سرنوشت نظام قدیم در کنکور ۱۴۰۰ چه می شود؟

- ایسنا نوشت: موضوع حذف کنکور نظام قدیم در سال ۱۴۰۰ در حالی امروز به یکی از ترند‌های اصلی توییتر تبدیل شد که از همان ابتدا با موافقان و مخالفان زیادی همراه شد. در واقع تابستان امسال بود که شورای سنجش و پذیرش با اعلام اینکه "آمار داوطلبان کنکور که از نظام قدیم باقی مانده‌اند، بسیار پایین است بنابراین در آزمون سال آینده سئولاتی برای نظام قدیمی‌ها طرح نمی‌شود" پرونده نظام قدیمی‌ها را برای همیشه بست.

دلایل حذف کنکور نظام قدیم

در این رابطه دکتر ابراهیم خدایی رییس سازمان سنجش آموزش کشور ششم آبان ماه جاری در حاشیه جلسه ستاد نقشه جامع علمی کشور در پاسخ به سوال خبرنگاران به تشریح آخرین وضعیت برگزاری کنکور نظام قدیم پرداخت و اظهار کرد: این موضوع دو بار که یک بار آن در کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس و یک بار نیز در شورای سنجش و پذیرش کشور مورد بررسی قرار گرفت این که اعداد و ارقامی که در این زمینه اعلام می‌شود باید گفت من نمی‌پسندم این اعداد از سوی کسانی مطرح می‌شود که اطلاعاتی در دست ندارند. در واقع ما در سال ۹۹ تعداد ۲۵۹ هزار نفر داوطلب نظام قدیم داشتیم که از این تعداد حدود ۶۳ هزار نفر به دلیل این که سال گذشته انتخاب نوع نظام اختیاری بود تعداد ۶۳ هزار نفر آن‌ها سوالات نظام جدید را امتحان دادند و تعداد سئوالات چاپ شده در کنکور ۹۹، ۱۹۶ هزار نفر سوال بود که از این تعداد ۵۳ هزار نفر آن‌ها داوطلبانی هستند که فارغ التحصیل کاردانی، کارشناسی و کارشناسی ارشد بودند.

وی در ادامه تصریح کرد: حدود ۱۴۲ هزار نفر از داوطلبان فوق کسانی بودند که حداقل ۳ برابر کنکور دادند که از این تعداد ۱۱۷ نفر آن‌ها داوطلب علوم تجربی بودند در واقع همه این داوطلبان می‌خواستند در سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی پذیرش شوند در غیر این صورت زیر ۸ درصد داوطلبان نظام قدیم داوطلب سایر گروه‌ها و رشته‌های آموزشی هستند.

رئیس سازمان سنجش کشور همچنین تاکید کرد: اعدادی که در خصوص داوطلبان نظام قدیم اعلام می‌کنند واقعا درست نیست و من درخواست می‌کنم کسانی که اطلاعاتی ندارند ذهن داوطلبان و جامعه را مخدوش نکند.

خدایی تاکید کرد: آخرین سالی که داوطلبان نظام قدیم وارد کنکور شدند در سال ۹۷ بود یعنی این داوطلبان حداقل سه مرتبه کنکور نظام قدیم یعنی از سال ۹۷ تا ۹۹ شرکت کردند. طبق مصوبه شورای سنجش و پذیرش در سال ۹۸ و ۹۹ این بود که برای آخرین بار نظر خود را در مورد کنکور متقاضیان نظام قدیم موافقت نمود در واقع ما از یک سال قبل اعلام کردیم که سال ۹۹ آخرین سال کنکور نظام قدیمی‌ها است، اما اصل مشکل داوطلب نظام جدید و قدیم در این است که نظام آموزش متوسطه ما از سال ۹۴ تغییر یافته است؛ و ما سه سال سوالات مشترک برای داوطلبان دو نظام طراحی کردیم و برای این که سوالات ما هم تراز و سختی و دشواری آن برطرف شود ما مجبور هستیم در کنکور به بخش مشترکات تاکید کنیم.

