این است که حیثیتی آمریکا در سطح بین المللی را ادامه دهد.
وزیر امور خارجه گفت: ما جلوی برای بازگشت به برجام نداریم مردم ما چهار سال سختی تحمل کردند و ما باید تلاش کنیم که این سختی کم شود وظیفه ما این است که این کار را بکنیم و مردم ما ۴ سال این را تحمل کردند و حالا دو ماه هم روی آن. بالاخره دیرتر یا زودتر آمریکایی‌ها ناگزیر هستند که به برجام بازگردند انتخاب بهترین ندارم و توافق بهتری نصیب آن‌ها نخواهد شد.
وزیر امور خارجه گفت: این به معنی آن نیست که بازرس‌های آژانس اخراج می‌شوند؛ تعداد آن‌ها کم میشود، میزان بازرسی‌ها کاهش پیدا می‌کند و این آن‌ها هستند که ضرر می‌کنند؛ و از این قضیه ضرری نمی‌کنیم البته این را هم گفتیم امکان بازگشت هست امکان معکوس کردن این روند هست. حالا آن‌ها می‌توانند خودشان را از دست بدهند و این معکوس کردن را به تعویق بیاندازد و هم می‌توانند زودتر عمل کنند. خیلی کار دشواری نیست و من فکر می‌کنم که آن‌ها بالاخره باید تصمیم خودشان را بگیرند. الان آنچه که به نظر می‌رسد این است که دلشان می‌خواهد واقعاً برگردند، ولی هنوز نتوانستند تصمیم خودشان را بگیرند و ما صبر می‌کنیم که تصمیم خود را بگیرند.
رئیس دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: حتماً ایران قبل از اینکه آمریکا به تعهدات خودش برگردد، به تعهدات خودش باز نخواهد گشت. آمریکا باید این را بداند که کشوری که نقض کرده آمریکا بوده و آمریکا باید تعهداتش را اجرا کند. این که بخواهند اقدامات مثبتی بکنند و این اقدامات مثبت را ارائه بدهند، به آن‌ها دقت می‌کنیم، اما همانطور که مقام معظم رهبری فرمودند بازگشت ایران به تعهداتش که طبق ماده ۳۶ برجام انجام شده است، این خواهد بود که مشکلاتی که ما بر اساس آن ماده ۳۶ را اجرا کردیم، آن مشکل برطرف شود.
ظریف گفت: برجام کاملا واضح است یعنی برجام را ما با چشم باز مذاکره کردیم و بدون اعتماد به طرف مقابل و مشخص کردیم که اگر طرف مقابل تعهدات خودش را انجام نداد ما می‌توانیم این اقدامات را انجام دهیم. وقتی که مشکل اجرای تعهد حل شد و وقتی ما راضی شدیم که مشکل اجرای تعهد از طرف آمریکا حل میشود دلیلی ندارد که ما هم ماده ۳۶ را اجرا کنیم.
وزیر امور خارجه ابرازداشت: ما باید نفت بفروشیم و پول نفت به ما بازگردد. باید هر وقت که می‌خواهیم نفت بفروشیم و آمریکا نمی‌تواند برای ما تعیین کند که ما چقدر نفت بفروشیم یا این که چه میزان از پول آن را برای چه کاری خرج کنیم. مرجان کاملا واضح است و ما هیچ محدودیتی در فروش نفت نداریم. هیچ محدودیتی در بازگرداندن پول نفت نداریم. آمریکا یک سری تعهداتی دارد که دیوان بین‌المللی دادگستری حتی اگر برجامی هم نبود، متعهدش کرده که این کار را انجام دهد.
ظریف در خصوص موضع مکرون برای گنجاندن عربستان در مذاکرات گفت: ما اصلاً مذاکره‌ای نداریم که سعودی‌ها در آن باشند یا نباشند. ما برجامی داریم که مذاکره شده و کاملا مشخص است. همه ما کلمه به کلمه برجام را مذاکره کردیم توافق کردیم بعضی‌ها را آن‌ها دوست نداشتم و بعضی‌ها را ما دوست نداشتیم و بالاخره توافق است. حتماً آقای مکرون و قبل از ایشان رئیس جمهور سابق فرانسه، ممکن است چیز‌هایی را ایشان دوست نداشتند آقای فابیوس که رسماً همان موقع اعلام کرد که من این توافق را دوست ندارم. کسی آن‌ها را ناگزیر نکرده بود که به توافق بپیوندند، اما به آن پیوستند و آن را به شورای امنیت بردند. ما که عضو شورای امنیت نبودیم و خودتان را به شورای امنیت بردید و در آنجا دست خود را بالا بردید و به آن رای دادید.
