اهمیت و پیشینه هنر خوشنویسی در حرم مطهر رضوی/لزوم معرفی شاهکار‌های هنری آستان قدس رضوی
- مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در طول سه دهه فعالیت خود با مشارکت هنرمندان و استادان رشته‌های مختلف هنری گام‌های بزرگی در راستای گسترش و اشاعه معارف دینی و سیره «اهل بیت (ع)» به‌ویژه «امام رضا (ع)» برداشته است. در این مجال با تنی چند از هنرمندان مشهدی پرداختیم که در ادامه می‌خوانید:
***از ترویج تا تحول در هنر
حسین صالحی، هنرمند برجسته رشته خوشنویسی در گفت‌وگو با با تأکید بر اینکه مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، یکی از موفق‌ترین‌های مراکز در این رشته بوده است، بیان می‌کند: در راستای ترویج هنر خوشنویسی کلاس‌های آموزشی ارزشمندی از جمله کارگاه «نقد خوشنویسی» استاد امیرخانی زیر نظر این مجموعه برگزار شده است.
وی در همین راستا ابراز کرد: همچنین این مؤسسه به هنر‌های اصیل ایرانی- اسلامی از جمله تذهیب پرداخته است، به طور نمونه از تشکیل «کارگاه احیای تذهیب و تشعیر» می‌توان به عنوان مهم‌ترین اقدام نام برد که در حوزه تاریخ هنر سنتی معاصر ایران منحصربه‌فرد بود و موجب تغییر و تحول در هنر‌های تذهیب و نگارگری در کشور شد و نتایج آن در آثار دوسالانه‌های تذهیب‌های قرآنی مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی قابل مشاهده است.
صالحی اظهار کرد: این امر در حوزه خوشنویسی هم جلوه خود را داشت چنان که در سال‌های اخیر استفاده از مواد و تکنیک‌های اصیل و قدیمی مانند کاغذ‌های دست‌ساز طبق رویکرد بین‌المللی در کشور‌های اسلامی رایج شد. در این بین، مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی، پرچم‌دار این رویکرد جدید در رشته خوشنویسی در ایران بود.
این مدرس برجسته تصریح کرد: بدین ترتیب این مؤسسه هم نگاه کمی و هم کیفی در حوزه خوشنویسی داشت و از یک طرف توانست تعداد کلاس‌های آموزشی و هنرجویان این رشته را افزایش و از طرف دیگر، الگو‌های اولیه کار هنرمندان را تغییر داد و در تحولات هنر خوشنویسی پیش قدم بود.
وی با تأکید بر اهمیت و پیشینه هنر خوشنویسی در حرم مطهر رضوی بیان کرد: خو‌شنویسان بنام بسیاری به دعوت مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در برنامه‌های هنری مختلف این آستان مقدس در مشهد حضور بهم رساندند تا جایی که امروزه وقتی نام این مؤسسه در کشور عنوان می‌شود، هنر خوشنویسی به ذهن متبادر شده، چون کار‌های بسیار فاخری در این رشته انجام شده است.
***بهره‌گیری از ظرفیت‌های مختلف هنری
در ادامه محسن توسلی، هنرمند برجسته رشته نقاشی‌خط در گفت‌وگو با گفت: وقتی مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی توانسته تمام حوزه‌های هنری را رصد کند و با هنرمندان مختلف، چه در سطح مشهد و چه کشوری و حتی گاه هنرمندان خارج از کشور تعامل برقرار کند، شاهد اتفاقات خوب و خبرسازی بودیم.
او می‌افزاید: این مؤسسه دارای بانک اطلاعات هنری از رشته‌های گوناگون است و می‌تواند از توانمندی‌ها و تجربه‌های هنرمندان برجسته به‌ویژه هنرمندان بومی منطقه، به بهترین شکل در برگزاری برنامه‌های خود استفاده کند. بی‌شک این امر بر اعتبار فعالیت‌های بخش‌های زیرمجموعه این مؤسسه همچون مکتب هنر رضوان و نگارخانه رضوان می‌افزاید. به طور نمونه توانست در حوزه خوشنویسی در رشته‌های ثلث و نسخ، تحولات ارزشمندی را رقم بزند.
توسلی می‌گوید: به همت این مؤسسه، مجتمع فرهنگی هنری امام خمینی (ره) در خواجه‌ربیع مشهد میزبان برنامه‌های بسیار خوب هنری، از اجرای تئاتر تا برگزاری مسابقات و کلاس‌های متنوع هنری بوده است. امیدوارم دوباره از ظرفیت این مجتمع برای خدمت به اقشار آسیب‌پذیر و کم‌برخوردار و حمایت از استعداد‌های هنری دانش‌آموزان منطقه استفاده شود.
