عجیب‌ترین موارد پزشکی در سال ۲۰۲۰
- ایرنا نوشت: درست است که این گزارش‌های موردی با مطالعات علمی دقیق که هزاران آزمایش درباره آن انجام می‌شود تفاوت دارد، اما در عین حال این گزارش‌های موردی می‌توانند به پزشکان کمک کنند تا بیماری‌های نادر را بهتر درک کنند یا علائم غیر معمول بیماری‌های مشترک را تشخیص دهند. در اینجا ۱۰ مورد از عجیب‌ترین گزارش‌های در سال ۲۰۲۰ را می‌خوانید.
۱- وقتی ادرار سبز می‌شود!
سبز شدن ادرار می‌تواند ترسناک باشد. مردی در شیکاگو فهمید که در نتیجۀ مصرف یک دارو پوستش سبز شده است. این مرد مرد ۶۲ ساله پس از مشخص شدن مقدار زیادی دی‌اکسیدکربن در خونش، در بیمارستان بستری شد. این وضعیت به خودی خود می‌تواند خطرناک باشد. بر اساس گزارشی از این مورد، که در ۲ دسامبر در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شد، این مرد زیر دستگاه تنفس قرار گرفت و یک داروی بیهوشی عمومی به نام پروپوفول به وی تزریق شد. پنج روز بعد، ادرار این مرد که در یک کیسه سوند جمع می‌شد، سبز شد. در حالی که ادرار سبز می‌تواند دلایل متعددی داشته باشد در این مورد به پروفول مربوط بود. این دارو برای بیهوشی عمومی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما در موارد نادر می‌تواند ادرار فرد را سبز کند. خوشبختانه این تغییر رنگ خوش خیم است و با قطع دارو از بین می‌رود. در این گزارش، ادرار مرد پس از خارج شدن از پروپوفول به رنگ طبیعی خود بازگشت.
۲- حساسیت به سرما
افراد ممکن است به هر چیزی حساسیت پیدا کنند، از جمله هوای سرد! این مورد برای مردی در کلرادو اتفاق افتاد، که آلرژی شدیدی به سرما نشان داد. بر اساس گزارشی از این پرونده که ۲۷ اکتبر در مجله اورژانس پزشکی منتشر شد، مرد ۳۴ ساله پس از آنکه از زیر دوش آب گرم بیرون آمد روی زمین افتاد و در حالی که پوستش پوشیده از کهیر شده بود برای نفس کشیدن تقلا می‌کرد. یک واکنش آلرژیک به نام آنافیلاکسی سرتاسر بدن او را در برگرفته بود که می‌تواند کشنده باشد. تشخیص پزشکان آلرژی به هوای سرد بود. رایج‌ترین علائم این آلرژی کهیر قرمز خارش‌دار است و در موارد شدیدتر می‌تواند آنافیلاکسی باشد که باعث کاهش فشار خون و باریک شدن مجاری هوایی می‌شود و تنفس را دشوار می‌کند. این مرد با آنتی هیستامین و استروئید‌ها تحت درمان قرار گرفت و وضعیت وی بهتر شد. برای او یک دستگاه تزریق خودکار اپی نفرین تجویز شد که می‌تواند آنافیلاکسی را در شرایط اضطراری درمان کند.
۳- شیرین بیان یا سم کشنده؟
مصرف بیش از حد آب نبات ممکن است خطرناک باشد، اگر شیرین بیان سیاه می‌خورید این خطر می‌تواند بیشتر شود؛ به این دلیل که حاوی ترکیبی است که در دوز‌های زیادش می‌تواند سمی باشد. در یک مورد، مردی در ماساچوست پس از خوردن زیاد شیرین بیان سیاه جان خود را از دست داد. بر اساس گزارشی از این پرونده که در ۲۳ سپتامبر در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شد، مردی ۵۴ ساله پس از تجربه یک مشکل در ضربان قلبش ناگهان از هوش رفت. خانوادۀ وی گفتند که این مرد رژیم غذایی ضعیفی داشته و در هفته‌های اخیر، هر روز یک تا دو بسته بزرگ شیرین بیان سیاه مصرف کرده است. در این گزارش آمده است که با وجود دریافت چندین معالجه در بخش مراقبت‌های ویژه، این مرد ۳۲ ساعت پس از رسیدن به بیمارستان درگذشت.
طبق گفته سازمان غذا و دارو (FDA) شیرین بیان سیاه اغلب حاوی ترکیبی به نام گلیسیریزین است که از ریشه شیرین بیان گرفته شده است. مصرف بیش از حد ریشه شیرین بیان یا آب نبات‌هایی که با ریشۀ شیرین بیان طعم دار شده‌اند می‌تواند خطرناک باشد، زیرا گلیسیریزین سطح پتاسیم بدن را کاهش می‌دهد. این به نوبۀ خود می‌تواند منجر به فشار خون بالا و ضربان غیر طبیعی قلب شود. سازمان غذا و دارو ایالات‌متحده می‌گوید که خوردن فقط ۲ اونس شیرین بیان سیاه و سفید در روز به مدت دو هفته می‌تواند باعث مشکلات ریتم قلب، به ویژه برای افراد ۴۰ سال به بالا شود.
