حاشیه‌های یک مأموریت تاریخی/ قالیباف با چه پیامی راهی مسکو شد؟
- عصر امروز محمدباقر قالیباف در حالی به دعوت همتای روس خود عازم مسکو شد که از چند روز قبل برخی جریان‌ها در فضای ناسفید مجازی از جمله توئیتر در حال تخطئه و بعضاً طرح پرسش‌های ریز و درشت بودند؛ از اینکه مرجع دعوت‌کننده این سفر کجا بوده تا اینکه چرا دیپلمات‌های باسابقه همچون علی‌اکبر ولایتی و سید کمال خرازی این مأموریت را انجام ندادند.
ساعاتی قبل در حالی هواپیمایی حامل رئیس قوه مقننه تهران را به مقصد مسکو ترک کرد که قالیباف در سخنان کوتاهی در سالن تشریفات فرودگاه مهرآباد به خیلی از سؤالات پاسخ داد؛ از جمله اینکه مرجع دعوت کننده سفر او به روسیه، آقای ویچسلاو والودین رئیس دومای دولتی فدراسیون روسیه بوده و این سفر به دعوت رسمی او انجام می‌شود.
او همچنین به چرایی انتخاب روسیه به عنوان اولین مقصد سفر خارجی خود در قامت رئیس مجلس شورای اسلامی نیز اشاره کرده و گفت: مقام معظم رهبری همواره به روابط راهبردی با کشور روسیه تاکید داشتند و این تاکید مستمر باعث شد اولین سفر ما به روسیه با دعوتی که صورت گرفته انجام شود.
اما آنچه باعث پرداختن غیرمعمول رسانه‌ها به این سفر شده نه اصل آن بلکه رساندن پیام راهبردی رهبر حکیم انقلاب به پوتین از سوی قالیباف است و آنچه که بیش از همه خبرساز شده، این است که پوتین به دلیل رعایت پروتکل‌ها برای جلوگیری از انتقال کرونا، قالیباف را به حضور نپذیرفته و خواستار انجام آزمایش هم در مبدأ و هم در مقصد شده است. اما از سوی ایران به عنوان کشور فرستنده مورد قبول واقع نشده است!
مجتبی توانگر نماینده مردم تهران در رشته پیامی در حساب توئیتری خود آنچه درباره سفر قالیباف به روسیه را گفته بوداصلاح کرد و نوشت بنده در خصوص نهایی شدن دیدار دکتر قالیباف با ولادیمیر پوتین اطلاع رسانی کردم، دقیق و تایید شده نبود. البته دیدار با رئیس جمهور روسیه در دستور کار و در حال برنامه‌ریزی بوده است، اما دیدار با پوتین در روسیه پروتکل‌های ویژه‌ای دارد که دکتر قالیباف پروتکل‌های بهداشتی دیدار با پوتین را نپذیرفته است و به همین جهت پیام مهمی که رئیس مجلس در این سفر حامل آن هستند در دیدار با نمایندۀ معرفی شده توسط پوتین طرح خواهد شد.
در حالی احتمال دیدار نکردن قالیباف و پوتین از سوی برخی‌ها به باد انتقاد گرفته شده است که غلامعلی حداد‌عادل و علی لاریجانی رؤسای پیشین مجلس شورای اسلامی در سال‌های ۸۴ و ۹۸ در قامت رئیس مجلس به روسیه سفر کرده بودند، اما در این سفر‌ها ملاقاتی با پوتین نداشتند و صرفاً با رئیس دوما در روسیه دیدار کردند.
سید یاسر جبرائیلی رئیس مرکز ارزیابی و نظارت راهبردی اجرای سیاست‌های کلی نظام در این باره در توئیتی نوشت: «این جنجال بر سر ملاقات آقایان قالیباف و پوتین، بحث بیجایی است که البته مقصرش فقط خناسان و حاشیه‌سازان نیستند. آقایان حداد عادل و لاریجانی به عنوان رئیس مجلس در سال‌های ۸۴ و ۹۸ به مسکو سفر کرده و با رئیس‌جمهور روسیه هم ملاقات نکرده‌اند. سطح ملاقات رئیس مجلس، رئیس دوما بوده است.»
برای پاسخ به این سؤال نیز که چرا علی‌اکبر ولایتی و سید کمال خرازی به عنوان دیپلمات‌های با سابقه برای این امر انتخاب نشده‌اند می‌توان به رشته پیام‌های توئیتری مهدی محمدی مشاور رئیس مجلس شورای اسلامی در امور راهبردی مراجعه کرد.