این مدرس برجسته از پروژه نشر مجموعه کتاب‌های «شاهکار‌های هنری در آستان قدس رضوی» به عنوان یک اقدام اثرگذار در اعتلای هنر در سطح ملی و بین‌المللی نام برده و ادامه می‌دهد: بی‌شک چاپ چنین آثار با کیفیتی همچنان باید ادامه یابد و نفایس موجود در حرم مطهر رضوی بیشتر معرفی شود.
او با اشاره به اجرای برنامه هنری- مذهبی همچون خلق اثر نقاشی‌خط در حرم مطهر رضوی و استقبال زائران داخلی و خارجی از آن‌ها تصریح می‌کند: می‌توان با نظر کارشناسان آستان قدس رضوی، مکان‌هایی از اماکن متبرکه به‌ویژه موزه‌ها را به برپایی چنین برنامه‌هایی اختصاص داد تا به حریم خصوصی زائران هم تجاوز نشود.
***معرفی شاهکار‌های هنری آستان قدس
سیدعلی حسینیان نسب، هنرمند برجسته رشته عکاسی در گفت‌وگو با گفت: عموم مردم در هر گوشه دنیا می‌توانند با آثار عکاسی به آسانی ارتباط برقرار کنند، بنابر این می‌توان از این هنر برای معرفی فرهنگ و سیره رضوی بهترین بهره را برد.
وی با اشاره به برگزاری جشنواره‌های مختلف هنری همچون جشنواره ملی عکس «خانه دوست» توسط مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی افزود: امیدوارم با حمایت بیشتر مؤسسه از برگزاری جشنواره‌های هنری در راستای اعتلا و بازتاب فرهنگ و سیره رضوی، سطح کیفی این جشنواره‌ها در هر دوره ارتقا یابد و دامنه فعالیتشان گسترده‌تر شود تا جایی که شاهد برگزاری آن‌ها در سطح بین‌المللی باشیم.
حسینیان نسب با تأکید بر جایگاه هنر عکاسی در معرفی معماری حرم مطهر رضوی به جهانیان بیان می‌کند: مجموعه کتاب‌های ارزشمندی که در قالب «شاهکار‌های هنری در آستان قدس رضوی» در ادوار گذشته منتشر شده است، دربردارنده عکس‌های فاخری از این آستان مقدس از جمله کتیبه‌های مسجد گوهرشاد، صحن‌های انقلاب و آزادی است.
***توجه ویژه به شعر آیینی
محمد نیک، شاعر پیشکسوت آیینی درباره فعالیت‌های انجمن ادبی رضوی مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی در گفت‌وگو با گفت: این انجمن از ابتدای تأسیس با محوریت شعر آیینی به ویژه شعر رضوی فعالیت کرده است و آن را یکی از موفق‌ترین انجمن‌ها در سه دهه گذشته پس از پیروزی انقلاب اسلامی می‌توان دانست چراکه جلسات آن به‌طور مداوم و منظم در جوار مضجع شریف حضرت رضا (ع) در اتاق ۱۵۴ صحن جمهوری اسلامی برگزار شده است.
وی با یادی از شاعران برجسته انجمن ادبی رضوی همچون زنده‌یاد استاد کمال و استاد صاحب‌کار می‌افزاید: تمامی شاعران مطرح شعر آیینی استان و مشهد، از اعضای انجمن ادبی رضوی بودند و یا از جلسات آن بهره بردند. بدین ترتیب توجه به شعر آیینی و پرورش استعداد‌های جوان شعری، از مهم‌ترین دستاورد‌های این انجمن خوش‌نام کشور بوده است.
نیک درباره نشر کتاب‌های ادبی زیر نظر مؤسسه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی نیز بیان می‌کند: گردآوری شعر‌های برگزیده اعضای انجمن ادبی رضوی و چاپ آن‌ها در قالب کتاب، اقدام خوبی است و مداحان می‌توانند از این مجموعه شعر‌های رضوی استفاده کنند. امیدوارم این اقدام در قالب نشر یک هفته‌نامه یا ماهنامه از فعالیت‌های مختلف هنری مؤسسه از جمله شعر ادامه یابد. بی‌شک این امر موجب تشویق هنرمندان جوان می‌شود.