سرانه‌ی پایین مطالعه در ایران؛ چه باید کرد؟
- باشگاه خبرنگاران نوشت: سرانه مطالعه پایین در میان افراد گوناگون جامعه به خصوص دانشجویان ممکن است به عوامل گوناگونی بروز پیدا کند که در اینصورت نیاز به بررسی و ارائه راهکار‌هایی موثر و مفید از سوی کارشناسان فرهنگی و مسئولان دانشگاهی دارد تا بتوانند این چالش پیش رو را حل کرده و سرانه مطالعه در کشور را افزایش دهند.
مطالعه کتاب به اندازه‌ای در میان افراد و دانشجویان کشور مورد غفلت واقع شده است که بیشتر اوقات آنان استفاده از فضای مجازی را جایگزین فرهنگ کتابخوانی کرده اند و حداکثر زمان خود را برای گشتن در صفحات اینترنتی سپری می‌کنند یا به نوعی از کتاب و به اصطلاحی دیگر یار قدیمی تمامی جهانیان دور مانده اند.
باید بدانیم که مطالعه کتاب یکی از مهم‌ترین ابزار‌ها برای رشد فردی و اجتماعی افراد به خصوص محصلان محسوب می‌شود. از عموم مردم به ویژه دانشجویان که قشر تحصیل کرده جامعه هستند انتظار می‌رود تا با کتاب سروکار بیشتری داشته باشند، اما واقعیت این است که در ایران آنطور که باید، اهمیتی به کتاب داده نمی‌شود و دانشجویان تنها به مطالعه چند صفحه از کتب درسی آن هم با هدف کسب نمره می‌پردازند که بروز این وضعیت یکی از آفت‌های اصلی شبکه‌های مجازی است.
با وجود رسانه‌های جمعی در زمینه کتاب و کتابخوانی با ضعف شدیدی مواجه شده ایم و نمی‌توانیم با گفتن چند جمله انگیزشی به دانشجویان انتظار کتابخوان شدن آنان را داشته باشیم، تنها راه سوق دادن افراد به مطالعه کتاب نشان دادن پیامد‌های عینی آن است.
در ابتدا به منظور ترویج فرهنگ کتابخوانی لازم است تا اصول مطالعه درست را به دانشجویان آموزش داده و بعد کتاب‌های خوب را معرفی کنیم؛ چرا که کتاب با عنوان غذای روح شناخته شده و در این میان لازم است تا افراد را با کتاب‌هایی که با روحیات آنان تناسب دارد آشنا کنیم تا به اینصورت کتابخوانی یکی از عادات روزانه آنان شود و به انجام این کار تشویق شوند.
اگر قصد افزایش فرهنگ کتابخوانی را در کشور داریم باید بدانیم که انجام آن یک کار جمعی و همگانی بوده و تمام سازمان‌های کشور باید به این بحث اهمیت ویژه‌ای نشان دهند تا در صورت عملی شدن پیامد‌های مطالعه کتاب ابتدا برای خود ارگان‌ها و سپس برای تمامی افراد جامعه به وضوح نمایان شود و در این زمینه شاهد رشد و توسعه‌ی چشمگیری باشیم.
کتاب، حاصل مطالعه و پژوهش است
عبدالحسین الله کرم استاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد درباره اهمیت کتابخوانی گفت: مطالعه کتاب دارای ارزش بالایی است، ولی هدفمند بودن آن اهمیت بیشتری دارد. زیرا هر کتاب حاصل مطالعه و پژوهش است و باید از مطالب آن به بهترین شکل استفاده کرد.
او افزود: کتاب‌های علمی حاصل تجارب محققان است از جمله کتاب‌هایی که پیرو تز‌های دانشگاهی در دوره دکتری و پایان نامه‌های دکتری است.
الله کرم درباره علت دور شدن افراد از کتاب بیان کرد: از دیر باز توجه به مطالعه در بین افراد تحصیلکرده و دانشگاهی وجود داشت، ولی به نظر می‌رسد امروز فضای مجازی فرصت پرداختن به کتاب و مطالعه را گرفته و جایگزین آن شده است.