محمدی در این رشته توئیت نوشت:«آقای قالیباف در سفر به روسیه حامل پیام مهم، تاریخی و دوران‌ساز رهبر انقلاب برای رئیس جمهور روسیه است. این نخستین بار در تاریخ روابط دوجانبه است که رهبر معظم انقلاب، متنی مکتوب و رسمی حاوی نکات راهبردی تقریباً بی‌سابقه برای آقای پوتین ارسال می‌کنند.»
وی در بخشی دیگری از این توئیت افزود: «سفر روسیه با هدف گفت وگویی راهبردی درباره مسائلی فوق‌العاده مهم و پیچیده توسط فردی انجام می‌شود که امین و فرستاده خاص رهبر انقلاب است. این سفر با تعاملاتی دیگر با چین و اروپا تکمیل خواهد شد و ان‌شاءالله خیر و عزت کشور را در پی خواهد داشت.»
مشاور رئیس مجلس تاکید کرده است: طبیعی است کسانی که با همه توان پیگیری کردند تا این سفر منتفی شود، یا پیامی داده نشود، یا پیام را فردی به جز آقای قالیباف منتقل کند و اکنون هم مانده‌اند که ماجرا چیست و چرا هر چه زدند به در بسته خوردند، عصبی و پریشان باشند. اما این حاشیه‌ها به این ماموریت تاریخی لطمه‌ای نمی‌زند. محمدباقر قالیباف آنگونه که من در این یک سال گذشته شناخته‌ام سرباز فداکار رهبر انقلاب است و وقتی پای ماموریت در میان باشد، به ظواهری که دیگران آن را همه چیز خود می‌دانند بی‌اعتناست.
محمدی یه کاربر دیگری درباره ماهیت نامه مکتوب رهبر انقلاب با بیان اینکه نامه مکتوب رسمی که دارای امضا باشد اولین بار است که برای پوتین ارسال می‌شود. پیام‌های قبلی هم همه مهم بوده، ولی این وضعیت را نداشته و اضافه کرد: آن پیام‌ها در واقع شفاهی بوده و سند رسمی محسوب نمیشده. وقتی یک نامه امضا می‌شود سند رسمی است. فرقش این است.
به گفته مشاور امور راهبردی قالیباف، رئیس مجلس توسط رییس دومای روسیه دعوت شدند و حامل پیام هم هستند. وی در پاسخ به کاربر دیگری تاکید کرد: ملاقات حضوری آنقدر‌ها هم چیز مهمی نیست. مهم انتقال پیام در زمان خودش و به مناسب‌ترین شیوه است.
به نظر می‌رسد دلیل اظهارنظرها و حاشیه‌سازی‌ها در خصوص این سفر، تنها به میسر نشدن دیدار پوتین با قالیباف نیست و غرض از این اظهارات انتخاب قالیباف به عنوان نماینده ویژه رهبر انقلاب در رساندن پیام مهم، تاریخی و دوران‌ساز به رئیس جمهور روسیه باشد.
حسین امیرعبداللهیان دستیار ویژه رئیس مجلس شورای اسلامی در امور بین‌الملل که پیشتر ردای معاون محمدجواد ظریف را به تن داشت، نیز درباره سفر قالیباف به روسیه گفته است: روابط تهران و مسکو ممتاز و راهبردی است. سفر رئیس قوه مقننه به‌رغم شرایط خاص محدودیت‌های کرونایی، با در نظر داشتن تحولات مهم منطقه و بین‌المللی به روسیه انجام می‌شود.
به گفته دستیار ویژه رئیس مجلس و مدیرکل بین‌الملل مجلس، برنامه‌های مهمی در مدت اقامت قالیباف در مسکو تنظیم شده است که دیدار و رایزنی با روسای مجالس دوما و سنای و برخی از مقامات عالیرتبه دولتی روسیه از آن جمله است. بی تردید رعایت اصول عزت، حکمت و مصلحت در سیاست خارجی مورد توجه جدی است و برنامه‌های سفر با رعایت این ملاحظه مهم و البته درک محدودیت‌های کرونایی تنظیم شده است. پارلمان و دولت مسکو با رویی گشاده و نگاه بلند مدت به مناسبات دو کشور نسبت به تنظیم برنامه‌های سفر عمل کرده‌اند. توسعه همه جانبه همکاری‌ها و‌تسهیل روابط تجاری، اقتصادی، صنعتی، فرهنگی و... از اهداف سفر است.
به هر روی به نظر می‌رسد دلیل اظهارنظرها و حاشیه‌سازی‌ها در خصوص این سفر، صرفاً به میسر نشدن دیدار پوتین با قالیباف نیست و غرض از این اظهارات انتخاب قالیباف به عنوان نماینده ویژه رهبر انقلاب در رساندن پیام مهم، تاریخی و دوران‌ساز به رئیس جمهور روسیه است.