وی خاطر نشان کرد: بنابراین از مباحث جدید نظام آموزش متوسطه سوالات در آزمون کمتر مطرح خواهد شد تا سوالات ما هم تراز شود. در نتیجه نه دانش آموز و نه معلم به تغییرات نظام آموزش متوسط که بیشتر از شش سال است شروع شده توجهی نخواهد کرد. در حالی که تغییرات نظام آموزش متوسطه براساس سند تحول بنیادین آموزش و پرورش صورت گرفته است یعنی ما این سند و سند نقشه جامع علمی کشور را معطل کردیم و اجازه نمی‌دهیم به خاطر بخش مشترک سوالات درست اجرا شود؛ بنابراین نمی‌شود کل سیستم آموزش کشور معطل عده‌ای شود که فقط می‌خواهند وارد سه رشته پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی شوند.

وی تاکید کرد: ما تغییرات کنکور را از یک سال قبل اعلام نمودیم و تمامی استدلال‌های خود را نیز در مراکز ذی‌ربط بررسی و اعلام شد بنابراین آن چه که تصویب شد مصوبه شورای سنجش آموزش کشور است و کنکور سال ۱۴۰۰ نیز براساس این مصوبه تعیین تکلیف شده است بنابراین دستور کار دیگری وجود ندارد که بخواهیم آن را مجددا در شورای سنجش و پذیرش بررسی کنیم؛ بنابراین درخواست داوطلبان کنکور بود که این درخواست‌ها مورد بررسی قرار گرفته چرا که این شورا بدون این درخواست‌ها مصوبه‌ای نداشت.

رئیس سازمان سنجش کشور خاطر نشان کرد: از نظر شورای سنجش و پذیرش دانشجو پرونده نظام قدیم و جدید برای کنکور ۱۴۰۰ بسته شده است و سال آینده سوالات نظام جدید مطرح خواهد شد؛ و محتوای درسی نظام جدید نیز ساده‌تر از نظام قدیم است؛ بنابراین توصیه می‌کنم داوطلبان در این یک سالی که وقت دارند مطالبی که مشترکات زیادی هم وجود دارد مورد مطالعه قرار بدهند.

مصوبه عدم تمدید کنکور نظام قدیم به قوت خود باقی است

در همین رابطه مهرداد ویس کرمی ناظر مجلس در شورای عالی سنجش با اشاره به تصمیم کمیسیون آموزش درباره موافقت با تمدید کنکور نظام قدیم گفت: به عنوان ناظر مجلس در شورای عالی سنجش می‌گویم که مصوبه شورای عالی سنجش در مورد «عدم تمدید نظام کنکور قدیم» قانونی و به قوت خود باقی است.

وی افزود:در حالی نامه‌ای از طرف برخی از اعضای کمیسیون آموزش و در حد توصیه برای وزیر علوم جهت تمدید کنکور نظام قدیم ارسال شد که کمیسیون و دولت و مرکز پژوهش‌های مجلس نسبت به آن مخالفت جدی دارد. این نامه برای وزیر علوم لازم الاجرا نیست.

مخالفت مجدد با برگزاری کنکور نظام قدیم در سال ۱۴۰۰

پس از اعلام این تصمیم شورای سنجش و پذیرش و اعلام جدی مسئولان وزارت علوم در خصوص حذف کنکور نظام قدیم از سال ۱۴۰۰، نمایندگان مجلس شورای اسلامی مخالفت خود را با این تصمیم به طور رسمی اعلام کردند به طوریه که کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس در جلسه‌ای با حضور رییس سازمان سنجش مخالفت و حتی وزیر علوم با حذف کنکور کنکور نظام قدیم را اعلام کردند. در همین رابطه هر کدام از نمانیدگان کمیسیون مربوطه با انتشار توییت و انجام مصاحبه‌هایی از تمدید مجدد این کنکور خبر می‌دادند تا در نهایت مجدد شورای سنجش و پذیرش با انتشار اطلاعیه آب پاکی را برای چشم مخالفان مصوبه این شورا ریخت و دبیرخانه شورای سنجش و پذیرش دانشجو با انتشار اطلاعیه‌ای اعلام کرد کنکور سال ۱۴۰۰ صرفا بر مبنای دروس نظام آموزشی جدید ۳-۳-۶ برگزار می‌شود.