استاد دانشکده علوم سیاسی دانشگاه آزاد گفت: برای افزایش سرانه مطالعه بهترین راه در ابتدا تشویق دانشجویان توسط اساتید دانشگاه و در کنار آن ترغیب به مطالعه و کتاب خوانی است.
او اضافه کرد: در واقع تا زمانی که یک فرد دغدغه‌ای در ذهن خود نداشته باشد، به سراغ یک کتاب نمی‌رود. دغدغه به معنای احساس نیاز به دانستن یک مطلب یا یک مسئله است به صورتی که اگر ما یک کتاب را در اختیار دانشجو قرار دهیم شاید دلیل مطالعه آن کتاب را جویا شود، اما زمانی که به دنبال دانستن یک مسئله باشد، صد درصد سراسر ایران را برای خرید و مطالعه آن کتاب جست و جو می‌کند.
الله کرم تصریح کرد: حدود ۸۰ درصد جمعیت جهان را کشور‌های در حال توسعه تشکیل داده اند، اما تنها کمتر از ۳۰ درصد وقت خود را به مطالعه کتاب اختصاص می‌دهند و برعکس این موضوع تمامی کشور‌های پیشرفته که تنها ۲۰ درصد جمعیت جهان را شکل می‌دهند۷۰ درصد به تولید کتاب‌های مصرفی جهان می‌پردازند که مطابق این آمار دانش و آگاهی از طریق مطالعه کتاب به عنوان یک محرک قوی و نیرومند باعث می‌شود تا کشور‌ها حرفی برای گفتن در خصوص رفع مشکلات جامعه داشته باشند.
نقش مسئولان دانشگاهی بر ترویج فرهنگ کتابخوانی
مسئولان دانشگاهی و استادان کشور مدعی هستند که حدود ۵۰ درصد از دانشجویان وقت خود را به مطالعه کتاب اختصاص می‌دهند و از این میان حدود ۲۰ درصد از آن‌ها تنها یک محتوای خاص از قبیل شعر، ادبیات یا فلسفه را مطالعه می‌کنند.
لازمه ایجاد فرهنگ کتابخوانی این است که ابتدا یک حس مطالعه در افراد به وجود آید تا به دنبال آن فکر و ذهن دانشجویان باز شده و بتوانند مطالعه را جزو اولویت زندگی خود قرار دهند.
در ابتدا معلمان و استادان مسئول اصلی سوق دادن و ایجاد انگیزه در میان دانشجویان به سمت کتابخوانی بوده و بعد از آن تشکیل یک کانون فرهنگی متولی این امر خواهد بود؛ چرا که اگر استادان به شیوه‌ای تدریس کنند که دانشجویان برای جواب دهی به سوالات ذهنی خود مجبور به مطالعه کتاب‌های غیر درسی شوند در اینصورت فرهنگ کتاب خوانی و سرانه مطالعه در کشور ما به نسبت سال‌های گذشته افزایش چشمگیری می‌کند.
تا ۱۰ سال دیگر همه جوانان این مرز و بوم پدران و مادران آینده هستند و کوچک‌ترین رفتار آنان روی خلق و خوی کودکان شان تاثیر می‌گذارد بنابراین اگر از همین الان روی مطالعه کتاب برنامه ریزی کنند فرزندان هم به تبع آنان با کتاب‌های مختلف دوست شده و به اینصورت فرهنگ مطالعه رشد زیادی خواهد کرد.
شاید با تمام گرانی‌های موجود خرید کتاب وضعیت خوبی در کشور ما نداشته باشد، اما با ایجاد فرهنگ درست و منطقی می‌توانیم اوضاع را صد درصد بهبود ببخشیم تا در آینده‌ای نزدیک به میزان قابل توجه سطح عمومی مطالعه را در میان افراد جامعه به خصوص دانشجویان بالا ببریم.