از دکتر مصدق تا آلنده

به گزارش گروه سیاسی برخی اعتقاد دارند که کودتایی از سوی آمریکا و انگلیس در کار نبوده و این یک توهم است که مصدق با کودتای آمریکایی ها سرنگون شده است، اما اعترافات آمریکایی ها به انجام کودتا در ایران برای سرنگون کردن دولت مصدق و انتشار اسناد آن از سوی سازمان سیا چیز دیگری می گوید. حتی آمریکایی ها تلویحاً به خاطر این اتفاق عذرخواهی هم کردند.

اما برخی دیگر کودتا را از سوی برخي از نظاميان با لباس شخصي، شماري از بارفروشان ميدان تره‌بار تهران به همراه زنان محله بدنام تهران و تعدادي لات‌ها و جاهل‌ها می دانند.

این روایت از تاریخ کودتای 28 مرداد ده ها ایراد و اشکال دارد که به روایت کنندگان باز می گردد و اگر نه که در تاریخ چنین چیزی ثبت نشده است. احتمالاً برداشت شخص راوی از اتفاقات 28 مرداد و کودتایی است که علیه مصدق انجام شد. حتی هنگامی که تظاهرات کنندگان به سوی کاخ نخست وزیر پیش می روند به نقل از این روایت، اظرافیان، دکتر مصدق را از دفتر نخست وزیر بیرون می برند و از آنجا دور می کنند!

حال چرا عنوان این مطلب را گذاشته ایم از دکتر مصدق تا آلنده؟ مقایسه ریز و دقیق دو کودتای شیلی و 28 مرداد در ایران، مورد نظر ما نیست تنها یک مقایسه کوچک در این نوشتار وجود دارد که در ادامه خواهید خواند.

سالوادور آلنده رئیس جمهوری شیلی که گرایش کمونیستی داشت، پس از گذشت 3 سال از ریاست جمهوری اش بر این کشور، با کودتا سرنگون شد. کودتایی خونین که البته می دانید از سوی چه کسی اجرا شد. برنامه ریزی برای کودتا از سوی آمریکا و هنری کیسنیجر صورت گرفته بود و برای این که یک دولت چپ کمونیستی در منطقه آمریکای لاتین حضور نداشته باشد و حیاط خلوت آمریکا را شلوغ نکند، طراحی کودتا انجام شد و بر عهده آگوستو پینوشه سپرده شد. او پس از کودتا از ۱۹۷۳ تا ۱۹۹۰ میلادی زمام حکومت شیلی را در دست داشت.

هنگامی که خبر کودتای ژنرال پینوشه به گوشه آلنده رسید، رئیس جمهور شیلی با دیگر همراهان خود در کاخ ریاست جمهوری تصمیم می گیرند در برابر کودتای پینوشه و درخواست او از آلنده برای کناره گیری مقاومت کنند.

کاخ ریاست جمهوری سنگر بندی می شود و هر چه سلاح در کاخ بود بین کارکنان توزیع می شود. ارتش که فرماندهی آن را ژنرال پینوشه بر عهده داشت کاخ ریاست جمهوری را محاصره می کند اخطارها کارساز نمی شود و در پی آن حمله آغاز می شود.

ارتش با همه تجهیزات به حملات خود ادامه می دهد. تانک ها با شلیک گلوله های توپ و چندین فروند هواپیمای جنگنده نیروی هوایی ارتش به بمباران کاخ ریاست جمهوری می پردازند.کاخ ویران می شود.

سرانجام مقاومت نیروهای اندک هوادار آلنده شکست می خورد و کاخ ریاست جمهوری به دست نیروهای کودتا می افتد. اما درباره شیوه مرگ سالوادور آلنده شک و گمان هایی را مطرح کرده اند. برخی گفته اند که او هنگام درگیری با نیروهای ارتش کشته شده، برخی دیگر می گویند در کاخ ریاست جمهوری خودکشی کرده و برخی هم می گویند از دستیارش خواسته است که او را بکشد.

با فرض وقوع هر یک از این 3 روایت اصل مهم این موضوع مقاومتی است که آلنده و دیگر یارانش در کاخ ریاست جمهوری انجام دادند و تن به پذیرفتن کودتا ندادند و پای آرمان های خود ایستادند.

شیلی پس از مرگ آلنده روزهای سیاهی را از سال 1973 تا 1990 که پینوشه رئیس جمهوری کودتا بود سپری کرد. شاید خیلی ها فیلم شب روی شیلی را دیده باشند. این فیلم تنها گوشه ای از جنایات پینوشه پس از کودتا علیه مردم شیلی بود.

اما این کودتا به خاطرتان باشد تا بپردازیم به روایتی که برخی در باره کودتای 28 مرداد نقل می کنند.
 
همانگونه که نوشتیم برخی اعتقاد دارند کودتایی از سوی آمریکایی ها علیه مصدق صورت نگرفته، جالب است که این سخن از سوی آنهایی بیان می شود که دکتر مصدق به عنوان یک فرد انقلابی و حافظ منافع ملی و به خاطر ملی کردن صنعت نفت شناخته می شود و هیچگاه از سوی آنها به نقش روحانیت به ویژه مرحوم آیت الله کاشانی اشاره ای نمی کنند.

در هر صورت، این طیف اعتقاد دارد که کودتای آمریکایی در کار نبوده و تنها اعتراضات مردمی بوده است! این مردم را هم اندکی نیروی نظامی با لباس شخصی، بار فروشان، لات و اوباش، زنان محله بدنام و... معرفی کرده اند.

سپس گفته اند که دکتر مصدق پس از یورش تظاهرات کنندگان به کاخ نخست وزیری، دستیاران اش او را از کاخ دور می کنند و به همین راحتی کاخ نخست وزیری به دست کودتاچی ها می افتد و دولت مصدق سقوط می کند و شاه باز می گردد.

قصد پایمال کردن و یا تخریب کردن شخصیت دکتر مصدق در این نوشتار نیست، اما آنهایی که اعتقاد داردند مصدق اینگونه سرنگون شد بدترین ظلم را به او کرده اند. دولت مصدق به دست یک سری آدمهایی سرنگون شد که سرکوب آنها برای دولت کاری نداشت اما از سوی دولت هیچ کاری انجام نشد. این موضوع در روایتی که از سوی آنها بیان شده به روشنی دیده می شود.

منظور آنها از تعریف و تحریف تاریخ کودتای 28 مرداد که تنها کمی بیشتر از 60 سال از آن گذشته همین است تا به اینجا برسند که آمریکایی ها در این کودتا نقشی نداشته اند، پس بی خود آمریکا را مقصر کودتا معرفی نکنید. تبرئه آمریکا هدف اصلی چنین نظرات و اعتقاداتی است چرا که برخی در داخل گرایش به برقراری رابطه با آمریکا دارند و با این سیاست ها و ابهاماتی که ایجاد می کنند سعی دارند ذهن مردم را نسبت به آمریکا مثبت کنند و جنایات آمریکایی ها به فراموشی سپرده شود.

وارد کنندگان ابهام و شک و شبهه به این پرسش پاسخ دهند که آیا دکتر مصدق هم می توانست مانند آلنده با کودتا برخورد کند؟!

انتهای پیام/