مجلس از پاسخ‌های ظریف قانع نشد/ ۲ کارت زرد بهارستان به وزیر امور خارجه
- سؤال‌های آقایان جواد کریمی قدوسی نماینده محترم مشهد و کلات (یک فقره) و فرهاد بشیری نماینده محترم پاکدشت (یک فقره) از وزیر محترم امور خارجه در دستور کار جلسه علنی امروز مجلس شورای اسلامی قرار گرفت.
خلاصه سوال :
محمد جواد ظریف در این جلسه گفت: ابتدا باید توضیح مختصری درباره علت عدم حضورم در کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی عرض کنم و از نمایندگان محترم عذرخواهی داشته باشم چرا که همزمان با جلسه کمیسیون اجلاس وبیناری سران آستانه تشکیل شد و من ناگزیر به شرکت در آن جلسه بودم و نتوانستم خدمت دوستان شرف یاب شوم؛ وظیفه ما حضور در جلسات کمیسیون است.
وزیر امور خارجه با بیان اینکه به دلیل مشغله‌های گسترده برخی اوقات امکان حضور در جلسات پیش بینی شده در مجلس فراهم نمی‌شود، بیان داشت: در این رابطه به دوستان کمیسیون امنیت ملی حق می‌دهم چرا که این بار دومی بود که برای حضور من در کمیسیون برنامه‌ریزی شده بود و من نتوانستم در نشست کمیسیون حاضر شوم.
وی درباره موضوع سوال مطرح شده بیان داشت: سیاست خارجی وظیفه و هدف مشخصی با رویکرد جلوگیری از موفقیت آمریکا را دنبال می‌کند، ابزار سیاست خارجی نیز ابزارهای مشخصی است.
ظریف تصریح کرد: ابزاری که در اختیار مسئول سیاست خارجی است مذاکره، مصاحبه و ائتلاف‌سازی است و ابزار دیگری را ما در اختیار نداریم.
وی بیان داشت: خدا را شاکریم امروز که روز آخر ریاست منحوس دونالد ترامپ در آمریکا است، توانستیم با همین ابزار و با پشتوانه و مقاومت مردم ایران ترامپ را در حوزه سیاست خارجی شکست دهیم.
وی با اشاره به مصاحبه ای که نمانیده سوال کننده به آن استناد کرده است گفت: این مصاحبه، مصاحبه بسیار محکم با مجله اشپیگل آلمان است که در آن چیزی جز فرامایشات مقام معظم رهبری در سخنرانی چند روز پیش از این مصاحبه و البته پیش از شهادت سردار سلیمانی نبوده است و ایشان در فرمایشات خود تاکید کردند که اگر آمریکا توبه کند و به چارچوب 5+1 برگردد با آمریکا مذاکره خواهیم کرد. آنچه که عرض کردم در پاسخ به سوالی بوده و علت آن این بوده که آمریکا نتواند ادعا کند که ما به دنبال دیپلماسی بوده‌ایم و ایران به دنبال دیپلماسی نیست.
وی تصریح کرد: امیدوارم در برابر مردم بزرگ ایران و نمایندگان مردم در استفاده از ابزارهای دیپلماسی و در رسیدن به نتایج مطلوب مورد قبول واقع شویم.
ظریف در پاسخ به سوال کریمی قدوسی ادامه داد: ما در خط مقام معظم رهبری حرکت می کنیم که هفته گذشته در سخرانی خود فرمودند ما عجله به بازگشت آمریکا به برجام نداریم لذا از نظر حضرت ایشان هنوز برجام نه بوی گندی می‌دهد و نه دفن شده است.
عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس تصریح کرد: نماد این شهادت برجام بود، برجامی که چند روز قبل هم خطاب به اروپایی‌ها اعلام کردید، ایران برجام را زنده نگه داشته است، اما برجام مُرد و بوی گند آن مردم را آزرده کرده و این مجلس انقلابی با قانون انقلابی خود آن را دفن کرد.
وی بیان کرد: مقام معظم رهبری در جمعه بعد از شهادت سردار سلیمانی در خطبه‌های خود فرمودند جنتلمن‌های پشت میز مذاکره همان تروریست‌های فرودگاه بغداد هستند.
در ادامه این جلسه نمایندگان از پاسخ‌های ظریف به سوال کریمی قدوسی قانع نشدند.
این نماینده مردم در مجلس یازدهم ادامه داد: در اجرای ماده (۲۰۷) آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، سؤال مذکور در دستور رسیدگی مورخ ۱۸/۶/۱۳۹۹ کمیسیون قرار گرفت. نظر به عدم حضور غیرموجه جناب آقای ظریف وزیر محترم امور خارجه و مستند به تبصره (۱) ماده (۲۰۸) آئین‌نامه داخلی مجلس شورای اسلامی، سؤال مذکور وارد تلقی می‌شود. مراتب جهت طرح در صحن علنی ایفاد می‌گردد.
سوال دوم
در ادامه این جلسه سوال فرهاد بشیری نماینده محترم پاکدشت از وزیر محترم امور خارجه در دستو کار قرار گرفت.
این سوال درباره «دیپلماسی اقتصادی دراین دوران بسیارمهم است لکن ازسوی وزارت امورخارجه بویژه خیلی جدی گرفته نمی‌شود سوال این است چرا از این ظرفیت عظیم خیلی استفاده نمی‌گردد؟» بود.