در متن اطلاعیه دبیرخانه شورای سنجش و پذیرش دانشجو آمده بود که بنا به درخواست تعدادی از اعضای کمیسیون آموزش، تحقیقات و فناوری مجلس شورای اسلامی مبنی بر بررسی امکان تمدید کنکور نظام قدیم و انجام سنجش با دو آزمون جداگانه (دو مجموعه سوال براساس دروس نظام قدیم و نظام جدید) در سال ۱۴۰۰، موضوع درجلسه فوق العاده شورای سنجش و پذیرش دانشجو (جلسه ۲۵) مورد بحث و بررسی کارشناسی دقیق قرار گرفت.

در جلسه فوق مصوبه جلسه ۲۴ شورای مذکور مورخ ۲۲ مهر، مجدداً مورد تائید و مقرر شد، آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ و بعد از آن، صرفا بر مبنای دروس نظام آموزشی جدید ۳-۳-۶ برگزار شود.

آخرین اظهار نظر وزارت علوم

تکذیب و تایید‌های مسئولان در خصوص برگزاری یا عدم برگزاری کنکور نظام قدیم تا جایی ادامه دار شد که وزارت علوم در آخرین اظهار نظر خود با انتشار اطلاعیه‌ای برای همیشه آب پاکی را روی دست مخالفان و چشم انتظاران برگزاری این آزمون برای نظام قدیمی‌ها ریخت و در اطلاعیه‌ای که چهارشنبه سوم دی ماه منتشر کرد، اظهارات یکی از نماینده‌های مجلس شورای اسلامی را مبنی بر موافقت این وزارتخانه با برگزاری آزمون سراسری ویژه داوطلبان نظام قدیم در سال ۱۴۰۰ تکذیب کرد.

در این اطلاعیه تاکید شد که "براساس قانون، هرگونه تصمیم گیری در خصوص برگزاری آزمون سراسری برعهده شورای سنجش و پذیرش است و در این مورد، وزیر علوم بدون نظر شورا اختیار تصمیم گیری ندارد.

همچنین براساس دعوتنامه کمیسیون اصل ۹۰ مجلس شورای اسلامی، جلسه‌ای در محل کمیسیون در مورخ دوم دی سال ۹۹ با حضور وزیر علوم، تحقیقات و فناوری و رئیس سازمان سنجش آموزش کشور تشکیل شد.

در این جلسه در مورد تصمیم شورای سنجش و پذیرش کشور مبنی بر عدم برگزاری آزمون اختصاصی برای داوطلبان دارای دیپلم نظام قدیم آموزش وپرورش صحبت شد.

متاسفانه پس از پایان جلسه یکی از نمایندگان حاضر در جلسه مطالبی منتشر کرده که در آن ادعاشده است، وزیر علوم، تحقیقات و فناوری با برگزاری آزمون اختصاصی مذکور در آزمون سراسری ۱۴۰۰ موافقت کرده است.

ضمن تکذیب این مطلب، اعلام می‌دارد که اتخاذ تصمیم، قانوناً در اختیار شورای سنجش و پذیرش است و وزیر علوم، تحقیقات و فناوری که یکی از اعضای شورا است، اختیار تصمیم گیری بدون نظر شورا ندارد و مطالب اعلام شده صحت ندارد. "

سئوالات کنکور ۱۴۰۰ یکسان است

از سوی دیگر، سعیدرضا عاملی دبیر شورای عالی انقلاب فرهنگی در حاشیه یک‌صد و چهلمین جلسه ستاد راهبری نقشه جامع علمی کشور، از تصمیم شورای سنجش پذیرش مبنی بر حذف کنکور نظام قدیم حمایت کرد و در خصوص دغدغه‌های داوطلبان کنکور نظام قدیم و این‌که آیا تصمیم جدیدی در ارتباط با منابع درسی این دسته افراد برای شرکت در کنکور اتخاذ شده یا خیر؟ خاطرنشان کرد: به‌دلیل این‌که ما طبق مصوبات قبلی عمل می‌کنیم، لذا بر اساس همان تصمیمی است که وزارت علوم اعلام کرده است.