۴- سوزنی در قلب
درد در قفسۀ سینه یک نوجوان دلیلی شگفت آور داشت - یک سوزن دوخت در قلب او وجود داشت! بر اساس گزارشی از این پرونده که در تاریخ ۲۹ ژوئیه در مجله اورژانس پزشکی منتشر شد، جوان ۱۷ ساله پس از اینکه درد شدیدی در قفسه سینه خود احساس کرد و به پشت او تیر می‌کشید، به اورژانس مراجعه کرد. در این گزارش آمده است که با انجام سی تی اسکن از قفسه سینه وی یک شیء فلزی در قلب او وجود دارد. مشخص شد که آن شی یک سوزن خیاطی ۵/۳ سانتی‌متری است که پزشکان آن را با جراحی قلب باز خارج کردند. این نوجوان در ابتدا به پزشکان گفت که هیچ چیز خارجی را نبلعیده و یا صدماتی به سینه‌اش وارد نکرده است. اما در مصاحبه بعدی، او فاش کرد که لباس‌هایش را خیاطی می‌کند و گاهی سوزن‌های خیاطی را در دهان خود نگه می‌دارد، ولی سوزنی را نبلعیده است. وجود اجسام خارجی در قلب به خصوص در کودکان و نوجوانان پدیده‌ای نادر است. خوشبختانه، این نوجوان پس از عمل جراحی بهبود یافت و تا آنجا که نویسندگان از آن مطلع هستند هیچ عارضه‌ای نداشت.
۵- مثانۀ الکل ساز
مثانه یک زن وقتی شروع به تخمیر قند به الکل کرد، به نوعی ماءالشعیر ساخت! این خانم ۶۱ ساله به دلیل داشتن سیروز یا زخم کبد به پیوند کبد نیاز داشت. اما طبق گزارش موردی که ۲۴ فوریه در یک مجله علمی منتشر شد، پزشکان هنگامی که ادرار وی را بار‌ها و بار‌ها آزمایش کردند وجود الکل را در آن مشاهده می‌کردند که آن‌ها را شگفت‌زده کرده بود. آن‌ها متوجه شدند که میکروب‌های مثانه این زن در حال تخمیر گلوکز (قند) به الکل است.
یک اختلال نادر به نام ABS یا «سندرم الکل سازی خودکار» وجود دارد که در آن میکروب‌های دستگاه گوارش کربوهیدرات‌ها را به الکل تبدیل می‌کنند. مبتلایان به ABS فقط با خوردن کربوهیدرات ممکن است دچار حالات مستی شوند. اما در مورد این زن، تخمیر در مثانه او انجام می‌شود، و این وضعیت با بیماری سندرم الکل سازی خودکار متفاوت است. در مورد او، الکل تولید شده در مثانه به جریان خون نمی‌رسد در نتیجه علائم مصرف الکل را نشان نخواهد داد. وضعیت این زن به قدری نادر بود که هنوز حتی نامی برای این بیماری نداشتند. پزشکان وی پیشنهاد دادند که این سندرم «سندرم خودکار ماءالشعیرسازیِ ادرار» یا «سندرم تخمیر مثانه» بنامند.
۶- طحال سرگردان
اگرچه ممکن است ذهن ما هر از گاهی سرگردان شود، اما انتظار داریم که اعضای بدنمان سر جایشان باشند. اما انگار گاهی اینطور نیست. طحال یک زن ۴۸ ساله در طی ۴۸ ساعت یک دور در بدنش جابه‌جا شد. این زن یک بیماری نادر داشت که تحت عنوان "طحال سرگردان" شناخته می‌شود، این وضعیت زمانی اتفاق می‌افتد که رباط‌هایی که طحال را در محل خود نگه می‌دارند ضعیف شوند و نمی‌توانند عضو را سر ثابت نگه دارند. سی تی اسکن از شکم این زن نشان می‌دهد که طحال او از ربع فوقانی سمت چپ شکم به ربع پایین سمت راست رفته است این یعنی یک حرکت ۳۰ سانتی‌متری. این زن یک بیماری کبدی داشت که منجر به بزرگ شدن طحالش شده بود، و همین مسئله باعث کشیدگی رباط‌های اطراف طحالش شده بود. درمان معمول در طحال سرگردان برداشتن طحال است. اما این زن در انتظار پیوند کبد بود و جراحی دیگری برای برداشتن طحال می‌توانست آسیب‌زا باشد؛ بنابراین پزشکان تصمیم گرفتند صبر کنند و طحال را همراه با عمل پیوند کبد بردارند.
