خداحافظی میوه‌فروشی‌ها با «موز»
- روزنامه خراسان نوشت: این روز‌ها دوباره افزایش قیمت موز آن هم تا ۶۰ هزار تومان حسابی خبرساز شده و واکنش‌های زیادی را به همراه داشته است. با نگاهی به واکنش‌ها می‌بینیم که برخی سبقت قیمت موز از یارانه افراد را دستمایه شوخی‌های شان کرده اند و برخی هم با اشاره به تولید موز در جنوب کشور از اهمیت ندادن به تولیدات داخلی و کمک نکردن به تقویت آن نوشته اند. با این حال امروز قصد داریم از قیمت جهانی موز، دلایل گرانی آن و میزان تولیدش در داخل برای تان بنویسیم.
قیمت جهانی و میزان واردات موز
قیمت موز در کشورمان جهش بی‌سابقه‌ای داشته؛ به‌طوری‌که مردم دیگر توان خرید این میوه را ندارند. این میوه اوایل امسال کیلویی ۱۳ هزار تومان بود که در اواسط سال به ۴۰ هزار تومان رسید که با اعتراض بسیاری از مردم همراه بود و برخلاف قول مسئولان برای بررسی قیمت، این میوه اکنون در میوه‌فروشی‌ها بین ۴۵ تا ۶۵ هزار تومان به فروش می‌رسد. این درحالی است که بر اساس آمار‌های گمرک ایران هر کیلو موز با قیمتی کمتر از ۷۰ سنت وارد ایران می‌شود. حال با در نظر گرفتن نرخ دلار در بازار که اکنون حدود ۲۳ هزار تومان است، قیمت هر کیلو موز وارداتی نزدیک به ۱۶ هزار تومان برای واردکننده تمام می‌شود که در نهایت با اضافه کردن هزینه حمل و سود برای وارد کننده باید هر کیلو حدود ۲۲ تا ۲۴ هزار تومان به دست مصرف‌کننده نهایی برسد. همچنین بررسی آمار‌ها نشان می‌دهد، در ۹ ماه امسال نزدیک به ۳۰۹ هزار تن موز به ارزش ۲۱۰ میلیون دلار وارد کشور شده که این میزان نسبت به مدت مشابه سال‌های ۹۸ و ۹۷ به لحاظ وزنی تغییری نداشته است.
دلیل گرانی موز چیست؟
فروشندگان دلیل گرانی موز را کمبود عرضه اعلام می‌کنند و می‌گویند جنس کم است و قیمت را بالا می‌برند. از طرفی هزینه کارگر در میدان میوه و تره‌بار را هم خریدار باید بپردازد که باعث افزایش قیمت تمام شده جنس می‌شود. با این حال مصطفی دارایی نژاد رئیس اتحادیه بار فروشان در تشریح دلایل رشد جهشی قیمت موز در بازار با بیان این که از سه ماه پیش ثبت سفارش موز متوقف شده است و به هیچ عنوان سفارش نمی‌شود، اظهار کرد: «هم اکنون موز‌های موجود در بازار مربوط به سفارش قبل بوده است. همان زمان به مقامات و دست اندرکاران مربوط اعلام کردیم اگر ثبت سفارش انجام نشود قیمت موز به ۵۰ هزار تومان می‌رسد، اما گوش شنوایی نبود.»
رئیس اتحادیه بار فروشان تهران در ادامه تصریح کرد: «کاهش قیمت موز با این شرایط اصلا امکان پذیر نیست.» دارایی نژاد همچنین به نقش دلال‌ها در افزایش قیمت موز اشاره و تصریح کرد: «تعدادی از وارد کنندگان موز که ثبت سفارش برای شان کیلویی هفت تومان تمام می‌شد هر کانتینر را بدون این که موزی وارد کنند ۱۵۰ هزار تومان به دلال‌ها فروختند.» وی با بیان این که موز‌های اکوادور و فیلیپین از مرز بازرگان و موز هند هم از بنادر جنوبی وارد می‌شود، اضافه کرد: «یک ماه پیش یک کشتی سه هزار تنی موز وارد شد که الان همان هم تمام شده است.»
