کوروش سلیمانی: تئاتر هنوز و همیشه زنده است/ لزوم اعتنای مسئولان و مردم

کوروش سلیمانی در گفت‌وگو با ، پیرامون آثار حاضر در بخش جشنواره‌های تئاتر استان گفت: انتخاب تعداد کمی از آثار از میان آثار برگزیده جشنواره‌های تئاتر استان‎‌ها برای ما کار دشواری بود. آنچه برای من به‌عنوان یکی از اهالی تئاتر حائز اهمیت بود، این بود که بسیار از حجم کار‌های تولید شده در این شرایط سخت که دوستان‌مان در شهر‌های مختلف به سرانجام رساندند، خوشحال شدم. شرایط کرونا صرفاً به حوزه اجرا آسیب نزده است و در حوزه تمرین هم گروه‌ها دشواری‌های بسیاری را پشت سر گذاشته اند. از این منظر کار همه گروه‌های شرکت‌کننده را بدون هیچ تعارف و مبالغه ستودنی می‌دانم.

وی افزود: من فعالیتم را از تئاتر شهرستان آغاز کرده‌ام. ما در دهه‌های گذشته به‌خصوص دهه‌های ۶۰ و ۷۰، شاهد رویکرد‌های بومی و کلاسیک در تئاتر شهرستان‌ها بودیم که در جای خود ارزشمند بودند، اما شاید امروز دیگر نتوان با آن بیان و زبان کاری را روی صحنه برد. بعد‌ها به یک‌باره این ارتباط با گذشته به‌طور کامل قطع شد و متأثر از کار‌هایی که در تهران روی صحنه می‌رفت، همکارانمان در تئاتر شهرستان‌ها هم به شبیه شدن به کار‌های گروه‌های تهرانی گرایش پیدا کردند. آنچه در این دوره از جشنواره برایم حائز اهمیت بود، این بود که در تعدادی از کار‌ها که جزو کار‌های موفق هم محسوب می‌شوند، در عین وجود نگاه‌های نو و خلاقانه، شاهد ارتباط جدی با مشخصه‌های قومی، جغرافیایی و فرهنگی استان‌های مختلف هم بودیم و من این ویژگی را مهم‌ترین مشخصه برخی از آثار این دوره از جشنواره تئاتر فجر می‌دانم.

سلیمانی گفت: نکته دیگر مشهود بودن تلاش فوق‌العاده گروه‌ها بود. تلاشی که در مواردی به نتیجه رسیده و حاصلش یک کار پخته و کامل شده بود، اما در مواردی هم با یک شلختگی، نامنظمی و عدم تمرکز روی مفاهیم مدنظر و فرم کار همراه شده است. این عدم تمرکز هم در برخی متن‌ها دیده می‌شد و هم در برخی کارگردانی‌ها و حتی بازی‌ها. این مسئله صرفاً محدود به تئاتر استان‌ها نیست و در تئاتر تهران هم به‌شدت شاهد آن هستیم. نیاز داریم نسل جدید را با مطالعه بیشتر، به سمت مفاهیم عمیق‌تر و جدی‌تر تئاتر هم به لحاظ تکنیکی و هم از نظر محتوایی سوق بدهیم.

سلیمانی بیان کرد: «هنر» به‌صورت ذاتی یک معنای اصیل و انسانی دارد و از آنجا که نهادی برآمده از پس قرن‌ها است، در اینکه زنده می‌ماند، هیچ شکی نیست، اما در کشور ما متأسفانه از سمت مسئولان، هیچ‌گاه «هنر» جدی گرفته نشده است و این بی‌توجهی ربطی به دوران کرونا هم ندارد. خواهشم از مسئولان این است که به تئاتر به‌عنوان یک نهاد بسیار تأثیرگذار در حوزه فرهنگ و اجتماع نگاه کنند.

وی ادامه داد: از طرف دیگر از سوی مردم هم به نوعی شاهد هستیم که مخاطبان تئاتر دانشجویان و طیف جوان‌تر جامعه شده‌اند؛ طیفی که از نظر اقتصادی می‌توانند برای تماشای تئاتر هزینه کنند. اینجا وظیفه ما به‌عنوان خانواده تئاتر برای رونق این هنر، توجه به این نکته است؛ یکی از دلایلی که مخاطب امروز خودش و دغدغه‌هایش را در تئاتر امروز نمی‌بیند، این است که تئاتر ما دارد به سمت و سویی کاملاً فرمالیستی و انتزاعی می‌رود، آن هم بدون تکیه بر متن. تئاتر هنری است که متن و نمایشنامه در آن محوریت دارد. امروز می‌بینیم به‌جای توجه به این موضوعات، کار‌های ما بیشتر به سمت یک شو گرایش پیدا کرده است؛ معضلی که نمود آن را در به‌کارگیری چهره‌های خاص برای فروش نمایش‌ها می‌توان دید. نیاز به توجه جدی مسئولان و مردم به هنر تئاتر داریم. زیرا شرایط اقتصادی تئاتر متفاوت از سینما است.

سلیمانی درباره علت کم توجهی مردم به تئاتر نیز بیان کرد: متاسفانه در چند سال اخیر جریان تئاتر را به سمت تئاتر طبقه مرفه یا همان کار‌های لاکچری برده ایم. طبیعتاً در این شرایط تماشاگر طبقه متوسط نمی‌تواند قیمت‌های گزاف را برای تماشای کار‌ها بپردازد. مساله دیگر هم همان خالی شدن صحنه از نمایش‌هایی بود که از نظر محتوا به درد‌ها و مسائل جدی بشر در قرن حاضر بپردازد. وقتی تماشاگر طبقه متوسط و دانشجویانی که همه این سال‌ها از تئاتر حمایت کرده‌اند، از جایی به بعد خود را در تئاتر ندیدند و از طرفی هم با قیمت‌های گزاف بلیت مواجه شدند، طبیعتاً از تئاتر دور و این اتفاق به بی‌اعتنایی مردم به تئاتر منجر شد.

وی خاطرنشان کرد: نیاز به اعتنای مردم و مسئولان به تئاتر داریم، اما در دوران کرونا این مشکل مضاعف شده است. ما به‌صورت موقت همه‌چیز را از دست دادیم. کاری روی صحنه نرفت، تماشاخانه‌های دولتی و خصوصی تعطیل شدند. فعالان بسیاری بی‌کار مانده‌اند و این شرایط مشکلات معیشتی جدی به همراه آورد. امیدواریم با بازگشایی مجدد تماشاخانه‌ها رونق مجدد به تئاتر بازگردد. من مطمئن هستیم که تئاتر زنده خواهد ماند. کم‌فروغی امروز هم الزاماً ربطی به کرونا ندارد. اگر تئاتر ما نتواند با مردم ارتباط درست برقرار کند، این کم‌فروغی متأسفانه ادامه پیدا خواهد کرد.