۷- ویروسِ سمجِ کرونا
افراد مبتلا به COVID-۱۹ پس از ابتلا به عفونت، معمولاً حدود هشت روز ناقل هستند. اما یک زن در ایالت واشنگتن رکورد ۷۰ روز را شکست. یعنی این زن طی هفتاد روز همچنان ناقل بود هرچند که خود هرگز علائم بیماری را بروز نداد. این زن ۷۱ ساله دارای نوعی سرطان خون یا سرطان گلبول‌های سفید خون بود؛ بنابراین سیستم ایمنی بدن او ضعیف شده و کمتر قادر به پاکسازی بدن از ویروس کرونا بود. این زن در اواخر ماه فوریه طی اولین شیوع کرونا در ایالات‌متحده آلوده شد. طی ۱۵ هفته، این زن بیش از دوازده بار آزمایش شد و حدود ۱۰۵ روز این ویروس در بدن او حضور داشت. سرانجام، بدن این زن توانست ویروس را پاک کند، اگرچه پزشکان نمی‌دانند که این اتفاق چگونه افتاده است. یافته‌ها نشان می‌دهد که بیماران مبتلا به نقص ایمنی مبتلا به کرونا ممکن است برای دوره‌های طولانی‌تر از حد معمول ناقل باشند.
۸- مردی با سه کلیه
وقتی اسکن کلیۀ مردی در برزیل نشان داد که او سه کلیه دارد همه غافلگیر شدند. بر اساس گزارشی از این پرونده که در ۶ مه در مجله پزشکی نیوانگلند منتشر شد، مرد ۳۸ ساله در ابتدا به خاطر درد شدید کمر به پزشک مراجعه کرد. سی تی اسکن نشان داد که درد کمر وی به دلیل دیسک فتق یا «لغزنده» است، وضعیتی نسبتاً شایع که در آن بخشی از دیسک بالشتک مانند بین مهره‌های ستون فقرات از جای خود خارج می‌شود. اما سی تی اسکن چیز عجیب‌تری را نیز نشان داد. این مرد به جای دو کلیه معمول سه کلیه با ظاهر طبیعی داشت. یکی در سمت چپ و دو کلیه در نزدیکی لگن. داشتن سه کلیه نادر است و در تاریخ پزشکی به کمتر از ۱۰۰ مورد گزارش شده است. در دوران جنینی، پس از مدتی کلیه‌ها به دو قسمت تقسیم می‌شوند که دو کلیه را تشکیل می‌دهند. البته وجود این کلیۀ اضافی در بدن این مرد لزوماً یک مشکل پزشکی نیازمند درمان نیست.
۹- ریه یا وان آب داغ؟
این یک بیماری نادر است که توسط باکتری‌هایی ایجاد می‌شود که می‌توانند در آب گرم رشد کنند. یک نوجوان در استرالیا دچار مشکلات تنفسی شدیدی شد و به اورژانس مراجعه کرد. قبل از بستری شدن در بیمارستان، این نوجوان یک جراحی مچ پا انجام داده بود و بیشتر وقت خود را در اتاقش که نزدیک استخر سرپوشیدۀ آن‌ها بود می‌گذارند. بیماری او «ریۀ حاوی آب داغ» تشخیص داده شد. این بیماری به خاطر استنشاق برخی از باکتری‌ها ازجنس مایکوباکتریوم از جمله مایکوباکتریوم آویوم می‌دهد. با تجزیه و تحلیل آب استخر خانه این نوجوان مشخص شد که آلودگی باکتریایی وجود دارد. این خانواده گفتند که قبلاً از کلر برای ضد عفونی کردن آب استخر استفاده می‌کردند و حالا آن را تغییر داده‌اند و از مادۀ دیگری استفاده می‌کنند. همین باعث شده بود که باکتری‌ها در آب استخر رشد کنند و وارد ریه افراد خانواده شوند. چندین نفر دیگر در خانواده این نوجوان دچار مشکلات تنفسی شدند. این باکتری‌ها فضای گرم ریه را ترجیح می‌دهند. هرچند دو سال بعد این خانواده بهبود یافتند، اما هنوز آسیب‌های خفیف ناشی از این بیماری در بدن آن‌ها ابقی مانده است.
۱۰- سنگ بزرگ کلسیمی
خانمی که برای درد شکم و استفراغ به اورژانس مراجعه کرد متوجه شد که علائم وی در نتیجه عوارض جراحی است که شصت سال قبل انجام داده بود. پزشکان کشف کردند که یک سنگ کلسیمی به طول ۴ سانتی‌متر در روده‌های او وجود دارد. طبق گزارشی از این مورد که در ۸ ژانویه در یک مجله علمی منتشر شد، معلوم شد که این سنگ برای مدتی طولانی در داخل شکم زن در حال رشد بوده است. این زن هنگامی که تنها شش روز سن داشته است تحت عمل جراحی انسداد روده قرار می‌گیرد. اما روش جراحی که پزشکان وی از آن استفاده کردند، یک قطعه روده بلااستفاده در بدن او باقی گذاشت که به مرور زمان مواد در آن جمع شده و به تدریج منجر به تشکیل سنگ شده است. پزشکان با جراحی توانستند سنگ را خارج کنند و زن کاملاً بهبود یافت.