وی در پایان گفت: آزمون کنکور سال آینده (۱۴۰۰) برای داوطلبان نظام قدیم و جدید یکسان خواهد بود و طبق منابع جدید سوالات طراحی خواهد شد.

پرونده کنکور نظام قدیمی‌ها بسته شد

در نهایت دکتر منصور غلامی وزیر علوم روز شنبه، ۲۲ آذر در حاشیه آیین تجلیل از دانش آموزان پژوهشگر و فناوران برگزیده تاکید کرد: امیدواریم همانگونه که پیش بینی می‌شود در سال ۱۴۰۰ قبل از ثبت نام کنکور ۱۴۰۱ تصمیم نهایی اعلام شود که اگر انجام شود کار خوبی است.

غلامی در پاسخ به اینکه آیا پرونده نظام قدیمی‌ها برای کنکور ۱۴۰۰ بسته شد؟ گفت: از نظر ما بله، زیرا دو مرتبه در شورای سنجش و پذیرش مطرح و تصمیم گرفته شده است که دیگر ادامه پیدا نکند. از نظر ما پرونده بسته شده است.

ملاحظات برگزاری کنکور نظام قدیم در سال ۱۴۰۰

در نهایت مرکز پژوهش‌های مجلس طی گزارشی به بررسی ملاحظات برگزاری کنکور نظام قدیم در سال ۱۴۰۰ پرداخت و در گزارشی با عنوان «ملاحظات برگزاری کنکور نظام قدیم در سال ۱۴۰۰» آورد که «آموزش عمومی تا سال ۱۳۹۰ شامل پنج سال دوره ابتدایی، سه سال دوره راهنمایی، سه سال دبیرستان و یک سال پیش‌دانشگاهی بوده که اکنون به نظام قدیم مشهور شده است. از آذرماه سال ۱۳۹۰ هم‌زمان با اجرایی شدن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش، دوره‌های آموزش عمومی بعد از تغییراتی به نظام جدید یا نظام ۶-۳-۳ مشهور شدند. در نظام جدید دوره ابتدایی از ۵ سال به ۶ سال افزایش یافت و دوره متوسطه به دو دوره متوسطه اول و متوسطه دوم تقسیم شد. دوره متوسطه اول شامل سال‌های هفتم، هشتم و نهم و دوره متوسطه دوم شامل سال‌های دهم، یازدهم و دوازدهم است که سؤالات کنکور از کتاب‌های این دوره طرح می‌شوند. هم‌زمان با تغییر در دوره‌های آموزش عمومی، تغییراتی در محتوای کتاب‌های درسی نیز ایجاد شد که این مورد موجب نگرانی فارغ‌التحصیلان نظام قدیم شده است.»

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌افزاید؛ برگزاری کنکور نظام قدیم به‌معنای طرح دو نوع سؤال نظام قدیم و نظام جدید برای کسانی است که در یک مسابقه یکسان رقابت می‌کنند و این خود، اصل رقابت عادلانه را زیر سؤال می‌برد. هرچند سازمان سنجش تلاش می‌کند با رعایت برخی ملاحظات فنی از قبیل تأکید بر سؤالات مشترکِ بین داوطلبان نظام قدیم و جدید و «هم‌ترازسازی با استفاده از روش‌های آماری، مطابق با اصول سنجش و اندازه‌گیری و برآورد ضریب هم‌ترازی نمرات خام داوطلبان نظام قدیم (غیر ۶-۳-۳) و داوطلبان نظام جدید (۶-۳-۳)»، رقابت عادلانه‌تری را ایجاد کند «اما استفاده از چنین روش‏هایی و ماندن در این وضعیت دوگانه، تنها در شرایط اضطرار جایز است و استاندارد‌های کیفی سنجش اقتضا می‏کند که تنها یک نظام، مبنای سنجش قرار گیرد».