وی با بیان اینکه این توافق بر سر جای خودش است و ما نمی‌خواهیم روی چیزی مذاکره کنیم که عربستان سعودی هم وارد مذاکره شود، تصریح کرد: ما در بحث منطقه می‌خواهیم با عربستان سعودی مذاکره کنیم شما جایی ندارید. در بحث منطقه کشور‌های منطقه باید مذاکره کنند قطعنامه ۵۹۸ شورای امنیت که متعلق به سال ۶۶ است مشخص کرده است و در بند ۸ آن بر اساس پیشنهاد ایران وارد قطعنامه شده است. دبیرکل ملل متحد با ۸ کشور منطقه یعنی ایران، عراق، عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین، عمان، کویت و قطر بنشیند و در مورد امنیت صحبت کنند. هیچ جای آن درج نشده است که با فرانسه بنشیند و صحبت کند هیچ جای آن نگفته که با آمریکا صحبت کند. کسی که قرار است صحبت کنند ۸ کشور منطقه هستند و نه حتی شورای همکاری و دو کشور دیگر.
رئیس دستگاه دیپلماسی تاکید کرد: آقایان برای خودشان چیزی را ابداع نکنند. ما یک برجام داریم که مذاکره شده و نیازی هم به مذاکره مجدد ندارد. یک فصلنامه ۵۹۸ هم داریم که متاسفانه بنده ۸ آن اجرا نشده و آقای دبیرکل هر وقت بخواهد این هشت کشور منطقه هستند. حالا چرا این چه هشت کشور دور هم نشستند؟ به خاطر اینکه سعودی‌ها همیشه امید داشتند که جنگ‌های خود را از طریق دیگران انجام دهند. یک روز میخواستن این جنگ را از طریق صدام حسین انجام دهند و ۷۵ میلیارد دلار برای صدام حسین سلاح خریدند؛ و هشت سال بعد دیدم که همین سلاح‌ها را علیه خودشان به کار برد. بعد این پول‌ها را ریختند به جیب آقای ترامپ آقای ترامپ رفت. این‌ها امیدوار بودند که ما خبر داریم از اجلاس سران شورای همکاری که وقتی که امیر مرحوم سابق کویت پیشنهادی را ارائه داد و ایران هم پذیرفت، سران امروز شورای همکاری گفتند صبر کنیم که آقای ترامپ ایران را سر عقل بیاورد و دیدیم که آقای ترامپ رفت و ایران قدرتمندتر از گذشته حضور پیدا کرد.
وزیر امور خارجه ایران اضافه کرد: آن‌ها حالا به سراغ رژیم صهیونیستی رفتند؛ ولی و بدانند که نتانیاهو از ترامپ و صدام بدتر است. اگر ترامپ و صدام به شما وفا نکردند، نتانیاهو که به احترام هم وفا نکرد و شما دیدید که روزی که آقای باید نبرد نتانیاهو و عکس ترامپ را از صفحه توییتر خود برداشت و حالا شما به این آدمی که نمی‌تواند امنیت خودش را حفظ کند و ۱۰ پرونده فساد دارد که اگر یک روزی نخست وزیر رژیم صهیونیستی نباشد باید به زندان برود اعتماد کردید که برای شما امنیت بیاورد.
رئیس دستگاه دیپلماسی در خصوص خسارت‌های برجام گفت: خسارت‌های برجام و خروج آمریکا از برجام چند مرحله دارد. مرحله اول این است که آمریکا تعهدات خودش را انجام دهد و این تعهدات را راستی آزمایی می‌کنیم و ما می‌توانیم بلافاصله به برجام برگردیم. بعد درباره اینکه آمریکا از برجام خارج شده چگونه می‌تواند به ۱+۵ بازگردد بحث می‌کنیم.
ظریف تاکید کرد: ما باید مطمئن شویم که دفع هبعد تعهدات انجام میشود. یکی از این راه‌ها این است که خسارت ایران معلوم شود؛ بالاخره مردم ایران خسارت دیدند. یکی از این راه‌ها این است که تضمین شود دوباره این خروج تکرار نشود. این‌ها بحث‌هایی است که ما در آینده درباره آن صحبت کنیم که البته بعید می‌دانم که این آینده، آینده نزدیکی باشد.
وی در خصوص حضور نماینده گوتروش در موضوع یمن در ایران و همزمانی آن با اظهارات بایدن در خصوص عدم پشتیبانی از ائتلاف سعودی در جنگ یمن گفت: من فردا نماینده ویژه سازمان ملل را خواهم دید. البته ایشان خیلی وقت بود که می‌خواستند به ایران بیایند و آمدن ایشان ربطی به موضع‌گیری اخیر آقای بایدن ندارد و ما هم در فروردین ۹۴ که در جنگ یمن گسترش پیدا کرد و شروع شد ایران یک پیشنهاد ۴ ماده‌ای برای خاتمه فوری بحران یمن مطرح کرد.