محمد جواد ظریف در این رابطه گفت:بحث دیپلماسی اقتصادی مساله پیچیده‌ای است که نیازمند همکاری همه ارکان کشور به ویژه دولت و مجلس می‌باشد. بنده امروز برای توضیح به مجلس نیامده ام بلکه برای درخواست کمک به مجلس آمده ام، ساختار وزارت خارجه از سال ۱۳۶۶ به ساختار منطقه‌ای تبدیل شد در ساختار منطقه‌ای معاونت اقتصادی وزارت خارجه که در کنار معاونت سیاسی قرار داشت کنار گذاشته شد. هدف این بود تا روابط با کشور‌ها در یک معاونت متمرکز شود که این فلسفه درست بود، اما واقعیت این است به خاطر حجم فشارهای سیاسی و امنیتی که بر روی وزارت خارجه وارد بود طبیعتا دستگاه دیپلماسی و معاونت منطقه‌ای به مسائل سیاسی و امنیتی گرایش پیدا کرد.
وی در ادامه اظهار داشت: با توجه به فشار‌هایی که در وزارت خارجه وارد شد بحث اقتصاد به موضوع ثانویه در وزارتخانه تبدیل شد در زمان وزارت دکتر خرازی با توجه به این که سیاست دولت این بود که سیاست خارجه باید به کمک اقتصاد بیاید مجددا معاونت اقتصادی ایجاد شد، اما همزمان معاونت منطقه‌ای حفظ شد و این مساله باعث درگیری بین معاونت اقتصادی و معاونت منطقه‌ای شد.
وزیر امور خارجه در ادامه تصریح کرد: در دوران بنده نیز بر اساس پیشنهاد مجلس و هم فکری که با کمیسیون اقتصادی مجلس شکل گرفت قرار شد تا معاونت اقتصادی مجددا احیا شود و ما بر همین اساس کل ساختار وزارت خارجه را به هم ریختیم تا از ساختار منطقه‌ای به ساختار موضوعی بازگشته و یک معاونت اقتصادی و یک معاونت سیاسی را ایجاد کرده تا اقتصاد نیز هم سطح مسائل سیاسی و امنیتی قرار گیرد.
ظریف تاکید کرد: ما آمدیم و آموزش اقتصادی را برای کارمندان خود ایجاد کردیم. ما تلاشی کردیم در 7 سال گذشته جهت گیری وزرات خارجه را که سیاسی و امنیتی بود به جهت گیری اقتصادی تبدیل کنیم. البته ما نمی‌توانیم فشارهای که به ایران وارد می شود را نادیده بگیریم.
وی بیان داشت: این اقدام ما تاکنون ناموفق نبوده و اما آن مقدار که ما انتظار داشتیم موفق نبوده است.
ظریف بیان داشت: وزارت امور خارجه مسئولیت روابط خارجی کشور را در اختیار ندارد و روابط سیاسی را برعهده دارد.باید کل سیاست خارجی را هماهنگ به پیش ببریم. ما در حد توانی که قانون به ما داده توانستیم بانک اطلاعاتی برای خارجی‌ها و همچنین بانک اطلاعاتی برای فعلان اقتصادی داخلی درست کنیم.
وی بیان داشت: همچنین ما در زمینه تهاتر حضور فعال پیدا کردیم لذا ما تهاتر را راهکار مهمی برای شکست تحریم‌ها می‌دانیم. همچنین بعد از کرونا وزارت امور خارجه برای باز کردن راه های ارتباطی با همسایگان تقریبا تمام وقت تلاش کرده است.
کارت زرد دوم
در ادامه نمانیدگان از پاسخ های محمدجواد ظریف به سوال نماینده پاکدشت نیز قانع نشدند.
وی افزود: فکر می‌کنم این کار نیازمند این است که علاوه بر ستاد در بخش حوزه ثبت، در مجموعه سفارتخانه نیز این اتفاق رخ دهد و این موضوع دنبال شود. علاوه بر این، نگرش وزارت امور خارجه که در موضوعات امنیتی و سیاسی است که باید به سمت موضوعات اقتصادی و سیاسی برود و این بخش را در اولویت قرار دهد.
رئیس مجلس شورای اسلامی ادامه داد: بحث من در گذشته هم این بود که نام وزارت امور خارجه را به وزارت امور خارجه و تجارت بین الملل تغییر دهیم، البته احتیاج به قانون است و باید مورد بررسی قرار گیرد، اینجا منظور نیست که وزارت خارجه کار تجارت را انجام دهد، سفرا و وزارتخانه‌های بسیاری از دولت‌های دیگر نقش اساسی در پیگیری، بازاریابی و ارتباطات حوزه تجارت بین الملل را پیگیری می‌کنند. در واقع اصول بستن قرارداد و انجام معاملات خارجی را وزارتخانه‌های تخصصی باید انجام دهند. اگر دولت لایحه‌ای داشته باشد و نظر وزارت امور خارجه باشد که تبدیل به وزارت امور خارجه و تجارت بین الملل شود، مجلس شورای اسلامی این آمادگی را دارد که همکاری‌های لازم را صورت دهد.