آشنایی با فقیهی که زندگی نامه خود را نوشت

- سید نعمت الله جزایری، فرزند عبدالله، فقیه اخباری میانه رو، مصلح دینی – اجتماعی و از رجال خوزستانی اثر گذار در فقه و اندیشه امامی در دوره صفویه که کتاب ماندگار او الانوار النعمانیه، اثر مهمی در انسان شناسی قدیم محسوب است. تبار وی از طریق نسبی مشهور به عبدالله پسر امام کاظم (ع) می‌رسید و خود نیای سادات نوریه خوزستان است.

در بیان شرح زندگی جزایری، بیش از هر چیز باید به خود نگاشت وی توجه نمود که در پایان کتاب الانوار النعمانیه، تالیف شده در ۱۶۷۸ به این مهم پرداخت. او با نقل بسیاری از حوادث زندگی شخصی خود، استادان و شاگردان و نیز مسافرت‌های فراوانش همچون آینه‌ای تمام نما جزئیات زندگی خویش را باز نموده است.

بررسی شخصیت علمی و فرهنگی وی از لا به لای سطور آثار او در خور توجه خواهد بود. جزایری در صباغیه از قرای بصره متولد شد و نزد پدر و برخی از بزرگان علم، علوم پایه و به ویژه قرآن را فرا گرفت.

کودک بود که برادرش، سید نجم الدین، او را همراه خود به هویزه برد. در آنجا این امکان را یافت تا برخی از علوم ادب عرب ر ابه ویژه نزد شیخ حسین سبتی فرا گیرد. دشواری زندگی در آن دیار و بضاعت اندک مالی، آن دو برادر را وا داشت تا راهی شیراز گردند شهری که در آن زمان در علوم اسلامی مرکزیتی داشت. در شیراز، منطق را از حکیم شاه ابوالولی شیرازی، فلسفه را از ملا ابراهیم فرزند ملاصدرا، و فقه و اصول را از شیخ جعفر بحرینی، سید هاشم احسایی، عبدالعلی هویزی و شیخ صالح بن عبدالکریم فرا گرفت.

جزایری که نزد بزرگان زمان خود دروس فراوانی آموخته بود در اصفهان آمادگی آن را پیدا کرد که به مدت ۸ سال در مدرسه میرزا تقی دولت آبادی به تدریس بپردازد. ضعف چشم سبب شد تا برای شفا به تربت مقدس ائمه (ع) به عتبات عالیات عراق برود.

در بیان شخصیت علمی و فرهنگی او بیش و پیش از هر چیز باید به آثار او توجه داشت، زیرا از میان آن‌ها می‌توان نه تنها تصویری ذهنی از پایگاه فرهنگی او در نظر آورد بلکه رویکرد‌های اصولی، فلسفی، اجتماعی، سیاسی و حتی صوفیانه او را در لایه‌های این آثار دریافت.

انتهای پیام/