ما ایرانی‌ها پر مصرفیم؟
- روزنامه خراسان نوشت: به نظر می‌رسد زمزمه‌هایی از گران کردن انرژی مطرح شده که به تازگی باز صحبت‌هایی با این مضمون که مصرف برق و گاز به دلیل ارزان بودن در کشور ما بیشتر از چین و دیگر کشورهاست یا این که انرژی ارزان در کشورمان باعث شده میزان مصرف در کشور ما نسبت به کشور‌های دیگر بسیار بالا باشد.
به تازگی هم محمد مجابی، رئیس کمیته محیط زیست مجمع تشخیص مصلحت نظام گفته است: «مصرف گاز طبیعی در ایران تقریبا برابر با کشور چین است همچنین ما سه برابر کل جمعیت کشور هند گاز مصرف می‌کنیم.»
هرچند که ما هم قبول داریم که انرژی در کشور ما ارزان است و همین ارزان بودن باعث استفاده نامتعارف و اسراف می‌شود، اما به نظر می‌رسد باید در هر گونه مقایسه‌ای مواردی، چون سبک زندگی، کیفیت لوازم مصرفی، ماشین آلات و ... را در نظر گرفت.
با این حال نگاهی به آمار‌های جهانی نشان می‌دهد که کشور ما آن چنان هم در مصرف انرژی پیشگام نیست و دلیل این که گاز بیشتری نسبت به دیگر کشور‌ها مصرف می‌کند این است که کشور‌های دیگر به دلیل نداشتن گاز طبیعی از انرژی‌های جایگزین دیگری استفاده می‌کنند. امروز می‌خواهیم به این پرسش که چرا در مصرف برخی از انرژی‌ها پیشگام هستیم پاسخ دهیم و البته به این موضوع هم پرداخته ایم که آیا مصرف بالای برق و گاز در کشور ما تقصیر مردم است؟
چرا کشور‌های دیگر گاز کمتری استفاده می‌کنند
منابع انرژی تنوع زیادی دارند از انرژی‌های فسیلی مانند نفت، گاز و زغال سنگ گرفته تا انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی، آبی و ... به این انرژی‌ها انرژی هسته‌ای را هم اضافه کنید. خب حالا که درباره انرژی‌ها و تنوع آن‌ها آگاهی پیدا کردیم بهتر می‌شود به این پرسش که چرا کشور‌های دیگر گاز کمتری استفاده می‌کنند، پاسخ داد البته در بخش‌های بعدی به سراغ آمار و ارقام هم خواهیم رفت، اما در این مطلب می‌خواهیم به شما یادآوری کنیم که کشور‌های مختلف از انرژی‌های مختلف مانند نفت، گاز، زغال سنگ، انرژی هسته‌ای و انرژی‌های تجدیدپذیر مانند انرژی خورشیدی، بادی، آبی و ... استفاده می‌کنند.
به دلیل این که ما در کشوری زندگی می‌کنیم که منبع عظیمی از نفت و گاز را دارد مدیران کمتر به سراغ انرژی‌های تجدید پذیر رفته اند و هنوز هم نتوانسته ایم از ظرفیت عظیم انرژی اتمی برای تولید برق در کشورمان استفاده کنیم پس به ناچار به سراغ گاز و نفت رفته ایم این در حالی است که دیگر کشور‌ها از انرژی‌های مختلف برای تامین برق و گرمایش استفاده می‌کنند و دولت‌ها به دلیل مقرون به صرفه بودن سرمایه گذاری در این بخش اهمیت بیشتری به آن داده اند.
مقایسه کشور‌های مختلف در مصرف انرژی
برای این که تنوع انرژی در کشور‌های مختلف را برای تان روشن‌تر کنیم شما را به دیدن نمودار توزیع منابع انرژی در چند کشور دعوت می‌کنیم.
آمریکا - رتبه اول مصرف انرژی در جهان
از نظر مصرف انرژی ایالات متحده در جهان رتبه اول را دارد. نفت، گاز و زغال سنگ به عنوان سه منبع اصلی انرژی فسیلی هنوز ۸۰ درصد از کل انرژی مصرفی را در این کشور تشکیل می‌دهد. این منابع انرژی یا به صورت مستقیم یا ابتدا به برق تبدیل شده و سپس به مصرف می‌رسند. همان طور که در نمودار می‌بینید انرژی‌های تجدید پذیر و هسته‌ای هم در مجموع حدود ۲۰ درصد از تامین انرژی را به عهده دارند.
چین - استفاده حداکثری از زغال سنگ
چین بیشترین انرژی مورد نیاز خود را از سوختن زغال سنگ تامین می‌کند که این میزان حدود ۶۰ درصد از کل انرژی مورد نیاز این کشور است. چین فقط ۷.۵ درصد از گاز طبیعی برای تامین انرژی کشورش استفاده می‌کند که در مقایسه مصرف گاز ایران با چین باید این نکته مد نظر قرار گیرد. انرژی‌های هسته‌ای و تجدید پذیر هم در مجموع ۱۵ درصد از انرژی این کشور را تامین می‌کنند.