براساس این گزارش نکته حائز اهمیت دیگر این است که تعداد فارغ‌التحصیلان از میانِ داوطلبان نظام قدیم آموزش متوسطه که آخرین گروه از آن‌ها در سال تحصیلی ۱۳۹۷- ۱۳۹۶ فارغ‌التحصیل شده‌اند، برطبق اطلاعات سالنامه آماری وزارت آموزش و پرورش در همه رشته‌های نظری بالغ بر ۳۶۱ هزار نفر بوده است که تاکنون در سه آزمون سراسری سال ۱۳۹۷، ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ با سؤالات مختص به خود شرکت کرده‌اند. پس از این مدت تعداد این داوطلبان که بالقوه متقاضی شرکت در آزمون نظام قدیم هستند به میزان قابل ملاحظه‌ای کاهش و متقابلاً داوطلبان نظام جدید اکثریت مطلق داوطلبان را تشکیل خواهند داد. طبق برآورد سازمان سنجش آموزش کشور سهم داوطلبان آزمون نظام قدیم در آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ از کل داوطلبان، بین ۶ تا ۸ درصد خواهد بود، با عنایت به این نکته که برخی از فارغ‌التحصیلان نظام قدیم در کنکور سال ۱۳۹۹ سؤالات نظام جدید را برای پاسخگویی انتخاب کرده‌اند (حدود ۵۰ هزار نفر) و این موضوع در آزمون سال ۱۴۰۰ نیز وجود خواهد داشت. در هر صورت فارغ از برآورد سازمان سنجش، داوطلبان نظام قدیم در اقلیت خواهند بود.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس می‌افزاید مهم‌ترین نکته‌ای که پس از مصاحبه با مشاوران تحصیلی و معلمانی که دروس هر دو نظام قدیم و جدید متوسطه را تدریس نموده‌اند به‌دست آمده این است که شرکت در آزمون نظام جدید متوسطه، به نفع داوطلبان نظام قدیم است. به گفته معلمان، همه کتاب‌های درسی نظام جدید نسبت به نظام پیش از آن کم‌حجم‌تر، روان‌تر و ساده‌تر است.

گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس با توجه به شرکت آخرین گروه از فارغ‌التحصیلان نظام قدیم متوسطه در سه آزمون، حداقلی بودن جمعیت آنان و از منظر عدالت در سنجش عنوان می‌کند که مرجح است تا آزمون سراسری سال ۱۴۰۰ با سؤالات یکسان برگزار شود، این گزارش همچنین به‌دلیل عدم اعلام عمومی مصوبه حذف کنکور نظام قدیم تا حداقل یکسال قبل از برگزاری آزمون، پیشنهاد داده است تا در آزمون سراسری سال ۱۴۰۰، سنجش با دو آزمون جداگانه (دو مجموعه سؤال برای نظام‌های جدید و قدیم متوسطه) و حتی‌المقدور از مباحث و مطالب مشترک دو نظام قدیم و جدید با تعداد معدود سؤالات متفاوت برگزار شود.

با توجه به اظهارنظر‌های مطرح شده از سوی مسئولان (وزیر علوم، شورای سنجش و پذیرش، سازمان سنجش آموزش کشور و همچنین شورای عالی انقلاب فرهنگی) که تصمیم گیران اصلی آموزش عالی هستند، به نظر می‌رسد احتمال تمدید مجدد کنکور نظام قدیم در سال ۱۴۰۰ بسیار ضعیف است و پرونده داوطلبان این کنکور برای همیشه بسته شده و به بایگانی رفته است؛ بنابراین لازم است داوطلبان به جای توجه به حواشی و پیام‌های برخی در خصوص بازگشت مجدد این کنکور، که اغلب در فضای مجازی مطرح می‌شوند؛ در مهلت چند ماه باقی مانده به کنکور خود را بر اساس منابع نظام جدید آماده این ماراتن سرنوشت ساز کنند.