رئیس اتحادیه بار فروشان قیمت موز را تنظیم کننده قیمت سایر اقلام دانست و گفت: «افزایش قیمت موز، افزایش قیمت همه میوه‌ها را به دنبال دارد.» دارایی نژاد تعداد شرکت‌های وارد کننده این میوه را ۲۰ شرکت خصوصی اعلام کرد و افزود: «ما به وزارت صمت پیشنهاد کردیم برای ایجاد رقابت، اجازه واردات این میوه را به همه بدهد، اما با این پیشنهاد مخالفت شد. هم اکنون وزارت صمت مجوز واردات موز را نمی‌دهد این یعنی واردات موز ممنوع است.»
البته پیش از این وزارت صمت اعلام کرده بود در صورتی اجازه واردات سیب را می‌دهد که وارد کننده اقدام به صادرات سیب کرده باشد. این شرط به نظر برخی از کارشناسان عجیب و غیر منطقی بود، چون این دو حوزه یعنی حوزه واردات و صادرات کاملا با یکدیگر متفاوت هستند و اگر قرار به خرید و فروش مجوز از طریق صادر کننده سیب باشد، این اتفاق باعث ایجاد رانت و البته بالا رفتن هزینه تمام شده موز می‌شود.
میزان تولید و مصرف موز در کشور
شاید بسیاری هنوز ندانند، اما در مناطق جنوبی کشورمان میوه‌های گرمسیری مانند موز و آناناس تولید می‌شود و چند سالی است که بخشی از نیاز کشور به موز و آناناس از طریق محصولات تولید داخل تامین می‌شود. بررسی‌ها نشان می‌دهد در کشور ما سالانه حدود ۶۰۰ هزار تن موز مصرف می‌شود که بخشی از آن در داخل تولید و بخش عمده‌ای از آن هم از طریق واردات تامین می‌شود. مدیر کل دفتر امور میوه‌های گرمسیری و نیمه گرمسیری در باره میزان تولید موز در داخل کشور گفته است: «سالانه حدود ۱۵۰ هزار تن موز در مزارع جنوبی کشور تولید می‌شود.» این در حالی است که گفته می‌شود اگر از کشاورزان داخلی حمایت شود این میزان می‌تواند به بیش از این‌ها افزایش پیدا کند. قیمت موز ایرانی هم اکنون در بازار با توجه به گران شدن موز وارداتی به ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان رسیده است. هر چند گفته می‌شود قد موز‌های داخلی کوتاه‌تر از موز‌های وارداتی است، اما طعم آن به مراتب بهتر از آن هاست.
واکنش کاربران به گرانی موز
گرانی موز دستمایه طنز کاربران شبکه‌های اجتماعی هم شد.
* کاربری نوشت: «موز شده کیلویی ۵۵ هزار تومن؛ می‌خواین به جای یارانه به هر کدومتون یک کیلو موز بدن؟!»
*کاربری هم نوشت: «کاش به جای یارانه ماهی یک کیلو موز بدن بهمون!»
* کاربر دیگری با اشاره به صدمه واردات به تولید داخل نوشت: «اول این که موز تولید داخل توی زاهدان ۲۰ هزار تومنه اگه وارد کننده‌ها دست از سر واردات بردارن می‌شه همین میزان تولید رو توی کشور داشت.»
* کاربری به طنز نوشت: «اگه این ماه هر شب برم خواستگاری و یه موز بردارم حداقل از یارانه‌ای که می‌گیرم بیشتر گیرم میاد.»
* کاربر دیگری نیز در این باره نوشت: «البته اگر سلاطین واردات موز اجازه بدهند دو، سه محصول کلیدی مثل موز و انبه در سیستان و بلوچستان کشت می‌شود.»
* کاربری هم نوشت: «تولید موز داخل کشور، حدود یک‌سوم میزان وارداتشه. برای این میزان واردات، بیش از ۳۲۰ میلیون دلار ارز خارج می‌شه! واقعاً اگر به لحاظ اصول کشاورزی این امکان وجود داره که تولید داخل رو افزایش بدیم، الان بهترین زمانه برای حمایت و اقدام.»