وزیر امور خارجه ادامه داد: آتش بس فوری، کمک‌های فوری انسان‌دوستانه، گفت‌وگو‌های فراگیری یمنی و تشکیل حکومت فراگیر از همه گروه‌های یمنی. این پیشنهاد ما بود و فکر می‌کنم همین امروز هم اگر قرار باشد راه‌حلی برای یمن وجود داشته باشد همان است.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: یمنی‌ها از همان روز اول آماده پایان دادن به خشونت بودند، ولی دیدیم که از آن استقبال کردند، اما یمنی‌ها حق دارند از خودشان دفاع کنند و هر کسی این حق را دارد دفاع حقی است که در ماده ۵۱ منشور ملل متحد به رسمیت شناخته شده و نمی‌شود روی سر مردان و زنان و کودکان یمنی بمب بریزید رژیم سعودی توقع داشته باشد که آن‌ها پاسخ ندهند.
وزیر خارجه بیان کرد: ان‌شاءالله در توافق ۲۵ ساله که با چین به زودی نهایی خواهد شد فعلا در پیشنهاد هر دو طرف که ایران باید یک بخشی از کمربند راه باشد و این خطوط مواصلاتی باید از ایران عبور کند این‌ها دارد برمی‌گردد. در مورد ارتباطات اعم از خطوط لوله انرژی ایران در منطقه نقش پیدا می‌کند. در قفقاز الان طرحی است که این خطوط مواصلاتی بعد از پایان بحران قره باغ ما این خطوط مواصلاتی که در منطقه داشتیم و متوقف شده بود یکی از این خطوط راه آهن جلفا - نخجوان است و دیگری راه آهنی است که ایران را به روسیه وصل می‌کند.
وزیر امور خارجه بیان کرد: این‌ها الان فراهم شده است. در سفرم به منطقه قفقاز ایران می‌تواند حلقه وصل تمام این خطوط مواصلاتی باشد. به لطف خدا رابطه ما با پنج کشوری که در خطوط ارتباطی نقش دارند خوب است و در این سفر توانستیم کار را پیش ببریم.
وی گفت: نگاه راهبردی ما به منطقه باید فراگیر باشد نه نگاه حذفی. سایرین هم باید نگاه فراگیر داشته باشند. ایران از این منطقه قابل حذف نیست. ایران کشور مهمی است و کسی نمی‌تواند ایران را در معادلات منطقه حذف کند.
رئیس دستگاه دیپلماسی درباره نداشتن رایزن بازرگانی در کشور‌ها گفت: این وظیفه وزارت صمت است و ما وظیفه هماهنگی داریم. معاون اقتصادی به نظر من یکی ازتجربیات موفق ما این بود که این کار را کردیم و الان معاون اقتصادی روی مزایا متمرکز است و دستگاه‌ها نسبت به معاونت اقتصادی ما همراهی می‌کنند و اینگونه اتفاقات یک شبه رخ نمی‌دهد.
وی تاکید کرد: باید ببینید که روی حوزه متمرکز شده اید و روی آن حوزه باید پاسخ بگیرید ما کمتر روی حوزه اقتصادی متمرکز شدیم و در حوزه‌های میدانی بیشتر تمرکز داشتیم و حالا می‌توانیم از آن تمرکزی که روی حوزه میدانی داشته و در آن پیروزی کسب کردیم، تلاش کنیم که آن تمرکز ترجمه شود روی حوزه اقتصادی و نیازمند ایجاد یک توازن بین میدان و اقتصاد است.
وزیر امور خارجه در خصوص آخرین وضعیت قره‌باغ گفت: من همه جا صحبت کردم و برداشتی که کردم این است که نگاه همه رو به جلو است و همه می‌خواهند یک راهی را پیدا کنند که گذشته تکرار نشود و ما امیدواریم که از طریق این کنسرسیوم با مشارکت ۵ و ۶ کشور، بشود زمینه‌هایی را ایجاد کرد که بازگشت به گذشته دیگر ممکن نباشد انشالله در زمینه تلاش خواهیم کرد که به نفع همه است.
رئیس دستگاه دیپلماسی در خصوص آخرین وضعیت آستانه خاطرنشان کرد: مذاکرات قانون اساسی در ژنو جریان داشت متاسفانه توفیق زیادی حاصل نشد و ما به دنبال برگزاری یک جلسه آستانه هستیم که احتمالاً به دلیل مشکلات کرونایی نمی‌توانیم آن را در آستانه برگزار کنیم و به صورت صوتی در حد نمایندگان ویژه سه کشور برگزار خواهد شد