آلمان - رتبه اول مصرف انرژی در اروپا
آلمان به عنوان صنعتی‌ترین کشور اروپایی رتبه یک مصرف انرژی در این قاره و رتبه هفتم را در دنیا در سال ۲۰۱۹ داشته است. در این کشور هم زغال سنگ اصلی‌ترین منبع تامین انرژی به حساب می‌آید و گاز طبیعی و نفت در رتبه‌های بعدی قرار دارند. آلمان از حدود ۲۱ درصد از انرژی مورد نیاز کشورش را از طریق انرژی‌های تجدید پذیر و انرژی هسته‌ای تامین می‌کند.
ترکیه - سرمایه گذاری در انرژی‌های تجدید پذیر
برای این که از کشور‌های اطراف هم نمونه‌ای داشته باشیم نمودار توزیع منابع انرژی مصرفی ترکیه را هم در این فهرست قرار دادیم. ترکیه هم بیش از ۸۵ درصد از انرژی مورد نیاز خود را از سوخت‌های فسیلی تامین می‌کند، اما در سال‌های اخیر به دنبال افزایش سهم انرژی تجدیدپذیر همانند خورشیدی، بادی و سوخت‌های زیستی بوده تا جایی که در سال ۲۰۱۸ پیشرفت چشمگیر ۳۲ درصدی داشته که بسیار قابل توجه است.
ایران - وابسته به نفت و گاز
بر خلاف دیگر کشور‌ها که به جز نفت و گاز از دیگر منابع انرژی هم برای تولید انرژی و برق استفاده می‌کردند سهم ایران از انرژی‌های تجدید پذیر بسیار اندک بوده و طبق گفته سخنگوی شرکت برق این میزان کمتر از یک درصد است که رقم بسیار ناچیزی به حساب می‌آید. در کشور ما برای تولید برق ۷۲ درصد گاز مصرف می‌شود و ۱۸ درصد محصولات نفتی مانند گازوئیل و مازوت. ۵ درصد انرژی آبی، ۱.۲ درصد انرژی هسته‌ای و کمتر از یک درصد انرژی‌های خورشیدی و بادی که نشان می‌دهد الگوی مصرف انرژی در کشور ما تفاوت‌هایی با کشور‌های دیگر دارد که در مقایسه میزان مصرف باید مد نظر قرار گیرد.
مقایسه مصرف خانگی گاز در کشور‌های مختلف
در گزارش آژانس بین المللی انرژی که میزان سرانه کل مصرف نهایی به تفکیک بخش‌ها برای کشور‌های مختلف را ارائه کرده، می‌بینیم که در بخش خانگی کشور ما حدود ۲.۷ برابر بیشتر از متوسط جهانی مصرف می‌کند. البته در کشور‌های اروپایی معمولا گاز ندارند و از گرمایش گرفته تا پخت و پز توسط برق تامین می‌شود. این در حالی است که مصرف گاز در کشور ما در فصل‌های سرد سال به دلیل استفاده از وسایل گرمایشی به شدت افزایش می‌یابد. البته راندمان پایین نیروگاه‌ها که در ازای سوخت بیشتر برق کمتری تولید می‌کنند هم می‌تواند باعث افزایش میزان مصرف گاز باشد.
مصرف سرانه برق کمتر از متوسط جهانی
برخلاف گاز که به دلیل استفاده بیشتر از آن در کشورمان بالاتر از متوسط جهانی است، برق در کشور ما طبق گزارش آژانس بین المللی انرژی تقریبا نصف متوسط مردم دنیا ست. این یعنی برخلاف آن چه که در کشور مطرح است ایران از اکثر کشور‌های توسعه یافته دنیا سرانه برق کمتری مصرف می‌کند. دلیل این موضوع هم این است که در بیشتر کشور‌ها برق به عنوان انرژی اصلی در خانه‌ها استفاده می‌شود وبرای گرمایش و پخت‌و پز از برق استفاده می‌شود. همین موضوع متوسط جهانی مصرف برق را بالا می‌برد.
مقصر اصلی مصرف گاز
بنا بر آن چه نوشتیم و گزارش‌هایی که آمار‌های آن را منتشر کردیم مسئولان باید در وهله اول انگشت اتهام در خصوص مصرف بالای گاز را به سمت خودشان نشانه بگیرند که چرا در این سال‌ها اقدامی برای استفاده از منابع انرژی دیگر مانند انرژی‌های تجدیدپذیر به عمل نیامده تا بتوان آن را جایگزین گاز کرد. به هر حال برخلاف آن چه در این روز‌ها مطرح است برق در کشور ما بسیار کمتر از متوسط جهانی در حال مصرف است و درباره گاز هم باید در ساخت و ساز‌های جدید به استفاده از عایق حرارتی برای کمتر شدن میزان مصرف انرژی در ساختمان‌ها توجه کرد و از این موضوع هم نباید غافل شد که وسایل مورد استفاده در زمینه گرمایش و پخت و پز خانه‌ها هم انرژی زیادی را هدر می‌دهد و به اصطلاح پر مصرف هستند. شاید میزان مصرف خودرو‌های داخلی و خارجی مثال به‌جایی باشد چرا که راننده نقشی در میزان مصرف سوخت ندارد بلکه این تکنولوژی است که مصرف را تعیین می‌کند.